Vinvis botten verklappen leefgebied

Door: Jessica Schop
Datum: 31 augustus 2017

De populatiegrootte van de Noord-Atlantische gewone vinvis is in de laatste decennia toegenomen. Hierdoor is de kans op een stranding groter. Binnen de Noord-Atlantische populatie bestaan verschillende subpopulaties. De verschillende subpopulaties zijn van elkaar te onderscheiden door bijvoorbeeld de maaginhoud, of de stabiele isotopen uit de botten te analyseren.

Strandingen

Het gebeurt niet dagelijks dat een gewone vinvis op een strand in Nederland aanspoelt. Toch gebeurde dit 20 augustus 2017 op Texel. In de laatste 2 decennia strandde er 13 maal een gewone vinvis op de Nederlandse kust. Een flinke toename als dat wordt vergeleken met de tijd daarvoor. Tussen 1900 en 1998 waren er slechts vier gewone vinvissen gestrand. De toename van het aantal strandingen zou te maken kunnen hebben met een toenemende populatie in het noordoosten van de Atlantische oceaan. 

Jacht en herstel

Vanaf het einde van de 19de eeuw werd er flink gejaagd op de gewone vinvis. Het aantal gevangen dieren is pas gereduceerd na 1985. Sindsdien worden er slechts enkele gevangen in het noordoostelijke deel van de Atlantische oceaan. Tegenwoordig zwemmen er ongeveer 35.000 gewone vinvissen in het noordelijke deel van de Atlantische oceaan. Dit is ongeveer 70% van de populatie die bestond voordat de jacht op de gewone vinvis begon. Het herstel van deze populatie verloopt traag, omdat de dieren lang leven en volwassenen slechts om de twee jaar een kalf kunnen produceren. 

De (sub)populaties van de gewone vinvis

De Noord-Atlantische gewone vinvis populatie bestaat uit zeven verschillende subpopulaties. Om te bepalen bij welke subpopulatie een gestrand dier behoort, zijn er verschillende methoden. Zo kan er bijvoorbeeld gekeken worden naar de inhoud van het maag/darmkanaal. Dit geeft een weerspiegeling van waar het dier voor het laatst gegeten heeft. Als alleen de botten van het dier bewaard zijn gebleven, is soms ook te traceren bij welke subpopulatie het dier heeft behoord. Dit wordt gedaan met behulp van stabiele isotopen.

Botonderzoek

Bij een onderzoek met stabiele isotopen wordt er gekeken hoe groot bepaald elementen zijn. In dit geval, hoeveel neutronen er aanwezig zijn in de stikstof, koolstof en zuurstof atomen. De verschillen in grootte vertellen wat over de levensomstandigheden van het dier. Door gebruik te maken van de stabiele isotopen van stikstof, koolstof en zuurstof in botten van de gewone vinvis, kan er iets gezegd worden over het dieet en de verspreiding van het dier.
Zo vertellen de stabiele isotopen van stikstof iets over de plek in de voedselketen. De koolstof stabiele isotopen kunnen iets verraden over de productiviteit van het foerageer gebied. De stabiele isotopen van zuurstof zijn gecorreleerd aan de watertemperatuur en de saliniteit, en zouden in potentie iets kunnen verraden over de breedtegraad waar het dier zich heeft bevonden.

Spaanse onderzoekers hebben recentelijk uit botten van 24 gewone vinvissen de stabiele isotopen onderzocht. Deze dieren zijn gevangen tussen 1983 en 1986 en komen uit 2 verschillende subpopulaties: één ter noordwesten van Spanje en één ten westen van IJsland. Uit de stabiele isotopen van de twee verschillende subpopulaties is geen verschil gevonden in stikstof of koolstof. De stabiele isotopen van zuurstof daarentegen, waren groter bij de walvissen gevangen ter noordwesten van Spanje. Dit indiceert dat de dieren uit het noordwesten van Spanje in warmer water foerageren dan de dieren uit het westen van IJsland. De onderzoekers zijn erin geslaagd om met de stabiele isotopen van zuurstof uit walvissen botten twee verschillende subpopulaties van elkaar te onderscheiden.

Bronnen

Vighi, Morgana, Asunción Borrell, and Alex Aguilar. "Stable isotope analysis and fin whale subpopulation structure in the eastern North Atlantic." Marine Mammal Science 32.2 (2016): 535-551.

International Whaling Commission. "Report of the first intersessional RMP workshop on North Atlantic fin whales." J. Cetacean Res. Manage 11 (2009): 425-452.

https://www.ecomare.nl/verdiep/nieuws/vinvis-van-het-strand/

http://walvisstrandingen.nl/search/node/Gewone%20vinvis