‘Keilende’ zeevogels melden zich langs de kust
Door: Tim van Oijen
Datum: 14 oktober 2021
De herfst is bij uitstek de tijd om bijzondere zeevogels vanaf de Noordzeestranden van de Waddeneilanden te zien passeren. Vooral bij een stevige noordwestenwind, want dan waaien ze als het ware naar de kust toe. Sommige soorten zijn langeafstandszwervers en zitten een paar weken later al weer aan de andere kant van de wereld.
WadWeten
Onder de noemer WadWeten publiceren de Waddenacademie en de Leeuwarder Courant iedere maand een artikel over recent onderzoek op en rond de Wadden. Wetenschapsjournalisten Tim van Oijen en Cora de Leeuw beschouwen verschillende kennisdisciplines, waaronder de biologie, geologie en cultuurhistorie. Deze WadWeten verscheen ook op de website van De Leeuwarder Courant.
In het najaar zijn veel vogels vanuit het noorden onderweg naar het warme zuiden. Ook zeevogels. Dit zijn soorten die bijna altijd op open zee zijn om daar hun voedsel te verzamelen. Ze komen alleen aan wal om te broeden. In Europa komen ruim zestig echte zeevogels voor waarvan de meeste ook langs onze kust zijn waar te nemen.
Op 2 oktober werd de jaarlijkse Europese trekvogelteldag Euro Birdwatch gehouden. Er werden die dag meer dan tweehonderd soorten vogels waargenomen. Daartussen zaten ook een paar voor ons land zeldzame zeevogels, zoals de grauwe pijlstormvogel en de vorkstaartmeeuw, die vanaf trektelposten langs de Noordzeekust van de Waddeneilanden zijn gespot. Hieronder worden deze en een paar andere bijzondere zeevogelsoorten uitgelicht die de afgelopen weken vanaf deze posten zijn gezien.
Grauwe pijlstormvogel
De grauwe pijlstormvogel is een regelmatige gast langs de Nederlandse kust. Ze ‘keilen’ met gestrekte, stijve vleugels laag over de golven. Keilen is een door stormvogels veelgebruikte vliegtechniek waarbij ze zich omhoog laten duwen door de opwaartse luchtstroom die een voortrollende golf creëert. Als ze niet meer hoger komen laten ze zich achter de golf naar beneden vallen om vervolgens met een volgende golf mee te liften.
ALs een echte globetrotter bestrijkt de grauwe pijlstormvogel alle wereldzeeën. Hij broedt op het zuidelijk halfrond, op eilanden bij Nieuw-Zeeland en Australië, op de Falklandeilanden en voor de kust van Chili. Hij overwintert op het noordelijk halfrond. De vogels die in de herfst langs onze kust worden gezien zijn op de terugweg naar hun broedgebieden.
Vaal stormvogeltje
Het vaal stormvogeltje is een kleine, donkere zeevogel die vaak laag boven de golven blijft en kan keilen als een pijlstormvogel. De vogels die in het Noordzeegebied terecht komen, vinden deels hun oorsprong in de grote kolonies aan de Noord-Amerikaanse oostkust. De soort broedt echter ook op de Lofoten en in Schotland, Ierland en Scandinavië.
Vorkstaartmeeuw
De vorkstaartmeeuwen die langs de Noordzeestranden worden waargenomen, zijn afkomstig uit Oost-Canada en Groenland. Ze vliegen via de Atlantische Oceaan, met een tussenstop van zo’n anderhalve maand in de baai van Biskaje, naar de kusten van Namibië en Zuid-Afrika.
In het voorjaar trekken ze naar de kusten van Senegal en Mauritanië van waaruit ze vermoedelijk midden over de oceaan terugtrekken naar hun broedgebied. Een vorkstaartmeeuw in zomerkleed geldt onder liefhebbers als een van de mooiste meeuwensoorten om te zien.
Drieteenmeeuw
De drieteenmeeuw is een rodelijstsoort. Deze zeevogel broedt op steile kliffen in onder andere Engeland, Ierland, Noorwegen en IJsland. De kolonies zijn al vanaf januari bezet. Een deel van de onvolwassen, niet-broedende vogels trekt naar het North Atlantic Current and Evlanov Sea basin (NACES). Dit is een gebied zo groot als Frankrijk in de Noord-Atlantische oceaan.
Het NACES is begin oktober door de OSPAR-commissie definitief als beschermd gebied aangewezen vanwege haar uitzonderlijke waarde voor de miljoenen zeevogels die er hun voedsel zoeken.