"Onze cocktail is vandaag bereid van een vijfsterrengarnaal, gisteren met de puls gevangen in een zandige geul op het wad en gepeld in Lauwersoog". Het zijn nog niet veel restaurants die dit soort uitleg bij de kaart kunnen geven, maar misschien komt daar verandering in. De Nederlandse garnalensector onderzoekt de mogelijkheden om aan te haken bij een nieuw systeem voor de communicatie van de duurzaamheidgraad van een type visserij: het Valduvis–systeem, ontwikkeld door het Belgische Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO).

Het MSC-label en Friend of the Sea  zijn twee veelgebruikte certificeringssystemen voor duurzaam gevangen vis. Voor verpakte vis , die op een grootschalige, uniforme manier wordt gevangen, werken deze labels goed. MSC is gezaghebbend, mede vanwege de zorgvuldige beoordelingsprocedures en de bewaking van het gebruik van het beeldmerk.

Al meer dan zes jaar lang zijn vertegenwoordigers van de Nederlandse garnalensector in overleg met de MSC-organisatie om tot certificering voor de Nederlandse garnaal te komen. Dat traject loopt vooral vast op het struikelpunt van het bestandsbeheer. Een te certificeren visserij moet aantonen dat de natuurlijke bestandsomvang bewaakt en op peil gehouden wordt. Voor gequoteerde vissoorten is dat geen probleem: die worden jaarlijks via wetenschappelijke surveys gemonitord, en zo nodig neemt de overheid vangstbeperkende maatregelen. Maar voor garnalen ligt dat heel anders. De garnalenstand wordt niet jaarlijks wetenschappelijk in kaart gebracht en er zijn geen overheidregels voor vangstbeperking. Bovendien fluctueert de garnalenstand enorm door factoren die niets met de visserij te maken hebben. Onderlinge vangstbeperkende afspraken, die de vissers in jaren met grote aanvoer maar al te graag zouden maken, zijn bij de wet verboden. Kortom, het MSC-traject voor de Nederlandse garnaal is een bijzonder moeizaam pad.

Verschillende Belgische visserijsectoren liepen ook tegen problemen aan met de MSC-certificering. Daarom heeft het ILVO zich gebogen op een anderswerkend systeem van certificering dat toch een goede en communiceerbare indicatie geeft van de duurzaamheidsaspecten van een visserij. Medewerkers van de sociaal-wetenschappelijke afdeling van het instituut begeleidden een ontwikkeltraject waarin alle partijen in de productie- en handelsketens, alsmede beleidsmakers werden betrokken. Doel was de ontwikkeling van een systeem waarin de visser zo veel mogelijk wordt gestimuleerd om duurzaam te vissen. Daartoe wordt er aan de vangst per aangelande partij een duurzaamheidsscore gekoppeld. Die score verschijnt op de veilingklok. Een hoge score leidt, naar verwachting, tot een hoge prijs. Als de partij niet wordt gemengd met andere partijen kan de score ook verderop in de keten worden gecommuniceerd als kwaliteitslabel. De EG ondersteunt de ontwikkeling van het systeem omdat het waarschijnlijk een oplossing biedt voor kleinschalige en gemengde visserijen.

In de loop van het traject is het systeem Valduvis gaat heten. De Valduvis-score komt tot stand op basis van veertien indicatoren. Acht indicatoren zijn ecologisch van aard: beheer van de visstand, de kwetsbaarheid van de soort, seizoensaspecten, aanwezige visserijdruk, bijvangst, invloed op de zeebodem, brandstofverbruik en technische aanpassingen. Drie indicatoren zijn sociaal van aard: veiligheid aan boord, dierenwelzijn en de verloning. Tenslotte zijn er drie economische indicatoren: rendabiliteit van het vermogen, visserij-inspanning en de financiële stabiliteit. Daarmee is de Valduvis-systematiek met voorsprong de meest fijngevoelige van alle ecolabels. De visserijkundigen van het ILVO hebben de indicatoren uitgewerkt tot schalen met meet- en controleerbare gegevens, die elk tot een subscore leiden van 0 tot 100. De totaalscore kan worden uitgedrukt in een taartpuntengrafiek, of via een computerprogramma numeriek worden weergegeven.