Talloze schepen zijn in de loop der tijd in het woelige water van de Waddenzee vergaan. Vaak liggen schip en lading al eeuwen lang goed geconserveerd onder een dikke laag zand en slib. Soms zorgt de dynamiek van wind en water dat wrakken van eeuwenoude schepen weer aan de oppervlakte komen. Systematisch archeologisch onderzoek kan dan een fascinerend beeld van een stukje maritieme geschiedenis opleveren.

Tijdens de Gouden Eeuw vergingen overal ter wereld honderden schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC). Ook in Nederlandse wateren vielen veel schepen ten prooi aan de golven. Vooral rond het eiland Texel bevinden zich veel historische scheepswrakken in de Waddenzee en de aangrenzende Noordzee. Al in de vijftiende eeuw ankerden handelsschepen uit Amsterdam en de Zuiderzeehavens bij Texel om te wachten op gunstige wind om uit te zeilen. Met de toename van de overzeese handel kreeg de rede van Texel steeds meer de functie van voorhaven en verzamelplaats van de groeiende koopvaardij- en oorlogsvloot. In de zeventiende eeuw lagen vaak meer dan 100 schepen te wachten om uit te varen: koopvaarders van de VOC en WIC, oorlogsschepen, walvisvaarders en graanschepen. Tijdens stormen vergingen ook veel van deze schepen. Schattingen aan de hand van historische gegevens komen uit op tussen de vijfhonderd en duizend schepen die in het gebied rond Texel moeten zijn vergaan. Dat wil niet zeggen dat even zoveel wrakken verwacht moeten worden. Veel schepen werden tijdens stormen uiteen geslagen en spoelden als wrakhout op de stranden aan.

Door toeval stuitte men in 1984 op het wrak van een onbekend schip uit de 17e eeuw. Het net van een Texelse visser bleef vastzitten aan een houten scheepswrak dat zich op 16 meter diepte op de bodem van de Noordzee, vlak bij het Molengat, bleek te bevinden. Dit wrak, dat de wat prozaïsche naam Aanloop Molengat meekreeg, was van 1985 tot 1999 onderwerp van intensief archeologisch onderzoek. Aan die opgravingen werkten grote aantallen, meest vrijwillige projectmedewerkers mee, vooral studenten en hobby-onderwaterarcheologen uit binnen- en buitenland. Nieuw ontwikkelde opgravingstechnieken werden toegepast en de ligging van de wrakstukken en de restanten van de lading bracht men systematisch in beeld (zie afbeelding). Ruim 3000 verschillende objecten haalde men boven water.

Uit het bestuderen van de lading kon men opmaken dat het schip in 1635 of kort daarna gezonken is. Men vond namelijk loodjes van balen luxe textiel uit Leiden met daarop het productiejaar 1635. Dit jaartal kwam overeen met de uitkomst van dendrologisch onderzoek naar het scheepshout.  Naast textiel was het schip ook geladen met allerlei halffabricaten:  baren lood, opgerolde bladen tin, staven smeedijzer, pakketten runderhuiden en ivoor. Deze samenstelling van de lading zegt iets over de handelsroutes in die tijd. Het tin bleek vanuit
Tsjechië via Hamburg naar Nederland te zijn gebracht. De loodblokken kwamen uit Polen. Het textiel uit Leiden, Delft en de Vlaamse steden Bergen en Hondschoote. Het smeedijzer uit Zweden of Duitsland en de olifantstanden uit Afrika. Waarschijnlijk was de Aanloop Molengat –de echte naam kon men niet achterhalen- een zogenaamde Straatvaarder. Een relatief groot schip dat via het Kanaal naar Frankrijk voer. De lading halffabricaten konden heel goed gebruikt worden om wapens van te maken en Frankrijk lag vanaf 1635 met Spanje overhoop tijdens de Spaans-Franse oorlog.

Een deel van de opgedoken lading van Aanloop Molengat is te zien in het juttermuseum Kaap Skil op Texel. Vanaf 14 april 2014 besteedt het Rijksmuseum voor Oudheden te Leiden in een tentoonstelling over archeologisch onderzoek aandacht aan deze opgraving onder water.