“Echt Waddenweer!” De doorgewinterde waddenliefhebber laat zich niet zo snel uit het veld slaan door een wisselvallige zomer. Die kan genieten van de spectaculaire wolkenformaties die een felle bui aankondigen, even later afgewisseld door een zonovergoten opklaring. Afgelopen juli kon de bezoeker zelfs meermaals getuige zijn van een zeldzaam natuurverschijnsel: de waterhoos.

Het weer in het waddengebied wordt sterk beïnvloed door de zee. In de loop van de zomer neemt de gemiddelde temperatuur van het zeewater toe, er treedt meer verdamping op, met als resultaat grotere neerslaghoeveelheden in het kustgebied. Zo zorgden plensbuien op 30 en 31 augustus voor fikse wateroverlast in Noord-Nederland, met 117 mm regenval in Sexbierum als record. Het warme zeewater is ook de oorzaak van een ander spectaculair weerverschijnsel: het ontstaan van waterhozen.

Onder buienwolken, die in koude lucht boven het relatief warme water van IJsselmeer of Waddenzee ontstaan, zie je dat zich soms  slurfvormige uitstulpingen vormen. Stijgende luchtbewegingen in een bui hebben een aanzuigende werking op de lucht onder de bui. Die stroomt met grote kracht in een spiraalvormige beweging naar de bui toe. Het water in de stijgende en draaiende luchtstroom condenseert en wordt als een slurf zichtbaar. Zodra die het wateroppervlak raakt wordt ook het water opgezogen en is er sprake van een echte waterhoos. Onder een flinke stapelwolk kunnen soms meerdere kleine hoosjes voorkomen die gering in kracht zijn en weinig schade veroorzaken. In de tweede helft van de zomer, als het zeewater goed is opgewarmd, is er de meeste kans op waterhozen. Boven de Waddenzee, Noordzee en IJsselmeer worden elk jaar tientallen waterhozen gesignaleerd. Op 29 juli van dit jaar zijn bijvoorbeeld in de buurt van Ameland in korte tijd zes waterhozen waargenomen.

Als zich boven land een dergelijk verschijnsel voordoet spreken we van windhozen of tornado’s. Deze kunnen gepaard gaan met hoge windsnelheden en veel schade aanrichten. Gelukkig zijn die in Nederland zeldzaam. Ook waterhozen die het land op gaan verliezen meestal snel hun kracht. Maar soms slaat het noodlot toe. Op 11 augustus 1972 werd Ameland getroffen door een windhoos. Camping Duinoord lag in de baan van de hoos die een grote ravage veroorzaakte onder tenten, tenthuisjes en caravans. Van de 1800 campinggasten verloren die dag drie mensen hun leven in het natuurgeweld. Duinoord werd in 1992 opnieuw getroffen door een windhoos. Er viel één dode en er waren vijf gewonden.

Op het internet zijn diverse filmpjes te vinden van waterhozen boven de Waddenzee:

http://www.youtube.com/watch?v=EI235-aIoPk&feature=rellist&playnext=1&list=PL1AE5A4E374F5DC81