Portaal Waddenonderzoek

Voor de kennishuishouding van de Wadden heeft de Waddenacademie het Portaal Waddenonderzoek laten ontwikkelen. In dit Portaal wordt het wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot het Waddengebied verzameld en op overzichtelijke wijze gepresenteerd. Zo is het mogelijk voor onderzoekers, studenten en beleidsmakers om inzicht te krijgen in het onderzoek dat is gepubliceerd over specifieke onderwerpen, wie daar onderzoek naar doet en waar dat onderzoek in grote lijnen over gaat. Onderstaand beschrijven wij de functie en ontwikkeling van het Portaal en hoe deze onderdeel is van de informatievoorzieningen van het Datahuis Wadden.

Ga direct naar het Portaal Waddenonderzoek

Het Portaal heeft als doelstelling om overzichten te geven van onderzoek dat betrekking heeft op het internationale Waddengebied. Via het standaard zoekscherm kan op de titel van publicaties gezocht worden. Via advanced search kan ook gezocht worden op publicaties uit bepaalde jaren, van specifieke auteurs of van instellingen in Nederland, Duitsland of Denemarken. Daarnaast kan in de advanced search gezocht worden naar publicaties die vallen onder thema’s van de Trilaterale Kennisagenda of een van 17 onderwerpen die zijn geïdentificeerd (onder andere: bird migration, climate change, sediments).

Aangezien het Portaal een selectie bevat van relevant onderzoek worden zoekresultaten niet gesorteerd naar mogelijke relevantie. In plaats daarvan worden bij zoekresultaten enkele visualisaties getoond die overzicht geven van aantallen publicaties per jaar, per land, per Trilaterale Kennisagenda thema en ten slotte welke onderwerpen het meest voorkomen. Zoekresultaten vormen zo een collectie met betrekking tot een bepaald onderwerp, in plaats van een gesorteerde lijst van mogelijk relevante publicaties.

Begin 2020 publiceerde de Waddenacademie De kennishuishouding van de Wadden: Een onderzoek naar trends binnen de kennishuishouding en rol van de Waddenacademie. In dit rapport werd door het onderzoeksbureau Dialogic een overzicht gemaakt van het wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot het Waddengebied met aandacht voor trends in jaren, belangrijke onderwerpen van onderzoek en welke instellingen zich inzetten voor Waddenonderzoek. Als gevolg van de data die werden verzameld voor dat onderzoek heeft de Waddenacademie aan Dialogic de opdracht gegeven om een publiek toegankelijk systeem te maken waarbinnen dit soort overzichten verzameld kunnen worden. Dialogic heeft hierop data over wetenschappelijke publicaties verzameld, geanalyseerd en een systeem ontworpen voor het zoeken in deze collectie van publicaties en het creëren van overzichten. Voor deze ontwikkeling is samengewerkt met Basismonitoring Wadden en Tresoar.

De publicaties zijn geselecteerd uit een verzameling van publicaties uit het onderzoeksplatform Dimensions van Digital Science. In dit platform is gezocht op publicaties met betrekking tot de Waddenzee, Waddeneilanden en het Waddengebied bij Nederland, Duitsland en Denemarken. Hierbij is gezocht in het Nederlands, Fries, Engels, Duits en Deens. Van deze collectie is een selectie gemaakt van publicaties sinds 1980 met tenminste één auteur van een Nederlandse, Duitse of Deense instelling.

Middels automatische analyse van de abstracts zijn de publicaties bovendien geclassificeerd. In het Portaal kan zo inzicht verkregen worden in welke mate publicaties vallen onder verschillende thema’s van de Trilaterale Kennisagenda:

1. Climate, water, sediments and subsurface;
2. Ecology, biodiversity and spatial processes;
3. Economy, society and sustainable development.   

Bovendien zijn 17 onderwerpen geïdentificeerd waar publicaties betrekking op hebben. Hiermee kan in de advanced search gezocht worden op publicaties.

De keuze voor Dimensions als bron voor de publicaties houdt in dat het Portaal vooral inzicht geeft in publicaties uit wetenschappelijke tijdschriften en conferentie proceedings. Boeken en dissertaties zijn daarentegen ondervertegenwoordigd. Als gevolg hiervan zijn bijdragen uit de geesteswetenschappen en publicaties die vallen onder het thema van de Trilaterale Kennisagenda ‘Cultural heritage, identity and historical embedding’ nagenoeg niet aanwezig. Deze disciplines zijn doorzoekbaar via andere onderzoeksplatformen zoals WorldCat. Daarnaast werken Waddenacademie en Tresoar in een tweede project aan toegang tot (historische) literatuur over de Waddenzee via digitalisering (zie onder).

Het Portaal zal jaarlijks een update ontvangen met nieuwe publicaties vanuit Dimensions. Zo zal het Portaal ook naar de toekomst toe overzichten van nieuw onderzoek mogelijk maken. Indien u als gebruiker publicaties tegenkomt die ten onrechte in het Portaal zijn opgenomen dan kunt u bij dit resultaat op het uitroepteken klikken om aan te geven dat deze publicatie niet relevant is. Daarmee kan het Portaal naar de toekomst toe steeds preciezer worden door steeds betere overzichten te geven en kan Dialogic bovendien haar automatische analyse van de publicaties verbeteren.

Het Portaal Waddenonderzoek maakt deel uit van de Internationale Waddenbibliotheek van de Waddenacademie en Tresoar. Onder de noemer Internationale Waddenbibliotheek hebben Waddenacademie en Tresoar de ambitie om informatie- en kennisknooppunt te zijn voor Waddeninformatie, wat tot uiting komt in twee projecten. Ten eerste, het Portaal Waddenonderzoek waarin wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot het Waddengebied wordt verzameld en overzichtelijk gepresenteerd. Ten tweede, het onderdeel Digitalisering waarin toegang wordt geboden tot (historische) literatuur over de Waddenzee via digitalisering.
De bibliotheek is geïnitieerd door de Waddenacademie, met inhoudelijke inbreng van dr. Meindert Schroor (directielid en portefeuille­houder Cultuurhistorie bij de Waddenacademie), in samenwerking met Tresoar, Fries Historisch en Letterkundig Centrum te Leeuwarden. Tresoar verzorgt het beheer en de uitvoering van het onderdeel Digitalisering.

De Internationale Waddenbibliotheek is een van de toegangsportalen van het Datahuis Wadden. Het Datahuis Wadden is opgezet voor het ontsluiten van waardevolle informatie over het Wadden Werelderfgoed. Veel verschillende organisaties houden de situatie van het Waddengebied al jaren middels monitoring nauwgezet in het oog. Om te komen tot een integrale, systeemgerichte monitoring is in samenwerking met de beheerders van de Wadden de Basismonitoring Wadden opgezet.

Deze monitoring is nodig voor de evaluatie van de hoofddoelstelling voor de Waddenzee: duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied en behoud van het unieke open landschap. Het Datahuis Wadden geeft toegang tot deze data, literatuur, kaarten, trends en ontwikkelingen van de Wadden en is daarmee een onmisbare schakel in de informatievoorziening voor beheer en behoud van Wadden Werelderfgoed.