Pimpelpaarse paddenstoelen
Door: Hans Revier
Datum: 14 november 2019
Door de sterke afwisseling van leefomstandigheden zijn in het waddengebied allerlei micro-habitats ontstaan waar soms hele zeldzame planten kunnen groeien. Ook vele soorten paddenstoelen kun je overal waarnemen. Rond de 1200 soorten komen in het kustgebied en op de eilanden voor. In de stuivende zeereep, het zoute kwelgebied of de schrale graslanden groeien veel zeldzame soorten. Recentelijk is weer een opvallende, nieuwe soort toegevoegd aan de paddenstoelenflora van het waddengebied.
Zandtulpje
Vooral als de herfst zijn intrede heeft gedaan, maken tal van in de bodem levende schimmels vruchtlichamen, de paddenstoelen aan. In het waddengebied groeien veel van de in Nederland algemeen voorkomende soorten in bossen en weilanden. Op de kwelders en in het stuivend zand van de duinen in de zeereep heeft zich een speciale flora ontwikkeld. Alleen al op het eiland Rottumeroog zijn meer dan honderd verschillende soorten gezien (zie ook Waddenpaddo's, Wadweten 4 oktober 2012). Het zandtulpje, een klein donkerbruin bekerzwammetje, kom je tussen de helm in het stuivende zand tegen. Daar leeft ook de duinveldridder die zich heel goed onder het stuivende zand weet uit te wurmen. Kwelderchampignons en paarssteelschijnridder zijn echte kwelderbewoners, die onder andere op het vloedmerk leven.
Granaatbloemwasplaat
Schrale graslandjes in de duinen zijn de favoriete groeiplaats van de wasplaten. Deze tere, doorschijnende en vaak prachtig gekleurde paddenstoeltjes worden wel eens als de orchideeën onder de paddenstoelen beschouwd. De soorten die tot deze groep behoren zijn erg gevoelig voor overbemesting en vaak erg zeldzaam in Nederland. Over het algemeen groeien de wasplaten op plekken waar de bodem lange tijd niet verstoord is, de vegetatie kort is en de concentraties meststoffen als stikstof en fosfaat laag zijn. Bijzonder was de vondst van 15 soorten van het geslacht Hygrocybe in een wegberm in het zuiden van Texel. Onder andere de zeer zeldzame, rood-oranje gekleurde granaatwasbloem komt daar voor. Texel vormt voor deze soort de rijkste groeiplaats in Nederland.
Ametistknotszwam
In 2005 vonden mycologen langs deze wegberm ook de opvallend paars gekleurde ametistknotszwam (Clavaria zollingeri). Het was de eerste keer dat deze soort in Nederland werd aangetroffen. Dit jaar nam de soort ook waar op het voormalige eiland Wieringen. Uit nadere bestudering van de vindplaatsen bleek op beide locaties keileem de ondergrond vormt. Zowel Texel als Wieringen zijn voor oorsprong keileembulten die al voor de laatste ijstijd werden gevormd. Verder heeft de ametistknotszwam een wereldwijde verspreiding. In Australië, Nieuw-Zeeland, Noord-Amerika (noordoostelijke regio), Zuid-Amerika en in de meeste Aziatische landen komt deze soort voor. In Europa is deze paddenstoel zeldzaam en staat in veel landen op de Rode Lijst. Waarschijnlijk is de soort erg gevoelig voor stikstof. In Ierland is het voorkomen van de ametistknotszwam een indicatie voor nitraatarme graslanden.
Bronnen:
Arnolds, E. (2015) Wasplatengraslanden in Nederland. Deel I. Ecologische en vegetatiekundige aspecten. Stratiotes 47: 45-75.
Groenendaal, M. & A. van den Berg (2006). Clavaria zollingeri in een wegberm in Nederland. Coolia 49: 187-190 .
Keizer, P. J., & Heller, A. (1999). Mycologische schets van Rottumeroog en Rottumerplaat. Coolia, 42(2), 86-96.
Oud, M. (2019). Bijzondere vondst op wasplatendijk.