OerolColleges 2017

Thema: Rite of Spring

College door: Prof. Dr. Thomas Quartier OSB (1972), docent Rituele Studies aan de Radboud Universiteit Nijmegen en de Katholieke Universiteit Leuven en is monnik van de Willibrordsabdij in Doetinchem
Met theatermaker: Moniek Merkx - Maas theater en dans

De voorstelling Rite of Spring van Maas Theater En Dans was tijdens het eerste Oerolcollege onderwerp van gesprek. Thomas Quartier Osb (monnik en wetenschapper) trapte in een stampvol café Europa af met een mooie lezing waarin hij vertelde dat monnik zijn en wetenschapper zijn voor hem samenvallen. Kunstenaars wakkeren spiritualiteit aan, waarbij rituelen kiemcellen zijn die aangeven waar betekenis te vinden is. Daarna ging Thomas Quartier in gesprek met theatermaker Moniek Merkx en het publiek onder leiding van Erik Willems. Het college eindigde met een ritueel: de hele zaal een minuut stil. Mooi einde van een mooi Oerol college.

Bekijk de pdf van de presentatie van Thomas Quartier (pdf 2 Mb). Thomas Quartier schreef ook een mooi verslag op zijn facebook pagina:

Thema: Hallo dampkring  

College door: Dr. ir. Frans Snik, onderzoeker sterrenkunde Universiteit Leiden & lid De Jonge Akademie
Met theatermakers: Liesbeth Swings en Jetse Batelaan - Theater Artemis 

Bij het Ooerolcollege van Frans Snik stond het publiek vanwege het mooie weer ook buiten Café Europa. Frans Snik was gekoppeld aan de voorstelling Hallo dampkring van Theater Artemis, een gezongen gesprek tussen een dapper kinderkoortje en het publiek over de opwarming van de aarde. Frans Snik vertelde dat een beetje broeikaseffect noodzakelijk is voor het leven op aarde. En dat voor buitenaards leven vloeibaar water een noodzakelijke voorwaarde is. Tijdens de discussie met de theatermakers kwam de vraag aan de orde die de kinderen zich stellen in de voorstelling: waarom doen grote mensen niets aan de problemen in de wereld? 6 kinderen kunnen een appel doen op de samenleving dat de wetenschap niet voor mekaar krijgt.

Thema: Wie overleeft de grutto?

College door: Rene ten Bos, hoogleraar filosofie aan de Radboud Universiteit, (faculteit der managementwetenschappen). Per 1 april 2017 benoemd tot Denker des Vaderlands
Met theatermakers: Silvia Andringa en Ira Judkovskaja - Tryater

In zijn betoog ging René ten Bos in op het feit dat het uitsterven van soorten ongelofelijk hard gaat en dat we van de tien tot vijftig miljoen soorten op aarde de meest niet kennen. Er sterven dus ook soorten uit waarvan we het bestaan niet eens kennen. Belangrijkste oorzaak van uitsterven van soorten is dat er veel te veel mensen op de wereld zijn. Cultuur en natuur zijn echter zo met elkaar verweven dat het niet mogelijk is om natuur als apart onderscheid te hanteren. Theatermaker Silvia Andringa van Tryater en Kees de Pater van Vogelbescherming Nederland gingen onder leiding van Erik Willems in gesprek met René ten Bos en het publiek.

Thema: Tuinieren zonder Grenzen 

College door: Dr. Rob Lenders, docent/onderzoeker Environmental Science, specialisatie historical ecology &  Dr. Mans Schepers - Lid van de Young Wadden Academy en Post-Doc onderzoeker bij het Groninger Instituut voor Archeologie. Gespecialiseerd in mens-natuur relaties in het waddengebied in de periode voor de bedijkingen
Met kunstenaars: Ronald Boer en Jacqueline Heerema - De Onkruidenier / Satellietgroep

Mans Schepers vertelde onder andere dat terpen aanwezig zijn er in het hele trilaterale waddengebied; wel waren ze er in Nederland eerder dan in Duitsland en Denemarken. Hij ontdekte dat bonen het ook op kwelders goed doen, iets wat mensen niet direct verwachten. Rob Lenders ging in op de soortenrijkdom van eilanden. Kleine eilanden die ver van het vasteland liggen hebben minder soortenrijkdom dan grote eilanden die dichterbij het vasteland liggen. De invloed van de mens op met name kleine eilanden is zeer groot.
Daarna gingen de wetenschappers onder leiding van Erik Willems in gesprek met de theatermakers: "Alles wat we op Terschelling zien is door de mensenhand aangeraakt; dat is zoals het is. Echte' natuur is er feitelijk niet".
Bekijk de presentatie van mans Schepers (pdf 7,9 Mb) en de presentatie van Rob Lenders (pdf 2 Mb).

Thema: Tussen land en eiland

College door: Drs. H. Revier, Lector Mariene Wetlands Studies, Stenden Hogeschool, Leeuwarden. Doet onderzoek naar de ontwikkeling van het Waddenkustgebied. Met nadruk op de duurzame ontwikkeling van toerisme en recreatie
Met ontwerper: Fier van den Berghe - Studio Buiten Werking

In zijn Oerolcollege ging Hans Revier in op het feit dat het Noordzeestrand is voor de toeristen veel meer een trekker dan de Waddenzee. Dat is toch opmerkelijk want de Waddenzee is toch UNESCO werelderfgoed. De Waddenzee is vanwege haar diensten 1,8 miljard per jaar waard. De mens heeft ook altijd gebruik gemaakt van de diensten van de Waddenzee. Denk aan landbouw, visserij en scheepvaart. Bijna de helft van de toeristen zou niet meer komen als er een olieramp zou zijn; dat is ook een potentiële economische kostenpost. In de discussie met de kunstenaars van Studio Buiten Werking kwam ook het culinaire aspect van het Waddengebied aan de orde. Dat kan nog veel beter worden ontwikkeld; waarom in de restaurants op Terschelling Franse kaas in plaats van eilander kaas?

Bekijk de presentatie van Hans Revier (pdf 6,5 Mb)

Thema: Guilty Landscapes Episode #2

College door: Dr. Bettina van Hoven, universitair hoofddocent sociale geografie aan de Rijksuniversiteit Groningen
Met theatermaker: Dries Verhoeven

Bettina van Hoven begon het college met de vraag: Waar voel je je thuis? In ieder geval moet je je veilig voelen, zo vond het publiek. Bettina liet in haar college zien hoe studenten zich met mensen met een beperking in de stad Groningen begaven, waarbij de studenten zich in de positie van mensen met een beperking moesten verplaatsen. Deze vorm van participatief onderzoek was voor de studenten zelf ook verrijkend, zo gaven zij na afloop aan.  In het nagesprek met theatermaker Dries Verhoeven kwam de vraag aan de orde: Hoe kleurt je blik wat je ziet? Dries Verhoeven vertelde dat het hem verbaast dat een gesprek over vluchtelingen op televisie altijd wordt gevoerd zonder een vluchteling erbij aan tafel. Waarom die exclusiviteit in plaats van inclusiviteit? In ons westerse leven is de ratio dominant en dat trok hij in twijfel. Omarm de twijfel, zo was zijn boodschap.

Bekijk de presentatie van Bettina van Hoven (pdf 2 Mb)

Thema: Aardappelvreters (vooruitblik naar Oerol 2018)

College door: Ir. Frank Verhoeven. specialist duurzame landbouw.
Met theatermaker: Gienke Deuten - Gouden Haas

Frank Verhoeven nam het publiek mee in de ontwikkelingen van boeren die tegen de stroom werken aan een nieuwe vorm van landbouw, maatschappij- en natuurinclusief. Hij stelde dat de afstand tussen stad en platteland elke dag groter wordt en beleidsmakers te ver van de praktijk af staan. Melkbedrijven zien zelf nu ook in dat melk geassocieerd moet blijven met de natuur. Natuurinclusief boeren wordt economisch belangrijker en het is belangrijk dat de overheid hier op inspeelt en geen onnodige belemmeringen opwerpt. Kringlooplandbouw is de toekomst van de landbouw. Voorwaarde daarvoor is kennis van de bodem, de natuur en de pens van de koe. In de discussie met theatermaker Gieneke Deuten onder leiding van Rosa Fontein kwam aan de orde dat innovatieve boeren die de kringloop hebben geoptimaliseerd de voorlopers zijn van de landbouw van de toekomst. Ons mestbeleid conflicteert echter met het weidevogelbeleid. De optie van schaalvergroting is voor boeren vaak toch een opmaat voor faillissement. Elke dag stoppen er boeren; de sector wordt dus steeds kleiner qua aantal boeren, die steeds groter worden. Bewustwording over wat de waarde is van voedsel of de positie van de boer vandaag de dag vind ik interessant, aldus Gieneke. Wie nieuwsgierig is naar de voorstelling Aardappelvreters moet nog even geduld hebben, deze zal in 2018 te zien zijn op Oerol.

Bekijk de presentatie van Frank Verhoeven (slideshare)

Thema: Loud Shadows / Liquid Events

College door: Prof.dr. Diederik Roest, theoretisch natuurkundige en kosmoloog aan de Rijksuniversiteit Groningen, lid De Jonge Akademie
Met choreograaf: Harijono Roebana - LeineRoebana (/ The Stolz / Plastique Fantastique )

Diederik Roest vertelde over het heelal: 99 procent van alle sterrenstelsel bewegen van ons af. Het uitdijende heelal, ofwel de Wet van Hubble. Wat we nu denken is dat het heelal niet alleen uitdijt maar ook een groeispurt had in het piepjonge heelal. De Oerknal is 13,8 miljard geleden, maar hoe groot het heelal is weten we niet omdat we slechts een gedeelte van het heelal kunnen waarnemen, aldus Roest in zijn college dat vanwege de vele vragen een zeer levendig karakter had.

In het nagesprek van Rosa Fontein met kunstenaar Harijono Roebana van LeineRoebana en Diederik Roest kwam aan de orde dat de overeenkomst van goede wetenschap en goede kunst is om zijwegen in te durven slaan en daar ook de mogelijkheden te zien. Wat schuurt geeft vooruitgang; we zijn als wetenschap eigenlijk op zoek naar echt nieuwe inzichten.

Bekijk de presentatie van Diederik Roest (pdf 13 Mb)

Thema: Sence of Place

College door: Prof. dr. ir. Theo Spek, hoogleraar Landschapsgeschiedenis / Hoofd Kenniscentrum Landschap RUG
Artistiek directeur Sence of Place, oprichter Oerol: Joop Mulder

Het laatste oerolcollege met Joop Mulder en Theo Spek over was op een prachtige locatie, tegenover de Tiger Bunker op het duin. Vanwege de bescheiden opkomst werd gekozen voor een kringgesprek onder leiding van moderator Rosa Fontein. Joop trapte af en ging in op de overeenkomsten tussen wetenschap en kunst, waarbij het in zijn optiek bij beiden gaat om verhalen. Het creatieve proces ligt dicht bij elkaar, al is de methode om tot een resultaat te komen wel anders. Wetenschap is voor de kunst belangrijk omdat het helpt bij het 'mappen' van het landschap. Theo reageerde hierop met de opmerking dat wetenschap onderbouwde verhalen levert, dat is natuurlijk wel een verschil met de kunstenaars. Die hoeven zich niet aan de waarheid te houden.

Daarna nam Theo het publiek mee terug in de tijd. Ons landschap is een man-made landschap. En dat is eigenlijk al vanaf 1100 ontstaan, toen er met bedijkingen werd begonnen. De afsluiting met de Afsluitdijk en het Lauwersmeer hebben ook zeer grote invloed gehad. De grootste rampen in de geschiedenis komen door de bedijking, wat natuurlijk heel paradoxaal is. Hele dorpen zijn in de Waddenzee verdwenen in de loop van de eeuwen.

Samen met het publiek discussieerden Joop en Theo over de mogelijkheden voor Sense of Place en de projecten die op stapel staan. Vastgesteld werd dat met Sense of Place er een mooie gelegenheid is om de dorpen langs de waddenkust de kans te geven om weer net als vroeger met het gezicht naar de zee te leven.