Het water van de Waddenzee is nu nog koud. Ook zijn de dagen nog kort en dus groeien er weinig algen. Straks in het voorjaar zal er weer een flinke algenbloei optreden die het water groen zal kleuren. Sinds een jaar of tien is een invasieve alg die de Latijnse naam Mediopyxis helysia draagt regelmatig de overheersende soort. Biologen denken dat hij zo dominant kon worden omdat hij het bij allerlei verschillende concentraties van voedingsstoffen goed doet.

M. helysia is een ketenvormend kiezelwier waarvan de cellen 50-120 micrometer lang en 25-75 micrometer breed zijn. Dat is groot voor een microalg. De alg werd voor het eerst in 2003 waargenomen in de Waddenzee bij Sylt, ongeveer tegelijk met een waarneming bij het eilandje Helgoland in de Noordzee. Daarvoor was de soort alleen gezien in de Gulf of Maine (1996) en in de aangrenzende Bay of Fundy (2002) aan de oostkust van respectievelijk de Verenigde Staten en Canada. Dat maakt het aannemelijk dat de soort daar oorspronkelijk vandaan komt. Pas in 2006 werd de soort officieel beschreven. In 2009 en 2010 is M. helysia aangetroffen in de Bengaalse Baai en aan de oostkust van India in 2010. Dat biedt verdere onderbouwing voor het vermoeden dat de soort zich via het ballastwater van schepen naar andere werelddelen, en dus ook de Waddenzee, heeft verspreid. M. helysia is in staat om de ongunstige groeiomstandigheden aan boord van het schip -er is bijvoorbeeld geen licht in de compartimenten met ballastwater- te overleven in de vorm van een spore.

Na de eerste waarnemingen in de Waddenzee bleek al snel dat M. helysia het hier goed doet. De soort maakte de afgelopen jaren soms wel 30 tot 90 procent van het totale volume aan algen uit. Een mogelijke verklaring voor dit succes is dat de microscopisch kleine diertjes die algen eten, het ding simpelweg niet door de strot krijgen. Vanwege zijn grootte en doordat hij ketens vormt is het bepaald geen hapklaar brokje. Uit een onderzoek tijdens een algenbloei in 2010 bleek dat de alg nauwelijks gegeten werd, maar dit kon misschien komen doordat er mogelijk weinig dierlijk plankton aanwezig was. Een nieuwe studie komt met een andere, aanvullende verklaring. Het lijkt er namelijk op dat de alg onder veel omstandigheden andere algensoorten wegconcurreert.

Het onderzoek van een team van Duitse biologen bestond uit twee delen. Bij het Duitse Waddeneiland Spiekeroog werd in drie opeenvolgende jaren de aanwezigheid van de M. helysia gevolgd door regelmatig watermonsters te nemen. Naast dit veldwerk werden laboratoriumexperimenten uitgevoerd waarbij M. helysia samen met andere algensoorten onder verschillende gehaltes van de voedingsstoffen silicaat en stikstof werd opgekweekt. De veldmetingen bevestigden dat M. helysia in staat is om de voorjaarsbloeien in april te domineren die daarnaast bestonden uit andere algensoorten die al decennia in grote aantallen aanwezig zijn in het voorjaar. In de experimenten was na een maand de groenalg Dunaliella salina in de grootste aantallen aanwezig, maar van de kiezelwieren was M. helysia de winnaar. Dit was onafhankelijk van de verhouding silicaat:stikstof, dus de soort is een allround performer. Uit de vergelijking met controle-experimenten waaruit kiezelwier was weggelaten, bleek dat de aanwezigheid van M. helysia leidde tot een afname in groenalgen en dinoflagellaten. Bovendien leidde het toevoegen van de soort tot een grotere evenness:  dit betekent dat de algensoorten in meer gelijke mate aanwezig waren.