De door de klimaatverandering veroorzaakte versnelde zeespiegelstijging stelt het waddengebied voor grote uitdagingen. Het is zeer de vraag of traditionele dijkenbouw voldoende veiligheid kan bieden. Nieuwe concepten zijn in ontwikkeling waarbij schoorvoetend wordt nagedacht over het teruggeven van land aan de zee. In Denemarken onderzocht men wat daar de ecologische gevolgen van zijn.

Aangezien zich nu al ruim 60 jaar geen dijkdoorbaak heeft voorgedaan is het gevoel van veiligheid bij de kustbewoners groot. Niettemin baart de zeespiegelstijging zorgen. De meest pessimistische scenario’s komen al tot enkele meters in de komende eeuw. Los van de vraag of de sedimentatieprocessen in de Waddenzee een dergelijke stijging zouden kunnen bijhouden, is er de zorg of de traditionele dijkenbouw nog wel afdoende is om ons te beschermen. Naast versterking van de kustverdediging denkt men in Europa ook na over andere strategieën. De meest vergaande is het land teruggeven aan de zee, met Engels gevoel voor understatement ook wel ‘managed retreat’ genoemd. Door invloed van de zee weer toe te staan kan land aanslibben en meegroeien met de zee.

Een dergelijke kustverdedigingsstrategie is in het Nederlandse waddengebied nog niet echt uitgevoerd. Ook het effect van het land teruggeven aan de zee is daarom niet goed bekend. In Denemarken, in het noorden van het in de Oostzee gelegen eiland Funen, is ruim 600 ha in 1871 ingepolderd land in 2014 weer teruggegeven aan de zee. De kolonisatie van deze voormalige landbouwgronden door mariene bodemdieren is systematisch onderzocht. Daarbij stond de vraag centraal of zich hier weer een waardevol marien ecosysteem kon ontwikkelen. Uit veldwaarnemingen, ondersteund door laboratoriumexperimenten, blijkt dat wormen een grote rol spelen in de ecologische ontwikkeling van dit gebied. Nadat het eerste zeewater over de graslanden stroomde, konden in het eerste jaar na de ontpoldering dichtheden tussen de 3600 en 6800 individuen per m2 geteld worden.