Spring naar hoofd-inhoud Skip to page footer

Zal de Waddenzee verdrinken?

Door: Jessica Schop
Datum: 8 december 2016

Het zeeniveau van de Waddenzee is de afgelopen eeuw gestegen en zal de huidige eeuw nog sneller stijgen. Duitse onderzoekers hebben onderzocht welke consequenties dit zal hebben voor de dynamiek van de Waddenzee. Door het doorrekenen van verschillende scenario’s ontdekten ze dat de Waddenzee best een robuust systeem is dat door intern en extern transport van sediment voor het stijgende zeeniveau moet kunnen compenseren.

Afgelopen eeuw is de zeespiegel met ongeveer 17 centimeter gestegen . Volgens verwachtingen van het IPCC zal daar in Nederland deze eeuw nog eens tussen de 35 en 85 centimeter bij komen. Deze versnelde stijging van het waterniveau zou gevolgen kunnen hebben voor de Waddenzee zoals we die nu kennen. Als het transport van sediment naar de Waddenzee langzamer verloopt dan dat de zeespiegel stijgt, zullen steeds meer droogvallende platen verdwijnen onder het wateroppervlak. Het gevolg hiervan is dat bijzondere gebieden, zoals nestelgebieden voor grote sterns of ligplaatsen voor zeehonden, zullen verdwijnen.

Om dit te onderzoeken moet de kritieke snelheid van zeespiegelstijging, waarbij zandbanken zullen verdwijnen, bepaald worden. Nederlandse onderzoekers hebben voor een getijdegebied nabij Ameland berekend dat bij een zeespiegelstijging die sneller gaat dan 2 mm per jaar, het gebied onstabiel zal worden en uiteindelijk zal verdrinken. Bij welke zeespiegelstijging droogvallende platen instabiel worden en kunnen gaan verdrinken is echter verschillend per gebied.

Getijverschil

Voor verschillende gebieden in de Waddenzee hebben Duitse onderzoekers hebben gevonden dat er bij grotere getijverschillen verhoudingsgewijs meer sediment aangevoerd wordt. Een groot verschil tussen hoog- en laagwater kan dus bijdragen aan het compenseren van de zeespiegelstijging.

Verder hebben de onderzoekers in detail gekeken naar het effect van zeespiegelstijging op twee gebieden in het Duitse wad, de Lister Tief en de Meldorf Bight. Dit zijn twee typische Waddenzeegebieden waar een getijstroom tussen twee eilanden door loopt richting een deltagebied bestaande uit geulen, kwelders en droogvallende platen. Met behulp van een zogenaamde GETM-model, dat met behulp van algoritmes het droogvallen en overstromen van een gebied kan modelleren, is de veranderende morfologie van de twee gebieden gesimuleerd aan de hand van verschillende scenario’s:
1. De basis-scenario, waarbij er geen zeespiegelstijging is;
2. Een gematigd scenario, waarbij de zeespiegel stijgt met 2,5 mm per jaar van 2010 tot 2050 en 7 mm tussen 2050 en 2100 (een absolute zeespiegelstijging van 0,45 meter tussen 2010 en 2100);
3. Een extreem scenario, waarbij de zeespiegel stijgt met 6 mm per jaar van 2010 tot 2050 en 17 mm per jaar tussen 2050 en 2100 (een absolute zeespiegelstijging van 1,08 meter tussen 2010 en 2100). 

Eroderen of sedimenteren

Aan de hand van de simulaties blijken het Lister Tief en de Meldorf Bight bijzonder effectief in het invangen van sediment en blijken ze goed bestand tegen zeespiegelstijging. Met een stijging van het zeeniveau van 2,5 mm per jaar blijven de droogvallende platen stabiel of groeien deze zelfs. In de Meldorf Bight blijven de droogvallende platen zelfs stabiel bij een zeespiegelstijging van 7 mm per jaar. Met deze zeespiegelstijging werkt het getijdegebied als een soort sedimentbezinktank. Tevens zullen geulen grote hoeveelheden sediment meevoeren die in de Waddenzee terecht zullen komen. Door de verspreiding van sediment van buiten de Wadden lijkt de Waddenzee dus beter bestand tegen het stijgende zeeniveau dan gedacht.

Bronnen

Hofstede, Jacobus L.A., Johannes Becherer, and Hans Burchard. "Are Wadden Sea tidal systems with a higher tidal range more resilient against sea level rise?." Journal of Coastal Conservation (2016): 1-8.

Dissanayake D.M.P.K., Ranasinghe R., Roelvink J.A.. “The morphological response of large tidal inlet/basin systems to relative sea level rise.” Clim Chang (2012) 113(2):253–276

http://www.pbl.nl/publicaties/2007/ConclusiesIPCC-rapport