Figuur 1 – Impressie van het begin 2014 gereedgekomen GeoTOP-gebied “Westelijke Wadden” met de Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling en Ameland, de westelijke Waddenzee en een groot deel van het vasteland van Friesland. Groene tinten zijn kleien, gele zijn zanden, bruin is veen, grijs is door de mens opgebrachte grond.

GeoTOP in de Waddenregio

Voor een duurzaam gebruik en beheer van de ondergrond is informatie over de opbouw en eigenschappen van de ondergrond essentieel. De Geologische Dienst Nederland van TNO levert deze informatie in de vorm van ondergrondmodellen (3D geologische kaarten). Het model GeoTOP geeft een gedetailleerd driedimensionaal beeld van de Nederlandse ondergrond tot een diepte van maximaal 50 m onder NAP: het deel van de bodem dat door ons het meest intensief wordt benut.

In GeoTOP wordt de ondergrond onderverdeeld in miljoenen voxels (blokken) van 100 bij 100 m in de horizontale richtingen en 50 cm in de verticaal. Aan elke voxel worden parameters gekoppeld. Dit zijn geologische kenmerken, zoals de geologische eenheid waartoe de voxel behoort en de grondsoort (zand, veen, klei), maar ook fysische en chemische parameters, zoals de doorlaatbaarheid voor grondwater (Figuur 1).

Figuur 2 – GeoTOP wordt in de jaren 2012 – 2014 ontwikkeld in twee deelgebieden in de Waddenregio: Westelijke Wadden (gereed) en Oostelijke Wadden (in ontwikkeling). De achtergrondkaart geeft de maaiveld- en waterbodemhoogte weer.

GeoTOP is nog volop in ontwikkeling en op dit moment beschikbaar voor west- en midden-Nederland, het Rivierengebied, Westelijke en Oostelijke Wadden. Het westelijke gebied omvat de vier Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling en Ameland, het grootste deel van de Waddenzee en het vasteland van Friesland voor zover dat bedekt is met Holocene afzettingen. Het oostelijke gebied bestrijkt de oostelijke Waddenzee met de eilanden Schiermonnikoog en Rottumeroog, de provincie Groningen en een klein deel van de provincie Drenthe (Figuur 2).

Ondergrond Wadden gereed

Begin 2014 is het gebied Westelijke Wadden (Figuur 1 en 2) afgerond en sinds mei 2016 zijn ook de Oostelijke Wadden beschikbaar op het DINOloket.

Om een goed model van de Waddenregio te ontwikkelen werkt TNO samen met een begeleidingscommissie waarin belanghebbenden uit de regio vertegenwoordigd zijn. Dit zijn, naast de Waddenacademie, de provincies Friesland, Groningen en Drenthe, Vitens, ICTU, de Universiteit Groningen, de gemeente Groningen en de waterschappen Noorderzijlvest, Hunze en Aa’s, Wetterskip Fryslân.

Meer weten?

Op de webpagina’s van DINOLoket kunt u uitvoerige informatie vinden over GeoTOP en NL3D. Ook kunt u daar het modellen downloaden voor eigen gebruik.
GeoTOP : http://www.dinoloket.nl/ondergrondmodellen

Alle documentatie is te vinden via www.dinoloket.nl/meer-weten

Contact
TNO - Geologische Dienst Nederland
Afdeling Geomodellering
info(at)dinoloket.nl

Dr. J. (Jan) Stafleu
T 088 86 64 667