Opinie: Corona, kans voor een reset van het Waddentoerisme

De afhankelijkheid van het toerisme werd in een klap duidelijk. Als dat van de een op de andere dag stopt komt het, zelfs in het voorseizoen, hard aan. Ook aan de vaste wal vallen klappen. Met omzetdervingen tot 100 procent en een vooruitzicht voor een omzet in dit jaar van hopelijk ‘maar’ 50 procent ten opzichte van 2019. Eens te meer is duidelijk geworden dat het moet gaan om de balans tussen de drie P’s, People, Planet en Profit.

Maar hoe ging het in de andere landen van de bestemming Waddenzee Werelderfgoed? In Duitsland werden de eilanden van het ene op het andere moment gesloten voor niet-inwoners. De gasten kregen 24 uur om te vertrekken. Denemarken deed de grenzen dicht, toerisme kon wel maar alleen voor de eigen inwoners. Het Deense Waddengebied drijft voor 70 procent op de buitenlandse gasten, dus kwam de klap hard aan.

Wegblijven

Hoe reageren de gemeenten en de VVV’s? De burgemeesters van de Nederlandse eilanden riepen toeristen op weg te blijven. De toeristische sector steunde dit maar gaf ook aan: ‘komen mag’ en ‘we hebben de ruimte hier’ maar ‘gedraag je zoals thuis’, tegengestelde geluiden?

De burgemeesters stuurden gezamenlijk een noodbrief aan het kabinet. In Duitsland doen ze dat anders. Natuurlijk voerden ze direct de opdracht uit, er was geen toerist meer te bekennen. Daarnaast stuurden burgemeesters en VVV-directeuren, via Facebook, een gezamenlijk bericht aan de minister. Door vele duizenden mensen is dit bericht gezien op sociale media.

Corona maakt de afhankelijkheid van het toerisme pijnlijk duidelijk, maar kan ook dienen als een reset van het toerisme. Het biedt een kans voor een transitie naar duurzaam toerisme, met drie P’s in balans.

Binnen het Prowad Link-project wordt dit jaar in de drie landen onderzoek gedaan naar hoe je die balans in de gaten kunt houden. Als een van de drie P’s onder druk staat, hebben de anderen er ook last van. Corona laat in Nederland bijvoorbeeld al zien dat het wegvallen van het toerisme direct gevolgen heeft voor de bewoners, veel werknemers zitten thuis.Google geeft aan dat mensen 35 procent meer de natuur in trekken. In Denemarken zijn er boswachters die al een negatieve invloed van het toegenomen natuurbezoek zeggen te zien. Hoe hou je de balans? Het onderzoek van Prowad Link focust op de indicatoren die je moet gaan meten. Daarnaast wordt er ook onderzoek gedaan naar de beleving van de gasten.

Duurzaam toerisme vraagt naast balans ook om samenwerking. In Nederland zijn de rollen gescheiden, de gemeente zorgt voor de faciliteiten en de VVV verzorgt de marketing en sales. Vooral de Duitse situatie biedt kansen voor Nederland. Het toeristisch product wordt daar gemanaged door de Kuhrverwaltung, veelal een BV van de gemeente, maar met veel invloed van de ondernemers. Marketing, sales, ontwikkeling en management in een hand, gefinancierd uit de toeristenbelasting en een verplichte bijdrage van de ondernemers (omzetbelasting).

Ze kunnen daarmee veel sneller en integraler reageren. Het hedendaagse toerisme vraagt om krachtige DMO’s, (Destinatie Management Organisatie) waarbij de M niet meer staat voor alleen marketing, zoals nu nog bij Visit Wadden, maar voor management. Op deze manier kunnen de belangen van de verschillende partijen geïntegreerd worden. De Nederlandse Waddenkust is een bestemming in ontwikkeling, zouden we daar niet kunnen inzetten op een echte DMO? Bewoners, bedrijven en natuurorganisaties die samen het product vormgeven om te komen tot een echt duurzame bestemming?

Dit artikel verscheen op 30 april 2020 in het Friesch Dagblad.

Bekijk ook het overzicht van alle sinds mei 2011 verschenen opinieartikelen.