Midden in de Waddenzee ligt het eilandje Griend. Sinds de aanleg van de Afsluitdijk wordt het steeds kleiner en zijn diverse herstelpogingen gedaan. Sinds 2016 is bekend dat het een stormvloedschoorwaleiland is. Met deze kennis is recent een andersoortige herstelpoging gedaan en wordt met begeleidend onderzoek de samenhang bestudeerd van de natuurlijke processen die er bij betrokken zijn.

Het eiland Griend bestaat al eeuwen lang, maar kalft de laatste decennia steeds meer af. Zonder ingrepen zou het misschien zelfs al helemaal verdwenen zijn. De beheerder Natuurmonumenten en onderzoekers willen dit voorkomen, omdat de natuurwaarden hoog zijn. Er broeden veel vogels, zoals visdiefje en noordse stern, en het is een belangrijke hoogwatervluchtplaats voor wadvogels die op het omringende wad foerageren, zoals kanoetstrandlopers, rosse grutto's en drieteenstrandlopers. Daarom is er in 2016 een grootschalig onderzoek gestart en een herstelplan bedacht, na grondig historisch onderzoek.

De bekende Nederlandse bewoonde Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog zijn zogenaamde barrière-eilanden: ze liggen op de grens tussen de dynamische Noordzee en de kalme Waddenzee. In ‘Eilanden natuurlijk’ is beschreven dat ze in grote lijnen op elkaar lijken wat betreft vorm en opbouw, met een eilandkop aan de westkant (1), duinboogcomplexen (2) met washovers (3) en strand en vooroever (5) aan de noordzijde, een eilandstaart aan de oostzijde (4) en kwelders en wad aan de zuidzijde. Deze eilanden zijn gevormd door zee (getij, golfslag), zand, wind en vegetatie (op duin en kwelder). Ze liggen tussen de zeegaten met geulenstelsels en hebben een wantij aan de wadzijde.

Griend ligt midden in de Waddenzee, tussen Harlingen en het Vlie (het zeegat tussen Vlieland en Terschelling), in de luwte van de barrière-eilanden. Hier stuift het zand nauwelijks en lagen vroeger enorme zeegrasvelden en mosselbanken voor de kust. Door de westelijke stroming van het Waddenzeewater en de noordwestenwind bij stormen werd aan de westkant een halvemaanvormige schoorwal (1a, 1b) opgeworpen van zand, schelpen en zeegras. In de luwte daarachter lag een kwelder met kreken (2). Eeuwenlang hield het eiland stand in ongeveer dezelfde vorm, terwijl het net als de barrière-eilanden langzaam in zuidoostelijke richting ‘wandelde’. In de Middeleeuwen was Griend zelfs bewoond en had het een klooster. Na de aanleg van de Afsluitdijk werden de stromingen sterker en steeg het getijdeverschil met 20 tot 30 centimeter. Daardoor nam afslag de overhand en volgden veel herstelplannen.

Tot 2016 waren deze plannen gericht op een strijd tegen de zee en werden wierdijken, rijshouten dammen, palenrijen en een zanddijk aangelegd. Als ze al hielpen, dan was het kortstondig. In 2016 werd een historisch onderzoek uitgevoerd en ontdekt dat Griend geen barrière-eiland, maar een schoorwal-eiland is en dat stormvloeden een sleutelrol speelden bij de vorming en instandhouding van het eiland. Vooral inspoeling van zeegras en oude schelpen zoals kokkels gaven eeuwenlang stevigheid aan de schoorwal. Daarom zijn bij de nieuwe herinrichting in 2017 zandsuppleties uitgevoerd en schelpenruggen en wallen van afgeplagde vegetatie aangelegd. Daarnaast zijn experimenten ingezet om mosselbanken en zeegrasvelden te vormen (via kunstriffen en de kitspuitmethode, zie Wadweten Zeegrasonderzoek) om de samenhang tussen natuurlijke processen te bestuderen en bij te dragen aan kennis voor een langduriger behoud van stormvloedschoorwaleilanden.