Opinie: Natuurgebied Eems-Dollard staat onder druk
De Eems-Dollard is een uniek natuurgebied waar de Eemsrivier via de Waddenzee in de Noordzee stroomt. Een van de laatste plekken in Nederland waar zoet rivierwater en zout zeewater samenkomen. Een plek waar de industrie en natuur prima kunnen samengaan, mits er een goed evenwicht is. Dit is nu niet het geval. De natuur staat onder druk en als we niets doen, gaat dit prachtige gebied verloren.
Te veel slib in het water is een belangrijke boosdoener. Er komt met vloed meer slib in het estuarium binnen dan dat er met eb uitgaat. Het slib in het water krijgt onvoldoende kans om te bezinken met vertroebeling tot gevolg. Planten en dieren ontwikkelen zich door het troebele water steeds slechter met alle gevolgen van dien voor het voedselweb.
Vertroebeling stopt niet bij de grens
Buiten kijf staat dat de boosdoener slib moet worden aanpakt. Dat moet grensoverschrijdend met Duitsland, want de vertroebeling stopt niet bij de grens. Gelukkig wordt er vanuit zowel Duitsland als in Nederland gewerkt aan het slibprobleem.
Met het Masterplan Ems pakt Duitsland de vermindering van de troebelheid in de Eemsrivier aan. Nederland heeft het samenwerkingsverband Ecologie & Economie in Balans opgericht waarin de rijksoverheid, de provincie Groningen, gemeenten, waterschappen, het bedrijfsleven en natuur- en milieuorganisaties gezamenlijk werken aan herstel van het evenwicht tussen industrie en natuur.
Vanuit dit samenwerkingsverband is het programma Eems-Dollard 2050 opgesteld. In dit programma werken het rijk en de regio aan veertien projecten op het gebied van onderzoek, herstel van zoet- zoutovergangen en het nuttig gebruik van slib. Nuttig door het gebaggerde slib uit de vaargeulen niet meer in zee te storten, maar te verwerken tot waardevolle bouwstof voor landbouwgronden of voor de dijkversterking.
Eb en vloed
Wil je het estuarium écht verbeteren, dan moeten Duitsland en Nederland de handen ineen slaan. Met de ondertekening van het Leitbild door de Groningse gedeputeerde Henk Staghouwer, namens alle partners van Ecologie & Economie in Balans, en minister Olaf Lies van het Umweltministerium Niedersachsen is een goede eerste stap gezet. Hierin maken beide landen afspraken over de samenwerking en benoemen uitgangspunten. Zo beschouwen beide landen het estuarium als één systeem waarbij het uitgangspunt is om zo veel mogelijk gebruik te maken van de natuurlijke processen, bijvoorbeeld eb en vloed.
Naast het op een goede manier omgaan met slib, moeten de maatregelen ook toekomstbestendig zijn. Daarbij kijken we dus ook naar effecten van klimaatverandering en stijging van de zeespiegel. Beide landen willen ervaring opdoen met het binnen- en buitendijks vastleggen van slib. Er kan gebruik worden gemaakt van ervaringen uit het verleden, bijvoorbeeld van het Duitse gebied Emden-Riepe waar met gebaggerd slib rijke landbouwgrond is gecreëerd.
Op deze manier ontwikkelen we samen met Duitsland weer een bijzonder natuurgebied waar dieren goed kunnen leven, de natuur in balans blijft met de industrie en waar mensen van kunnen genieten!
Jaap Siemons is programma-manager bij Eems-Dollard 2050.
Dit artikel verscheen op 13 mei 2019 in het Friesch Dagblad.
Bekijk ook het overzicht van alle sinds mei 2011 verschenen opinieartikelen.