De mossels, kokkels, vogels en vissers van de Wash
Door: Tim van Oijen
Datum: 2 april 2010
In Europa zijn er naast de Nederlandse, Duitse en Deense Wadden nog een aantal andere waddengebieden. Het dichtstbijzijnde is de Wash in Engeland. Dit estuarium heeft net als de Wadden unieke natuurwaarden en krijgt speciale bescherming. Beheerders van het gebied zijn druk op zoek naar een goede balans tussen ruimte voor de natuur en voor menselijke activiteiten, zoals de schelpdiervisserij.
schelpdiervisserij
De Wash is een grote inham aan de oostkust van Engeland met een oppervlakte van ruim zeshonderd vierkante kilometer. Dit estuarium is net als de Waddenzee een belangrijke foerageerplaats voor trekvogels. Naar schatting twee miljoen vogels verblijven er korte of langere tijd, waaronder rotganzen, scholeksters, kanoeten, drieteenstrandlopers, bonte strandlopers en zilverplevieren. De Wash is vanwege zijn schitterende natuur aangewezen als Natura 2000-gebied en staat bovendien op de nominatie voor toevoeging aan de UNESCO werelderfgoedlijst.
Van schelpdiereters naar wormeneters
De afgelopen decennia heeft de schelpdiervisserij grote effecten gehad op de natuur van de Wash. Begin jaren negentig werden de mosselen ernstig overbevist. Omdat er bovendien al jaren een slechte broedval was, leidde dit tot de ineenstorting van het mosselbestand. In dezelfde periode bereikte ook de intensief beviste kokkelbestanden een dieptepunt. Het is aannemelijk dat de dramatische daling in het aantal scholeksters, die vooral schelpdieren eten, hier ook verband mee hield. In drie opeenvolgende winters was de sterfte van deze vogels 5 tot 13 keer hoger dan normaal. Sindsdien is er een verschuiving opgetreden naar vogelsoorten die vooral wormen op het menu hebben staan, zoals de bontbekplevier, de zilverplevier, de drieteenstrandloper en de rosse grutto. Deze verschuiving is ook in de Waddenzee opgetreden; de achterliggende mechanismen worden nog verder onderzocht. Sommige vogelsoorten van de Wash zochten hun heil elders. Een deel van de steenlopers lijkt nu bijvoorbeeld vooral te fourageren in dokken, velden en langs rivieroevers.
Visserijbeheer
De visserij in de Wash is sinds de jaren negentig steeds strenger gereguleerd. De vangst van wilde mossels is inmiddels verboden; alleen kweek in mosselpercelen wordt nog in beperkte mate toegestaan. Hierdoor is er enig herstel van de wilde mosselbanken terwijl de mosselsector toch nog inkomsten heeft. Maar waar in het Nederlandse Waddengebied inmiddels de mechanische kokkelvisserij is verboden, wordt deze vorm van visserij in de Wash nog steeds beoefend. Het lijkt logisch dat deze visserijtak eenzelfde aanpak krijgt als in Nederland. Een kanttekening daarbij is wel dat in de Wash voornamelijk -maar niet uitsluitend- op de uitgestrekte zandige delen wordt gekokkeld. Hier is de verstoring van de bodem mogelijk minder erg dan in de slibrijke Waddenzee.
Bron
Atkinson, P.W., I.M.D. MacLean en N.A. Clark (2010). Impacts of shellfisheries and nutrient inputs on waterbird communities in the Wash, England. Journal of Applied Ecology 47, p.191-199.
Relatie met de kennisagenda
Gerelateerde onderdelen van de kennisagenda van de Waddenacademie en de achterliggende position papers:
Kennis voor een duurzame toekomst van de Wadden. Integrale kennisagenda van de Waddenacademie: p. 44
(Natuur)behoud in een veranderende wereld (position paper Ecologie): p. p.17 t/m 23 (pdf 2,7 Mb).
Lees meer in het thema Ecologie op deze site.