Door de toenemende koolstofdioxideconcentratie in de lucht zal het zeewater deze eeuw langzaam verzuren. Dit heeft gevolgen voor het onderwaterleven. Kleppen van schelpdieren zullen bijvoorbeeld fragieler worden. Uit recent onderzoek blijkt dat ook de draden waarmee mosselen zich aan elkaar vasthechten verzwakken. Dit kan mosselbanken kwetsbaarder maken.

Wereldwijd zijn de zeeën en oceanen aan het verzuren door de opname van extra koolstofdioxide (CO2) die door menselijke activiteiten wordt uitgestoten. De gemiddelde pH (zuurgraad) zal naar verwachting van 8,2 dalen naar ongeveer 7,8 in 2100. Dit kan negatieve effecten hebben op met name kalkvormende algen en schelpdieren (zie WadWeten Mosselen in het zuur). Kalk lost namelijk gemakkelijker op als de pH daalt. Amerikaanse wetenschappers hebben in een recent onderzoek gekeken of ook andere niet-kalkhoudende delen van zeeorganismen onder verzuring te lijden zouden kunnen hebben. Ze richtten zich op de byssusdraden van mosselen. Met deze draden hechten de dieren zich aan elkaar of aan stenen vast om zo te voorkomen dat ze wegspoelen. Het onderzoek is verschenen als coverstory van de nieuwste editie van het wetenschappelijke tijdschrift Nature Climate Change.

De onderzoekers kweekten mosselen in aquaria onder verschillende omstandigheden die de huidige zuurgraad en die in de komende eeuw nabootsten. Vervolgens testten ze de sterkte van de draden met een apparaat waarin stapje voor stapje de trekkracht op de draad werd vergroot. De draden van de mosselen uit aquaria met water met een lagere pH bleken zwakker en gemakkelijker te breken. De vergrote kwetsbaarheid kwam vooral door een zwakkere aanhechting aan de bodem. Uit doorrekeningen met een wiskundig model bleek dat individuele mosselen in de toekomst al van elkaar kunnen losraken bij krachten die maar liefst 40 procent lager zijn. Slecht nieuws voor de mosselen, want de kracht hebben ze hard nodig om niet uit elkaar te worden geslagen door golfwerking of sterke stroming.

Er wordt veel onderzoek gedaan naar het herstel van mosselbanken in de Waddenzee. Deze banken zijn namelijk over de afgelopen decennia sterk in omvang afgenomen. De gevoeligheid voor verzuring van het water geeft er nog een extra zorg over de kwetsbaarheid van deze voor de Waddenzee zo belangrijke structuren bij. Het onderzoeksresultaat is ook relevant voor de mosselkweek. Steeds meer mosselen worden opgekweekt in hangcultures, de mosselzaadinvanginstallaties (mzi’s). Een succesvolle opbrengst van deze installaties is mede afhankelijk van hoe goed de mosselen zich aan de touwen hechten die in het water hangen (zie WadWeten Een houvast voor mosselen).

O’Donnell, M.J., M.N. George en E. Carrington (2013). Mussel byssus attachment weakened by ocean acidification. Nature Climate Change 3, 587–590. doi:10.1038/nclimate1846. 

http://depts.washington.edu/nucella/mussel-byssal-threads/