Spring naar hoofd-inhoud Skip to page footer

Mosselen en oesters: een sterke combinatie

Door: Hans Revier
Datum: 20 oktober 2016

Met enige zorg volgden ecologen de snelle opmars van de Japanse oester in de Waddenzee. In een tiental jaren koloniseerde deze exoot de gehele Waddenzee. Samen met mosselen hebben ze inmiddels uitgestrekte banken gevormd. Uit onderzoek blijkt dat de oesters bescherming bieden aan de mosselen. Niet alleen bieden ze bescherming tegen vogels en krabben, maar ook tegen het begroeid raken met zeepokken.

Verschuilen

Begin jaren tachtig werden de eerste exemplaren van de Japanse oester in de Waddenzee waargenomen. In de jaren daarna vond een ware explosie van de soort plaats in de Waddenzee. In het jaar 2000 kon de soort overal in de internationale Waddenzee worden waargenomen. Samen met mosselen vormde deze exoot uitgestrekte schelpdierbanken. Duits onderzoek toonde in 2011 al aan dat de mosselen voordeel hebben van deze vorm van samenleven. Tussen de oesters kunnen ze zich verschuilen tegen hun natuurlijke vijanden: krabben en schelpdieretende vogels. Zie ook Wadweten: Mosselen spelen verstoppertje in oesterbank (van 8 juli 2011).

Zeepokken

In de Waddenzee, waar nauwelijks hard substraat voorkomt, is de mossel van nature de vestigingsplaats van de zeepok. Dit heeft negatieve effecten op de groei van de mosselen aangezien de zeepokken voedsel uit het water filteren waar de mosselen ook gebruik van maken. In gemengde schelpdierbanken bestuurde men de bedekking door zeepokken op de mosselen.

In de eerste plaats werden de resultaten uit eerder onderzoek bevestigd. De dichtheid aan mosselen onderin de schelpdierbank was twee keer zo hoog als aan de oppervlakte. De bedekking door zeepokken vertoonde een omgekeerd patroon. Het drooggewicht aan zeepokken op de mosselen bovenin de schelpdierbank was 14 keer zo hoog. Ook veldexperimenten bevestigden deze waarnemingen. Op schone mosselen die in gemengde banken bij Texel en het eiland Sylt werden geplaats, bleken op de bovenste mosselen na vijf weken significant meer zeepokken te groeien.

Krabbetjes

Verschillende factoren spelen een rol bij de ruimtelijke verdeling van mosselen en zeepokken in een gemengde schelpdierbank. Veldexperimenten toonden al aan dat mosselen actief de onderste delen van de bank opzoeken. Zo zijn ze beter beschermd tegen vogels en krabben en nemen voor lief dat daar minder voedsel uit het water te filteren is. Zeepokken vestigen zich het liefst op de plekken waar het zeewater voedselrijk is: in het bovenste deel van de schelpdierbank.

Bovendien bleek dat in het onderste deel van de bestudeerde schelpdierbanken jonge zeesterren en uit de Pacific afkomstige blaasjeskrabben en penseelkrabbetjes leven. Deze soorten komen het hele jaar voor en eten de larven van zeepokken voordat die zich vestigen op hard substraat. Zo is door de komst van de Japanse oester een interessante nieuwe habitat in de Waddenzee ontstaan waar nieuwkomers en oorspronkelijke waddensoorten nieuwe samenlevingsvormen ontwikkelen.

Bronnen

Buschbaum, C., et al., Deeply hidden inside introduced biogenic structures – Pacific oyster reefs reduce detrimental barnacle overgrowth on native blue..., J. Sea Res. (2016), http://dx.doi.org/10.1016/j.seares.2016.09.002

Waser, A. M.,W. Splinter, and J. van der Meer. 2015. Indirect effects of invasive species affecting the population structure of an ecosystem engineer. Ecosphere 6(7):109. www.vliz.be/imisdocs/publications/84/282984.pdf

Eschweiler, Nina, and Helle Torp Christensen. "Trade-off between increased survival and reduced growth for blue mussels living on Pacific oyster reefs." Journal of Experimental Marine Biology and Ecology 403.1 (2011): 90-95. http://dx.doi.org/10.1016/j.jembe.2011.04.010