Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 28 augustus 2014

"Onze cocktail is vandaag bereid van een vijfsterrengarnaal, gisteren met de puls gevangen in een zandige geul op het wad en gepeld in Lauwersoog". Het zijn nog niet veel restaurants die dit soort uitleg bij de kaart kunnen geven, maar misschien komt daar verandering in. De Nederlandse garnalensector onderzoekt de mogelijkheden om aan te haken bij een nieuw systeem voor de communicatie van de duurzaamheidgraad van een type visserij: het Valduvis–systeem, ontwikkeld door het Belgische Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 3 juli 2014

Vissen in de Waddenzee hebben vaak last van ongewenste metgezellen. Deze parasieten kunnen zich in de vis bevinden, zoals wormen, of op de vis. Die laatste groep profiteurs hechten zich aan de vinnen of de kieuwen van de vis en voeden zich met bloed. Roeipootkreeftjes behoren tot de meest algemene van deze ectoparasieten. In de westelijke Waddenzee blijken maar liefst 47 verschillende soorten voor te komen. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 26 juni 2014

Het zeepaardje spreekt tot onze verbeelding. De vangst van een levend exemplaar in de Waddenzee of Noordzee haalt regelmatig de kolommen van landelijke dagbladen. Voor natuurbeschermers is het exotische visje een icoon voor natuurherstel. Uit de schaarse onderzoeksgegevens blijkt dat het zeepaardje steeds vaker in onze wateren wordt aangetroffen. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 19 juni 2014

Het begon bij de garnalenvissers. Die kregen eind april steeds vaker last van een overdaad aan kwallen in de netten. Regelmatig werd zo’n net vol kwallen zo zwaar dat het nauwelijks aan boord te halen was. Dat waren oorkwallen, de soort met de vier ringen in de hoed. Snel daarna spoelden er reusachtige zeepaddenstoelen aan op de Hollandse en Texelse kust. Die soort zien we normaal gesproken pas in de nazomer. En nu worden er veel haarkwallen gezien, meer dan we gewend zijn. Is er sprake van een uitzonderlijke kwalleninvasie? Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 12 juni 2014

Tijdens Oerol zullen weer tienduizenden bezoekers per fiets over Terschelling reizen, van west naar oost en weer terug. Tussen Midsland en Hoorn ligt een gebied waar in de eerste eeuwen na Chr. waarschijnlijk een grote geul heeft gelopen. Een aanwijzing hiervoor is te vinden in de bodem: de overgang van zoet naar zout grondwater ligt op de plek van de geul een stuk ondieper dan ernaast. Lees het volledige bericht

Door: Hans Revier
Datum: 5 juni 2014

Nieuwe technieken maken het mogelijk om vliegroutes en het gedrag van vogels in detail te volgen. Verschillende in het waddengebied voorkomende vogelsoorten zijn uitgerust met GPS-loggers zodat individuele dieren met behulp van computer en smartphone te volgen zijn. Dit levert allerlei nieuwe informatie op die voor het natuurbeheer van belang is, zo blijkt uit een onderzoek naar de grauwe kiekendief in het akkerland van Oost-Groningen.Lees meer.

Door: Tim van Oijen
Datum: 22 mei 2014

Op de mooie voorjaarsdagen hebben wadvaarders al weer volop kunnen genieten van het wad, varend van haven naar haven. In de havens is ook natuur, weten de kinderen die op de drijfsteigers op krabbenjacht gaan. Kades, steigers, ankertouwen en pontons zijn de woonplaats van veel mariene soorten waaronder wieren, sponzen en zakpijpen. Atypisch voor de wadden, die harde structuren, maar een habitat op zich. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 15 mei 2014

Regelmatig vindt op de Waddeneilanden een vaak emotioneel debat plaats over het bestrijden van populaties verwilderde katten. Onderzoek op Schiermonnikoog wees uit dat op dit eiland zo’n vijftig verwilderde katten leven, die vooral veldmuizen eten. Ook hazen, konijnen en kleine vogelsoorten staan op het menu. Gezien deze effecten op de natuur is de vraag in hoeverre de verwilderde katten bestreden moeten worden. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 8 mei 2014

"Dertig kilometer visueel wadonderzoek" Zo omschreef marien ecoloog Martin Baptist (IMARES, Van Hall Larenstein, Waddenacademie) zijn avontuur op 3 mei jongstleden. Samen met vier andere lange-afstandslopers liep hij in een recordtijd van 4 uur en 47 minuten de wadlooproute van Texel naar Vlieland. Deze route geldt als de 'tocht der tochten' op wadloopgebied. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 1 mei 2014

Bezoekers aan Texel kunnen op de veerboot ‘real time’ de watertemperatuur en de stroomsnelheid op een monitor volgen terwijl de boot de oversteek over het Marsdiep maakt. De metingen worden benut voor langlopende onderzoeken. Onderzoek aan het sedimentgehalte in het water bevestigt dat er via het Marsdiep een netto aanvoer is van slib naar de Waddenzee. Deze aanvoer lijkt precies genoeg om de zeespiegelstijging bij te houden. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 24 april 2014

Een walvis die strandt op de Nederlandse Noordzeekust haalt meestal het nieuws, trekt veel bekijks en staat garant voor pittige discussies over de plek waar het skelet tentoongesteld wordt. In de terpentijd betekende een gestrande walvis een welkome aanvulling op het voedsel. Daarnaast gebruikten de terpbewoners het skelet als grondstof voor allerlei werktuigen. Dit blijkt uit onderzoek aan de resten van walvisbotten die bij terpopgravingen werden aangetroffen. Lees het volledige bericht

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 17 april 2014

Op veel plekken in het waddengebied kom je elzen tegen: in vochtige duinbosjes, als haag om boerenpercelen, als erfbeplanting of als windsingel langs de duinbossen. Dat is geen toeval. Elzen zijn goed bestand tegen zoute, zanderige wind. Bovendien kunnen ze groeien op voedselarme plekken omdat ze in symbiose leven met bacteriën die stikstof vastleggen. Elzen zijn dus prima opgewassen tegen het leven in ruige waddenomstandigheden. Maar tot 7000 jaar geleden waren de omstandigheden hier nog té ruig voor de els. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 10 april 2014

De brakwatergrondel is een klein onopvallend visje dat zo’n zes centimeter lang kan worden. Hij is zeer algemeen in de Waddenzee. Uit onderzoek blijkt dat de brakwatergrondel waarschijnlijk een sleutelpositie inneemt in het voedselweb op wadplaten en in zeegrasvelden. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 3 april 2014

Talloze schepen zijn in de loop der tijd in het woelige water van de Waddenzee vergaan. Vaak liggen schip en lading al eeuwen lang goed geconserveerd onder een dikke laag zand en slib. Soms zorgt de dynamiek van wind en water dat wrakken van eeuwenoude schepen weer aan de oppervlakte komen. Systematisch archeologisch onderzoek kan dan een fascinerend beeld van een stukje maritieme geschiedenis opleveren. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 27 maart 2014

Elk jaar gaan de hekken van het natuurmonument 'de Zandkuil' op Texel open voor de vrijwilligers van de natuurbeheerwerkgroep Kwadijkervlot uit Purmerend. Kiemende boompjes worden weggetrokken, gras wordt weggestoken, verzakte hellinkjes worden weer kaal en steil gemaakt. Dit alles staat in het teken van het handhaven van een unieke insectenfauna in het gebiedje: nergens anders in Nederland was de diversiteit aan solitaire bijen en graafwespen zo groot als hier. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 20 maart 2014

Een paar weken geleden was de voorgenomen bouw van windmolens binnen de 12-mijls-zone langs de Noord-Hollandse kust uitgebreid in het nieuws. Het zicht op de molens zou volgens de branchevereniging van recreatieondernemers toeristen weghouden. Voor waddentoeristen kan deze stelling worden onderbouwd. Uit onderzoek op Ameland blijkt namelijk dat die duidelijk de voorkeur geven aan een lege horizon. Duitse toeristen vinden windmolens minder storend dan Nederlandse. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 13 maart 2013

Nu is het de tijd om bruinvissen te kijken. Vooral langs het Marsdiep zijn vanaf medio maart tot begin april grote aantallen waar te nemen. Voor onderzoekers is dit een buitenkansje om het gedrag van deze kleine tandwalvis te bestuderen. Maar ook de natuurliefhebber kan op de dijk van Den Helder, rond de Texelse veerhaven en op de veerboot tussen Den Helder en Texel bij rustig weer dit zeezoogdier bewonderen. Lees het volledige bericht. 

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 6 maart 2014

Het Begrazingsplan Nationaal Park Schiermonnikoog is af. Daar staat in dat Natuurmonumenten vanaf 2015 wisenten wil inzetten bij het beheer van verruigde duingebieden. Veel eilanders moeten daar aan wennen. Toch gaat de natuurbeheerder niet over één nacht ijs. In het duingebied de Kraansvlak in de Kennemerduinen (Noord-Holland) grazen al sinds 2007 wisenten. Dit experiment is door onderzoekers begeleid. Hun conclusies zijn positief. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 27 februari 2014

Een aantal vleermuizensoorten migreert net als trekvogels in voor- en najaar. De rosse vleermuis, de tweekleurige vleermuis en de ruige dwergvleermuis kunnen tijdens de trek afstanden afleggen van meer dan 1000 kilometer. De trekroutes lopen niet alleen over land maar ook langs kusten, eilanden of over zee. Over de ligging van de routes langs de Nederlandse kust en het waddengebied is nog maar weinig bekend. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 20 februari 2014

Soms spoelt een stuk wrakhout aan dat eruitziet als een gatenkaas. Dat is het werk van de paalworm. Dit weekdier, dat tot de tweekleppigen behoort, graaft gangen in hout. In vroeger tijden waren paalwormen de schrik van de scheepvaart en ondermijnden in de 18e eeuw op grote schaal de Nederlandse zeewering. Recent verspreidingsonderzoek laat zien dat de paalworm nog volop aanwezig is in de Nederlandse kustwateren. Door de opwarming van het zeewater rukken zelfs nieuwe soorten op. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 13 februari 2014

Aan het begin van het havendorp Oudeschild op Texel staat een bord. Het is uitgevoerd in vaalbruin met wit en valt dus niet echt op tussen alle fel gekleurde verkeersborden. De langsrijdende automobilist heeft geen tijd om de tekst te lezen, en de fietsers rijden op het fietspad aan de overkant van de weg, dus ook voor hen is het lastig om het bord te bestuderen. Maar voor wie echt zijn best doet wordt duidelijk dat het bord vertelt dat de Waddenzee zijn weerga in de wereld niet kent, en daarom is uitgeroepen tot Werelderfgoed. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 6 februari 2014

Wadvaarders zijn in de Nederlandse Waddenzee een bescheiden getijverschil gewend van 1 tot 2 meter. Wie over de grens naar het oosten vaart zal het verschil tussen laag- en hoogwater geleidelijk aan zien toenemen. Bij de monding van de Elbe is het verschil op zijn grootst: meer dan 3 meter. Ten noorden van de Duitse Bocht neemt het weer af. Een vloedgolf is zo’n zeven uur bezig om de gehele Waddenzee te doorlopen. Dus is het in Den Helder laagwater, dan is het in Esbjerg (Denemarken) bijna hoogwater! Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 30 januari 2014

De dialecten die op de Waddeneilanden gesproken worden vertellen veel over de geschiedenis van de bewoning. Omdat de oorspronkelijke bewoners Friezen waren zijn in alle dialecten Friese kenmerken terug te vinden. Maar in de loop der tijd hebben de dialecten van de eilanden zich verschillend ontwikkeld. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 23 januari 2014

Engelsmanplaat, 15 januari 2014. Wadgids Lammert Kwant bezoekt de plaat voor het eerst sinds de Sint-Nicolaasstorm van 2013. Op een deel van de plaat waar veel zand is weggespoeld, ziet hij dat een verzameling stalen pinnen is vrijgekomen. Kwant heeft zoiets op andere plekken van het wad wel eerder gezien, en vraagt zich af waar die pinnen voor dienen. Een mailwisseling leidt uiteindelijk tot een uitgebreide toelichting door Magiel Hansen, oud-medewerker van de vroegere Meet- en adviesdienst Delfzijl. Het zijn peilmerken ten dienste van het landelijke meetnet voor de monitoring van de verticale bewegingen van de bodem. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 16 januari 2014

De Waddenzeedijken van Noord-Holland, Friesland en Groningen trekken een scherpe grens tussen zout en zoet, natuurgebied en cultuurgrond. Toch zijn er tot tientallen kilometers landinwaarts nog schitterende natuurgebiedjes te vinden met zilte invloeden. Deze ‘pareltjes’ ontstaan door zoute kwel: het opwellen van zeewater via het grondwater. Voor trekvogels zijn ze van levensbelang. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 9 januari 2014

Zeekraal (Salicornia europaea) gedijt goed in zoute omstandigheden en is de belangrijkste pionierplant van de kwelders in het waddengebied. Verwante soorten komen over de hele wereld voor. Niet alleen worden ze als groente gegeten, maar ook gebruikt als geneesmiddel. Van sommige stoffen die in zeekraalsoorten voorkomen zijn ontstekingsremmende eigenschappen vastgesteld. lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 19 december 2013

De Sint Nicolaasstorm van 2013. De wind wakkerde bij springtij aan tot orkaankracht. Het water kwam tot meer dan 4 meter boven NAP. Op de punten waar de kustlijn niet meer actief wordt verdedigd was het extra spannend. Wat zou er gebeuren nu de stuifdijken op 'de Rottums' niet meer opgehoogd en versterkt worden? In zijn blog beschrijft boswachter Bert Corté ingrijpende veranderingen op beide eilanden, waaronder het vrijwel verdwijnen van stuifdijken. Extra natuurlijke dynamiek die wordt verwelkomd door ecologen. Maar in historisch-waterbouwkundig opzicht betekenen deze ontwikkelingen in zekere zin een ommekeer in de verwezenlijking van een eeuwenoude droom.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 12 december 2013

Tijdens de storm van 5 december werden tientallen grijze zeehondenpups van de zandplaat De Richel gespoeld. Gelukkig hebben de jongen, als hun moeders in de buurt blijven, nog kans om te overleven. De grote vraag wordt dan hoe het ze daarna zal vergaan. Wetenschappers kunnen opgroeiende zeehonden individueel blijven volgen dankzij de unieke vlekkenpatronen op de huid. Dat gaat bij vrouwtjes wel beter dan bij mannetjes. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 5 december 2013

De vondst van een rijk versierde mantelspeld in 1953 vestigde de aandacht op de terp nabij het dorpje Wijnaldum, onder de rook van Harlingen. Nadere opgravingen onthulden dat rond het jaar 700 op deze terp welgestelde Friezen woonden. Dat bleek ook uit een nauwgezette analyse van de botfragmenten van vogels die deze bewoners aten. Al in de vroege Middeleeuwen ontwikkelde men hier de techniek om met netten grote groepen steltlopers te vangen. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 28 november 2013

In 2010 werd op Engelsmanplaat een kadaver van een middelgrote walvisachtige gevonden. Het dier was in verregaande staat van ontbinding, zodat niet direct duidelijk was om welke soort het ging. Pathologisch-anatomisch onderzoek wees uit dat het een dwergvinvis geweest was. Daarmee kwam het aantal strandingen van dwergvinvissen in het Waddengebied in het eerste decennium van deze eeuw op drie. In diezelfde periode strandden er vier potvissen op de waddenstranden. Kort door de bocht zou je denken dat er meer potvissen dan dwergvinvissen in de Noordzee leven. Niets is minder waar. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 21 november 2013

Slangsterren (Klasse: Ophiuroidea) zijn stekelhuidigen die nauw verwant aan de zeesterren zijn. In de Noordzee zijn ze zeer algemeen en ook op de wadbodem kun je ze aantreffen. De meeste soorten kruipen over de bodem om organische resten te zoeken en op te eten. De manier van voortbewegen van slangsterren lijkt wel wat op die van viervoeters omdat ze een arm nauwelijks gebruiken. Ze hebben meerdere technieken onder de knie waaronder voorwaarts en achterwaarts roeien. Lees het volledige bericht. 

Door: Hans Revier
Datum: 14 november 2013

Kwelders, de buitendijkse gebieden met een zoutminnende vegetatie die regelmatig door de zee worden overspoeld, hebben een grote ecologische waarde. Door hun golfdempende werking dragen ze ook bij aan de kustverdediging. Daarom wil men in het kader van het Deltaprogramma Waddengebied dijkversterkingen koppelen aan vergroting van het kwelderareaal. Lees het volledige bericht. 

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 7 november 2013

Rond 1700 kwam de walvisvaart vanaf de Waddeneilanden op gang. We kennen deze bladzijde uit de geschiedenis vooral van de indrukwekkende commandeurshuizen en typische begraafplaatsen op Ameland. Maar ook Terschellingers, Vlielanders, Harlingers en Texelaars gingen op jacht in de wateren rond Groenland en Spitsbergen. Onderzoek heeft uitgewezen dat er vrijwel evenveel Texelaars als Amelanders op jacht waren naar spek, knoken en baleinen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 31 oktober 2013

In de wadbodem wemelt het van het leven. Niet overal zitten dezelfde aantallen (schelp)dieren. In de zandige westelijke Waddenzee komen strandgapers, kokkels en zwaardschedes in gelijke aantallen voor. In de modderigere oostelijke Waddenzee domineren kokkels. Het bodemleven van het Eems-estuarium, ook onderdeel van de Waddenzee, is weer totaal anders. Hier zijn wormen de belangrijkste bewoners. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 17 oktober 2013

Duurzame energie opwekken op basis van een vrij eenvoudig chemisch principe dat gebruikt maakt van stoffen die op veel plekken samen aanwezig zijn: zeewater en zoet water. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar de experimentele blauwe energiecentrale in de werkhaven Breezanddijk, halverwege de Afsluitdijk, gaat binnenkort in bedrijf. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 10 oktober 2013

Bij een langs de Nederlandse stranden algemeen voorkomende zeepissebeddensoort is aangetoond dat hij twee interne biologische klokken heeft. De een loopt op het ritme van dag en nacht, de ander op die van het getij. Het bestaan van een aparte getijdeklok in zeeorganismen werd lange tijd betwist. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 3 oktober 2013

Met enige zorg volgen ecologen de snelle opmars van de Japanse oester (Crassostrea gigas) in de Waddenzee. Als de ontstane oesterriffen de inheemse mosselbanken verdringen, zal de voedselsituatie voor mosseletende wadvogels als de scholekster verslechteren. Gelukkig lijken de oesteriffen nog plek aan mosselen te bieden. En Duits onderzoek laat zien dat scholeksters inmiddels hebben geleerd hoe je oesters moet eten. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 26 september 2013

Over de Amerikaanse zwaardschede zijn al eerder twee artikelen in deze rubriek verschenen. Dat is niet voor niets, want deze nieuwkomer speelt een belangrijke rol in de huidige voedselketen van de Waddenzee en de Noordzeekustzone, met name voor schelpdieretende vogels. Omdat het schelpdier zo belangrijk is willen wetenschappers graag alles weten van zijn populatiedynamiek. Dan is het handig als je de levensgeschiedenis van de schelp kunt aflezen. Dat blijkt bij zwaardschedes goed te kunnen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 18 september 2013

In en rond de Waddenzee botsen ecologische en economische belangen regelmatig. Om een goed beleid en beheer tot stand te brengen is een integrale analyse nodig van de bestaande wetenschappelijke kennis. Hierin worden zowel ecologische indicatoren als indicatoren voor de sociaaleconomische ontwikkeling gebruikt. Ruimtelijke wetenschappers laten zien hoe een geografisch informatiesysteem (GIS) bij deze analyse kan helpen. Lees het volledige bericht. 

Door: Hans Revier
Datum: 12 september 2013

Decennia lang waren de duingebieden op de Nederlandse Waddeneilanden de belangrijkste bolwerken voor de Blauwe Kiekendief (Circus cyaneus). De laatste jaren nemen hun aantallen echter sterk af. Uit een geïntegreerd populatiemodel komt naar voren dat voedseltekort, onder andere ten gevolge van begrazingsbeheer wel eens de hoofdoorzaak van deze achteruitgang kan zijn. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 5 september 2013

Het was opmerkelijk nieuws: Staatsbosbeheer Texel meldde eind augustus 2013 dat de monding van de Slufter was verzand. Een uniek, zilt natuurgebied was afgesneden van de zee. De dagen daarna ging het richting springtij: de hoogwaters kwamen steeds hoger en uiteindelijk spoelde de vloed weer een paar keer over de drempel in de verzandde geul. Maar daarmee is de oude situatie nog niet hersteld. Staatsbosbeheer hoopt erop dat de winterstormen het probleem zullen oplossen. Ze vinden de wetenschap aan hun zijde. Lees  het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 29 augustus 2013

Archeologen hebben de soortensamenstelling van plantenresten uit veertig terpenonderzoeken in Groningen en Friesland opnieuw geanalyseerd. Met de uitkomsten maakten ze een voorzichtige reconstructie van het Noord-Nederlandse landschap in de afgelopen millennia. Tot ver landinwaarts waren er zoute kwelders. De vegetatie bleek afwisselender dan gedacht. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 22 augustus 2013

Na de afsluiting van de Zuiderzee door de Afsluitdijk ontstond in het IJsselmeer een grote standpopulatie binnenspiering. Uit onderzoek naar de gehoorsteentjes van deze visjes blijkt dat een bijdrage van de spieringpopulatie uit de Waddenzee aan de zoete IJsselmeerspiering niet waarschijnlijk is. De Afsluitdijk vormt een te grote barrière. Lees het volledige bericht.

door: Tim van Oijen
4 juli 2013

Het leven van veel vissen, schelpdieren en krabben uit de Waddenzee begint als een vrij in het water zwevende larve. Ook de zeepok begint als plankton en is nog een piepkleine larve als hij zich na een zoektocht naar een geschikte plek permanent aan de bodem vasthecht. Wetenschappers bestudeerden de gesettelde larve onder de microscoop en zagen iets merkwaardigs gebeuren: hij deed zijn jas uit. Lees het volledige bericht

door: Gerbrand Gaaff
27 juni 2013

Natuurbeheer in een dynamisch gebied als de Waddenzee vergt een verfijnd monitoringsysteem. Metingen in het veld kosten veel tijd en menskracht. Daarom ontwikkelen wetenschappers technieken om bijvoorbeeld de algenconcentratie in het water vanuit de ruimte te meten. Voor de calibratie van satellietmetingen zijn eerst ook veldmetingen nodig. Binnenkort verschijnt een app waarmee iedere wadvaarder daarbij kan helpen. Lees het volledige bericht

door: Gerbrand Graaff
20 juni 2013

De rede van Texel ligt voor het eerst sinds eeuwen weer vol met grote klassieke zeilschepen. "De gouden eeuw herleeft!" juichen de posters van Sail Den Helder 2013. Het is een mooie aanleiding om eens stil te staan bij de twee redes in het Waddengebied die in de zeventiende eeuw van groot belang waren voor de Hollandse economie: die van Texel en die van Vlieland. De schepen op beide redes onderhielden vanaf 1778 contact met de hoofdkantoren in Amsterdam via een wel heel bijzondere postdienst. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 13 juni 2013

Door de toenemende koolstofdioxideconcentratie in de lucht zal het zeewater deze eeuw langzaam verzuren. Dit heeft gevolgen voor het onderwaterleven. Kleppen van schelpdieren zullen bijvoorbeeld fragieler worden. Uit recent onderzoek blijkt dat ook de draden waarmee mosselen zich aan elkaar vasthechten verzwakken. Dit kan mosselbanken kwetsbaarder maken. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum 6 juni 2013

Vrijwel alle West-Europese bergeenden ruien in de internationale Waddenzee. In de zomer kunnen ze bijna een maand niet vliegen en zijn dan kwetsbaar voor verstoring. In de westelijke Waddenzee komen de laatste jaren steeds meer ruiende bergeenden voor. In de zomer van 2012 konden 66.000 exemplaren in het gebied ten oosten van Griend en ten westen van de Pier van Holwerd geteld worden. Waarschijnlijk wordt dit gebied door het grote voedselaanbod en de relatieve rust steeds aantrekkelijker voor ruiende bergeenden. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaf
Datum: 30  mei 2013

Het is de nachtmerrie van elke beleidsmaker. Je neemt een maatregel en vervolgens gebeurt er precies het tegenovergestelde van wat je wilde bereiken. Dat is het verhaal van de scholbox, een gebied in de Noordzee dat in 1995 werd gesloten voor de grote platviskotters. Het gebied grenst aan de Waddenzee. Jonge scholletjes moesten er door de verminderde visserijactiviteit weer ongestoord kunnen opgroeien. Maar de schol verdween juist, en bleef weg. Wetenschappers hebben de mogelijke oorzaken geanalyseerd. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 23 mei 2013

Foraminiferen. Je hoort eigenlijk alleen over deze diertjes bij reconstructies van het klimaat in het geologische verleden. Daardoor zou je haast vergeten dat er in zee tegenwoordig nog steeds massa’s van deze eencelligen rondwaren. Ook in de Waddenzee. Sommige soorten leven vrij in het water, andere houden zich in de bodem verscholen. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 16 mei 2013

Van nature bestaat de Waddenzee uit zachte structuren. Wadplaten en zandbanken die geleidelijk overgaan in kwelders en duinen vormen de habitat voor karakteristieke soorten als de kokkel, de wadpier en de mossel. Door de aanleg van harde structuren ten behoeve van de kustverdediging zijn nieuwe biotopen ontstaan waar nieuwe soorten zich vestigen. De blaasjeskrab en de penseelkrab zijn voorbeelden van exotische rotsbewoners die nu permanent in de Waddenzee voorkomen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 2 mei 2013

Als je vandaag een flinke schep uit het wad neemt en kijkt welke diertjes er in de bodem zitten, zouden dat dan ongeveer dezelfde aantallen en soorten zijn als er 10, 20, of 100 jaar geleden zaten? Het antwoord is nee. Wetenschappers vergeleken inventarisaties van het bodemleven in de Jadeboezem (Duitsland) uit de jaren 1930, 1970 en 2009. Schelpen en wormen verschijnen en verdwijnen. Over het geheel neemt de biodiversiteit toe door de introductie van exoten. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 25 april 2013

Ze kunnen heel lang worden, zwemmen goed en zijn enorme rovers. Toch is er over de snoerwormen die in de Waddenzee voorkomen weinig bekend. Langzaam beginnen onderzoekers het voorkomen en de levenswijze van deze bijzondere diergroep te ontrafelen. Alles lijkt ongewoon te zijn bij de snoerwormen. Lees het volledige bericht.

Door : Gerbrand Gaaff
Datum: 18 april 2013

De drieteenstrandlopers die je in de winter langs de vloedlijn ziet scharrelen, pikken diertjes tussen het zand weg. Tussen het schijnbaar maagdelijke strandzand van een Waddeneiland krioelt het van de beestjes die je met het blote oog niet of nauwelijks kunt zien: de zandholtenfauna. Deze diertjes houden het strand schoon en zijn ingesteld op de extreem wisselende omstandigheden op het strand. Maar kunnen ze zich nog herstellen als het strand wordt opgehoogd met grof Noordzeezand? Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 11 april 2013

In de nacht van 11 op 12 oktober 1634 vond een van de verwoestendste stormvloeden uit de historie van het internationale waddengebied plaats. Langs de Duitse en Deense kust verloren duizenden mensen en dieren het leven. De storm liet niet alleen littekens achter in de kustgemeenschap. Uit geologisch onderzoek blijkt dat de vorming van de waddenkust er blijvend door is beïnvloed. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 4 april 2013

Met steun van het Waddenfonds wordt in het Nederlandse waddengebied hard gewerkt aan een optimaal beheer van de vastelandskwelders. Zo moet extensieve begrazing van de buitendijkse gebieden van Friesland en Groningen leiden tot een grotere biodiversiteit. Maar runderen en paarden kunnen de nesten van broedende vogels vertrappen. Onderzoekers brachten dit effect met een experiment met kleiduiven in kaart. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 28 maart 2013

Ongeveer viervijfde van de primaire voedselproductie in het waddenecosysteem vindt plaats in de algenfilm: het bruine slijmerige laagje dat je vaak op het wad ziet liggen. De hoofdrolspelers in dit proces zijn diatomeeën, die zich snel vermeerderen via celdeling. Maar daarbij vormt hun beschermende huisje een nadeel. Geslachtelijke voortplanting brengt dan uitkomst. Een Belgisch/Duits team van biochemici heeft dit proces verder ontrafeld. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 21 maart 2013

In Europa is de ecologische kwaliteit van de estuaria, de overgangen van rivier naar zee, hard achteruit gegaan. Dit geldt zeker voor het Eems-estuarium. Vaargeulverdiepingen en bedijkingen hebben tot zeer troebel en soms zelfs zuurstofloos water geleid. Uit modelberekeningen blijkt dat de vertroebeling zichzelf versterkt en dat uit deze vicieuze cirkel amper meer te ontsnappen valt. Lees het volledige bericht.

Datum: 14 maart 2013
Door: Hans Revier

Enige ophef ontstond toen in 2006 het voorkomen van de ribkwal Mnemiopsis leidyi in de Waddenzee, de Grevelingen en de Oosterschelde werd vastgesteld. Deze uit Amerika afkomstige ribkwal heeft in de Zwarte Zee voor honderden miljoenen euro’s schade aan de visserij veroorzaakt. De roofkwal blijkt gedurende het gehele jaar in de Waddenzee aanwezig te zijn, maar de effecten op de visstand blijken vooralsnog mee te vallen. Lees het volledige bericht. 

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 7 maart 2013

De Waddeneilanden zijn niet rijk bedeeld met zoet oppervlaktewater. De echte zoetwatervissen in het zoete water dat er is, zijn óf lang geleden volledig geïsoleerd geraakt van hun soortgenoten in de rest van Nederland, óf door mensen uitgezet. Welke soorten zwemmen er rond? Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 28 februari 2013

Bij een boerderij tussen Delfzijl en het Eemshavengebied staat een rij hoge populieren op de restanten van een oude dijk. Ze hebben de plaats ingenomen van het oorspronkelijke ‘Bosch van Watum’. Dit bos vormde lange tijd samen met de toen nog hoge ‘juffertoren’ van Holwierde een oriëntatielijn voor schepen die de monding van de Eems op voeren. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 21 februari 2013

Op het eiland Amrum in het waddengebied van Sleeswijk-Holstein broeden 22.000 kleine mantelmeeuwen. Ze zijn gek op zwemkrabben. Gedurende de broedperiode verorberen ze samen maar liefst 35 miljoen exemplaren van  deze algemeen in de Noordzee voorkomende bodemdieren. Hun Nederlandse soortgenoten geven vooralsnog de voorkeur aan vis. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 14 februari 2013

Stel, er vindt bij dichte mist, vier uur voor hoogwater een aanvaring plaats tussen twee zeeschepen, zo'n zes  kilometer ten noorden van Rottumeroog. Eén van de schepen is een oud model olietanker. Het ruim slaat lek en een grote hoeveelheid minerale olie stroomt in zee. Met behulp van computermodellen van Rijkswaterstaat is te voorspellen wat er met die olie zou gebeuren als de opruimdienst er niet op tijd bij is. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 7 februari 2013

Hij is na de mossel de bekendste schelp van het wad: de kokkel. Wat lang niet iedereen weet is dat er in Nederland naast de gewone kokkel ook nog een andere soort is, de brakwaterkokkel. De twee soorten lijken uiterlijk enorm op elkaar maar ze verschillen in leefwijze. Wetenschappers hebben die verschillen eens op een rijtje gezet. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 31 januari 2013

Tijdens de laatste vorstperiode was het weer mogelijk om een spectaculaire winterse wadlooptocht te maken over een met sneeuw en ijs bedekte Waddenzee. In de berucht strenge winter van 1929 maakten grote groepen mensen, al dan niet noodgedwongen, over een bevroren Waddenzee de oversteek naar Schiermonnikoog. Hiermee werd de kiem gelegd voor het moderne wadlopen.Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 24 januari 2013

Soms stuit je op Internet als bij toeval op iets merkwaardigs. Via Google kwam ik terecht bij een oude kaart in de familiekroniek van het Friese geslacht Holkema. Die kroniek gaat terug tot in de eerste eeuwen van het vorige millennium, toen de Holkema's de landheren waren over de veen- en kweldergebieden tussen Vlieland, Griend en Wieringen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 17 januari 2013

Elk jaar bezoeken miljoenen toeristen het waddengebied in Nederland, Duitsland of Denemarken. Velen gaan naar een eiland; de vastelandskust wordt met zijn dijk niet door iedereen aantrekkelijk gevonden. In de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein is een aantal schitterende plekken, zoals de Hamburger Hallig, direct vanaf het vasteland te bezoeken. Wordt het daar niet te druk? Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 10 januari 2013

Door intensief onderzoek is zo langzamerhand het voedselweb in de Waddenzee aardig ontrafeld. Maar over een belangrijk onderdeel, de verspreiding en effecten van de vele soorten parasieten in de Waddenzee, ontbreekt nog de nodige kennis. Vooral op schelpdierpopulaties kunnen parasieten als zuigwormen een grote invloed uitoefenen. Exotische nieuwkomers als de Japanse oester lijken gunstig uit te werken op het aantal parasitaire infecties. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 20 december 2012

De bultrug die vandaag is gezien nabij de Noord-Hollandse kust en de recentelijk gestrande bultrug op de Razende Bol behoren tot de meer dan tien bultruggen die dit millennium in Nederlandse wateren zijn waargenomen. Ze worden nu vaker in de Noordzee gezien dan in de decennia hiervoor. Een kort overzicht van de eigenschappen en de leefwijze van deze indrukwekkende dwaalgast. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 13 december 2012

De Amerikaanse zwaardschede is een invasieve schelpdiersoort die al sinds de jaren zeventig in de Waddenzee voorkomt. Uit genetisch onderzoek aan deze langwerpige tweekleppigen blijkt dat er waarschijnlijk meerdere invasies vanuit Noord-Amerika naar Europa zijn geweest. Het onderzoek leverde en passant de ontdekking van een nieuwe soort op. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 6 december 2012

Als op vijf december de goedheiligman menig kinderhart sneller doet kloppen, viert men op de Waddeneilanden een eigen Sinterklaasfeest dat weinig van doen heeft met de typisch Hollandse pakjesavond. Deze traditie vindt zijn oorsprong oeroude heidense riten en draagt bij aan het behoud van de eilander identiteit. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 29 november 2012

Tijdelijke zuurstofloosheid van de wadbodem is een natuurlijk voorkomend verschijnsel maar kan ook door menselijke invloeden worden veroorzaakt. Wetenschappers hebben onderzocht hoe de bodem zich van zuurstofloosheid herstelt. Er is een belangrijke rol weggelegd voor kokkels, nonnetjes en slijkgapers. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 22 november 2012

Menselijke herrie kan de natuur onder water verstoren. Maar welke wereld wordt dan eigenlijk verstoord? De kennis over de 'gewone' natuurlijke geluiden die te horen zijn onder de waterspiegel van een willekeurige wadgeul is nog schaars. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 15 november 2012

Voedsel in overvloed en relatief warm water: voor veel overwinterende eendensoorten is de Waddenzee een populaire pleisterplaats. Vooral op het open water van de westelijke Waddenzee kunnen we soorten aantreffen die niet alledaags zijn. De ijseend is misschien wel de meest bijzondere wintergast. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 8 november 2012

In april van dit jaar verscheen in deze rubriek een artikel over de strandingen van zwaar verminkte bruinvissen op de Noordzeestranden van de Waddeneilanden. Daarin werden veel onopgeloste raadsels gepresenteerd, waaronder de precieze oorzaak van de verminkingen. Vlaams onderzoek wijst in de richting van natuurlijke daders: grijze zeehonden. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 1 november 2012

Het is herfst, ook op de kwelder. Waar zeekraal groeit, heeft het buitendijkse gebied langs de Waddenzee nu een schitterende rode kleur. Dat zeekraal goed gedijt in zeewater is mede te danken aan een symbiose met zouttolerante bacteriën die bij de wortels zitten. Wetenschappers hebben deze bacteriën onderzocht, op zoek naar manieren om de groei van landbouwgewassen in verzilte gebieden te stimuleren. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 25 oktober 2012

Uit langjarig onderzoek naar het voorkomen van visziektes bij botpopulaties nabij de spuisluizen van de Afsluitdijk blijkt dat door verbetering van de leefomstandigheden het aantal geïnfecteerde vissen is gedaald. Door het toepassen van een ander spuiregime en verbetering van de waterkwaliteit hebben de dieren minder stress en zijn ze minder vatbaar voor infecties.  Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 18 oktober 2012

Herfststormen en winterse kou brengen noordelijke gasten naar het waddengebied. Zeekoeten, alken, drieteenmeeuwen en Jan-van-Genten broeden op de Engelse en Schotse rotskusten, en trekken als het kouder wordt met hun jongen naar de zuidelijke Noordzee. Zeevogeltellers weten daar alles van, maar ook de strandwandelaar komt ze tegen, meestal als kadaver, soms nog levend. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 11 oktober 2012

We duiken dieper de herfst in. Met het dalen van de watertemperatuur worden veel dieren in de Waddenzee wat trager. Ook zeesterren. Volgens onderzoek eten deze kleurboekbeesten bij winterse temperaturen bijna niet meer. Door de opwarming van de zee door klimaatverandering zullen zeesterren ’s winters waarschijnlijk wat actiever blijven. Dat kan gevolgen hebben voor de stabiliteit van mosselbanken. Lees het volledige bericht. 

Door: Hans Revier
Datum: 4 oktober 2012

De herfst is bij uitstek de periode om tijdens een boswandeling bijzondere paddenstoelen te ontdekken. Het waddengebied, met name de eilanden, herbergt veel voor paddenstoelen interessante biotopen. Regelmatig worden bijzondere soorten gevonden. Ook op onbewoonde eilandjes als Griend en Rottumeroog kunnen tientallen soorten worden gesignaleerd. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum 27 september 2012

"De kokkels liggen mannetje aan mannetje" is een uitspraak van mening wadgids in een goed kokkeljaar. Je kan dan met je hand over het slik aaien en bobbeltje naast bobbeltje voelen. Maar dat lukt niet elk jaar. In het voorjaar van 2011 was je blij als je op het Balgzand per vierkante meter een kokkeltje vond. Hoe anders was het afgelopen voorjaar. De kokkels lagen ook mannetje op mannetje omdat ze elkaar verdrongen. 2012 is een ongekend piekjaar voor de kokkels. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 20 september 2012

Wie bij het Friese buitendijkse gebied Noarderleech over de dijk komt ziet een paar schitterende poelen liggen die zich op verhogingen in het landschap bevinden. Deze ringdobben zijn bedoeld als drinkwaterplaatsen voor het vee. Ze hebben ook een hoge natuurwaarde. Het lichtbrakke water in de dobben vormt namelijk een unieke habitat voor bepaalde planten- en diersoorten. Lees het volledige bericht.

“Echt Waddenweer!” De doorgewinterde waddenliefhebber laat zich niet zo snel uit het veld slaan door een wisselvallige zomer. Die kan genieten van de spectaculaire wolkenformaties die een felle bui aankondigen, even later afgewisseld door een zonovergoten opklaring. Afgelopen juli kon de bezoeker zelfs meermaals getuige zijn van een zeldzaam natuurverschijnsel: de waterhoos. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 6 september 2012

Volwassen zeeforellen leven in de kustwateren en de Waddenzee. Voor de voortplanting trekken ze naar rustige zijrivertjes van de Rijn, zoals de Sieg, waar ze hun eieren afzetten op de grindbedding. Uit oude verhalen is bekend dat er vroeger veel zeeforellen werden gevangen in de geulen van de Waddenzee. Tegenwoordig zwemmen er hooguit enkele duizenden rond, terwijl de Waddenzee in principe een prima habitat is voor deze soort. Wat is hier aan te doen? Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 31 augustus 2012

Vissen zijn goede ruikers en proevers. Bij het vinden van hun paaigronden, het zoeken naar voedsel en het vluchten voor belagers vertrouwen ze mede op hun reukvermogen en smaakzintuigen. Ze reageren niet alleen op stoffen uit de omgeving maar geven zelf ook stoffen af waarmee ze met hun soortgenoten communiceren. Wetenschappers onderzoeken hoe deze zintuigelijke informatie zich vertaalt naar het gedrag van de vis. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 24 augustus 2012

Een paar dagen mooi weer en half Nederland staat in de file naar de kust. Het strand is dan de plek om in de branding verkoeling te zoeken, te flaneren langs de vloedlijn of te loungen in een trendy strandtent. Het overgrote deel van de zonnebadende badgasten is zich onbewust van de specifieke natuurwaarden die de Nederlandse Noordzeestranden in potentie hebben. Vooral op de Waddeneilanden vinden we nog lege stranden waar de natuur ongestoord zijn gang kan gaan. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 6 juli 2012

Begin juli 2012 stelt het gerenommeerde oceanografische instituut NOAA op zijn website dat het bestaan van zeemeerminnen nooit bewezen is. Maar lang, lang geleden, toen de Waddenzee en het IJsselmeer nog samen Zuiderzee waren, gebeurde er bij Edam iets wat bij sommigen nog steeds twijfels oproept: de ontdekking van het 'zeewijf' Minne. In de overlevering nam haar voorkomen mythische vormen aan. Ze werd zelfs afgebeeld met vissenstaart. Hebben zeemeerminnen dan toch bestaan? Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 29 juni 2012

Van mei tot oktober bezoeken harders de Waddenzee. In scholen grazen deze warmwatervissen algen van de wadbodem, wat kenmerkende strepen achterlaat. In het najaar gaan de harders weer via het Kanaal terug naar Zuid-Europese kustwateren. Waar deze trekvissen precies paaien en hoe groot het bestand is, is nog onduidelijk. Lees het volledige bericht. 

Door: Hans Revier
Datum: 22 juni 2012

De bezoekers van het Oerol-festival op Terschelling vermaken zich niet alleen met de vele voorstellingen en kunstuitingen. Elke dag zijn Oerolgangers ook bezig om het strand te ontdoen van het vele zwerfafval. En van het, tijdens een grote strandschoonmaakactie van de Waddenvereniging, in april verzamelde afval bouwde kunstenaar Elmo Vermijs een paviljoen op het festivalterrein. Dat met name plastic afval in het zeemilieu grote problemen veroorzaakt blijkt ondermeer uit langjarig onderzoek naar de maaginhoud van Noordse Stormvogels. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 15 juni 2012

Tijdens een inventarisatie in 2011 ontdekte ecoloog David Tempelman in het natuurgebiedje De Petten op Texel een merkwaardig borstelwormpje. Na wat uitzoekwerk bleek het te gaan om Malacoceros fuliginosus, een diertje dat geen gangbare Nederlandse naam heeft. Het bijzondere aan deze vondst was dat deze zoutwatersoort voor zover bekend nog nooit binnendijks was aangetroffen. Een nieuwkomer in de wormenfauna van de Nederlandse brakwaterenclaves. Lees het volledige bericht. 

Door: Tim van Oijen
Datum: 8 juni 2012

Bijna overal ter wereld neemt het zeegrasareaal af. Maar niet in het gebied rond de Duitse Waddeneilanden Sylt, Amrum en Föhr. Daar is sinds de jaren negentig een constante toename te zien van deze zoutminnende plant. Er staat nu op de wadplaten weer net zo veel zeegras als in de jaren dertig, zo blijkt uit de vergelijking van recente surveys met oude luchtfoto’s. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 1 juni 2012

Het drukke scheepvaartverkeer en de vele olieplatforms op de Noordzee brengen risico’s met zich mee voor het waddengebied. Er is echter maar weinig onderzoek gedaan naar de schade die olie en andere verontreinigingen op de wadplaten kunnen aanrichten. Uit recent onderzoek blijkt dat sommige micro-organismen op de bodem zichzelf bij een olieramp nog aardig kunnen redden. Ze ruimen de olie zelfs op. Lees het volledige bericht. 

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 25 mei 2012

Tijdens een wadlooptocht zie je her en der zeesla groeien. ‘Flap’ noemden de vissers het. In Bretagne vormt dit groenwier een plaag maar in de Waddenzee neemt hij de afgelopen decennia in aantal af. Dit komt door de afgenomen eutrofiëring. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 11 mei 2012

Deze weken verzamelen grote groepen rotganzen zich in het Nederlandse waddengebied. In de tweede of derde week van mei vertrekken ze, bij een gunstige windrichting, allemaal richting de broedgebieden in Siberië. Onderzoek op het Siberische schiereiland Taimyr toonde aan dat het voor de rotgans geen sinecure is om in het hoge noorden in twee maanden tijd een nest te bouwen, eieren te leggen, ze uit te broeden en de jongen groot te brengen. Lees het volledige bericht.

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 4 mei 2012

Als je het trucje door hebt zie je het overal: zelforganisatie. Een relatief simpel regeltje op individueel niveau zorgt voor opvallende groepspatronen. Denk maar aan een vlucht spreeuwen. Het regeltje: blijf steevast 10 centimeter van je buurman af vliegen. Het gevolg: de hele vlucht kan als één organisme achter de spreeuw aan die de koers bepaalt. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 27 april 2012

Op wadplaten, mosselbanken en kwelders zijn grootschalige patronen te ontdekken. Deze patronen zijn mede ontstaan doordat kiezelwieren, mosselen en kwelderplanten hun eigen omgeving beïnvloeden. De stroomrichting en -snelheid van het water en andere omgevingsfactoren bepalen hoe het patroon er precies uit komt te zien. Lees het volledige bericht.

Door: Hans Revier
Datum: 20 april 2012

Leuke dieren zoals vogels en zoogdieren maken de meeste kans op bescherming, lelijke of lastige dieren zoals insecten en andere ongewervelden het minst. Onderzoek naar en het ontwikkelen van beschermingsbeleid voor onooglijke beestjes kan een belangrijke bijdrage leveren aan het behoud van het waddengebied. Lees het volledige bericht. 

Door: Gerbrand Gaaff
Datum: 13 april 2012

"Anderhalve week geleden deden we tijdens de Bruinvissen Safari meer dan tien waarnemingen van bruinvissen in het Slijkgat, de vaargeul naar Stellendam. Helaas zijn de afgelopen weken bijna net zoveel dode bruinvissen gevonden op het strand bij diezelfde vaargeul. En het vreemde is; bijna allemaal versneden, alsof ze door de hakmolen zijn gegaan."  Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 6 april 2012

In de lente vindt in de Waddenzee de broedval plaats van schelpdieren en allerlei andere beestjes, waaronder de zeepok. Op stenen langs de waddendijk zijn overal piepjonge exemplaren te vinden. Ze hechten zich ook op scheepsrompen en verlagen de vaarsnelheid. De verwijdering leidt tot hoge onderhoudskosten. Wetenschappers zoeken naar manieren om de aangroei tegen te gaan. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 30 maart 2012

Eidereenden maken zich nu klaar om te broeden. De eidereend is een kenmerkende vogel in de Waddenzee. Zijn dieet bestaat uit schelpdieren. Het liefst eet hij mosselen, maar daar zijn er niet altijd genoeg van. Internationaal onderzoek in de Waddenzee en de Oostzee laat zien dat het niet goed gaat met de broedende eidereenden in Nederland en de Oostzee. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 23 maart 2012

Je haren kammen met een door jezelf uit een hertengewei gemaakte kam. Vondsten uit de Wijnaldum-Tjitsma-terp in het Friese Westergo doen voorbije tijden herleven. De terp wordt al duizenden jaren bewoond. Door de jaren heen is er altijd aandacht geweest voor de persoonlijke verzorging. Lees het volledige bericht. 

Door: Romke Kats
Datum: 16 maart 2012

Het is voorjaar. Elke ochtend worden talloze ornithologische concerten gegeven. Waar riet staat, kom je nu tetterende rietgorzen tegen: in de Horsmeertjes, de Kroon’s Polder, de Westerplas, het Lauwersmeer en de Dollard. Goede zangers maken niet alleen meer kans op een vaste partner maar ook op een buitenechtelijk avontuurtje. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 9 maart 2012

De uitbraak van de wierziekte leidde in de jaren dertig tot grootschalige sterfte van zeegras. In de Waddenzee bleef vrijwel geen sprietje meer over. Nauwe verwanten van de ziekteverwekker kunnen in de toekomst landbouwgewassen in verzilte gebieden gaan aantasten, zo vrezen wetenschappers. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 2 maart 2012

Ansjovis. Iedereen kent ´m wel van de pizza. Tot de jaren dertig was deze vissoort talrijk in de Noordzee en de Waddenzee maar daarna zijn de aantallen dramatisch afgenomen. In de jaren negentig werd herstel zichtbaar. Hoe was dat mogelijk? Kwamen er eieren en larven, of volwassen vissen uit de populatie van de Golf van Biskaje? Met een heuse CSI-aanpak hebben onderzoekers aangetoond dat de verklaring dichter bij huis moet worden gezocht. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 24 februari 2012

 ’t Is een geheugensteuntje om de volgorde van de Waddeneilanden te onthouden: TVTAS. Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. In de vroege Middeleeuwen waren er in de huidige kop van Noord-Holland nog twee eilanden die deel van de eilandenreeks uitmaakten: ’t Oogh en Huisduinen. Het achterliggende land zag er toen heel anders uit. Waar nu polders zijn, lagen kwelders, wadplaten en een paar kleine eilandjes. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 17 februari 2012

Konijnen in Australië. Nijlbaarzen in het Victoriameer. En recentelijk tijgerpythons in de Everglades. Al deze dieren hebben gemeen dat ze door de mens in een nieuwe omgeving zijn geïntroduceerd. De invasies van deze nieuwe soorten of exoten beïnvloeden het ecosysteem. Onderzoek naar de invasie van de Japanse oester Nederlandse kustwateren laat zien dat tal van andere exotische organismen zijn meegelift. Lees het volledige bericht.

Datum: 3 februari 2012
Auteur: Tim van Oijen

Even de kop boven water en nieuwsgierig rondkijken. Een redelijke kans dat je vanaf het strand, de dijk of een (veer)boot een zeehond dat ziet doen. Vervolgens verdwijnt ie weer onder water. Zeehonden zijn goede duikers en kunnen moeiteloos minutenlang onder blijven. Wetenschappers hebben onderzocht waar de fysiologische grenzen van een zeehondenduik liggen. Lees het volledige bericht. 

Datum: 26 januari 2012
Auteur: Romke Kats

Het waddenzeegebied is een dynamisch gebied. Altijd al geweest. Via de zeegaten tussen de Waddeneilanden stroomt op het ritme van het getij water de Waddenzee in en uit. De Waddenzee verdrinkt (nog) niet doordat hierbij voldoende zand uit de Noordzeekustzone wordt aangevoerd. Sedimentologen laten zien dat het vermogen van de Waddenzee om mee te groeien met de zeespiegelstijging in de toekomst afhankelijk is van de zandvoorraad in de buitendelta. Maar wat is een buitendelta? Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 20 januari 2012

Kwelders spelen een rol in de kustverdediging in het waddengebied. Ze verminderen namelijk de golfslag waardoor de dijken het minder zwaar te verduren krijgen. Of dit ook betekent dat de dijken lager mogen zijn als er een kwelder voor ligt, hangt af van hoe de kwelders zich houden onder extreme weersomstandigheden. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 13 januari 2012

Mmm, heerlijk zo'n zout vleesje met een glas witte wijn. Voor de één een culinaire sensatie of een afrodisiacum en voor de ander een natuurbeleving. De plaats van de inheemse platte oester is overgenomen door de Japanse oester in Nederland, zowel culinair als ecologisch. De historie en onderzoek laten zien dat strenge winters met veel ijs het voortbestaan en voorkomen van de oester bepalen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 23-12-2011

Op het oostelijk deel van Ameland wordt sinds 1986 gas gewonnen. De bodem is daardoor inmiddels tot maximaal 36 centimeter gedaald. Vooralsnog is er weinig effect op de duin- en kweldervegetaties. Door de combinatie met zeespiegelstijging wordt echter voor het eind van deze eeuw een forse vernatting van het gedaalde gebied voorspeld. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 16 december 2011

In de jaren zeventig waren konijnen talrijk op Vlieland, maar nu niet meer. De lage konijnstand heeft geleid tot verruiging van de duinen. Grote grazers zijn ingezet om de rol van het konijn over te nemen. En met succes, laat onderzoek op Vlieland zien. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 9 december 2011

De Waddenzee is een kwetsbaar natuurgebied dat een nationaal en internationaal beschermde status heeft. De resultaten van investeringen in natuurbescherming zijn zichtbaar, maar het kan altijd beter. Bij het opzetten van herstelprojecten in het waddengebied kan worden geleerd van projecten in kustgebieden elders in de wereld. In een recente publicatie hebben wetenschappers de belangrijkste lessen samengevat en een aantal sleutels tot succes geformuleerd. Lees het volledige bericht. 

Door: Romke Kats
Datum: 2 december 2011

Ansichtkaarten met een meeuw op een strandpaal, je kunt ze bij elke boekhandel vinden. Vaak is het de zilvermeeuw. Afgelopen week was de zilvermeeuw in grote groepen op het strand van Vlieland aanwezig. Prachtig om te bekijken in de luwte van de duinen. Ze overtijen op het strand en wachten tot het wad weer droogvalt om er te eten. Of profiteren van de overboord gezette bijvangst van een garnalenkotter die langs vaart. Kolonie en leeftijd bepalen waar en wanneer Nederlandse zilvermeeuwen langs de kust voorkomen. Lees het volledige bericht. 

Door: Tim van Oijen
Datum: 25 november 2011

Sommige plantensoorten zijn in staat om zich aseksueel voort te planten, oftewel te klonen. Dit kan leiden tot velden van honderden vierkante meters groot waarvan alle plantjes genetisch volledig identiek zijn. Ook op de kwelders van Schiermonnikoog wordt druk gekloond. Wetenschappers onderzochten hoe kwelderbeheer in de vorm van maaien, begrazen of juist niets doen het klonen door de plant zeekweek beïnvloedt. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum 18 november 2011

Brr, het begint langzaam winter te worden. Voor ons het moment om lekker binnen te gaan zitten en de kachel hoger te zetten. Sommige mensen zoeken de warmte op en gaan overwinteren in Zuid-Europa. Dat doen trekvogels ook. Lepelaars die broeden in de Waddenzee reizen naar de Atlantische kusten van Frankrijk, Spanje en zelfs West-Afrika.  Nederlandse onderzoekers hebben een groot aantal lepelaars jarenlang individueel gevolgd. Ver weg blijkt niet altijd beter. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 11 november 2011

Zeekaarten in antieke maritieme atlassen zijn niet alleen een lust voor het oog. Ze bevatten ook een schat aan historische gebiedsinformatie. Wetenschappers reconstrueerden aan de hand van deze kaartenhoe geulen in de westelijke Waddenzee zich sinds de 16e eeuw hebben verlegd. Nu is beter in te schatten waar onontdekte scheepswrakken kunnen liggen. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 4 november 2011

Het is najaar. Veel planten en bomen zijn uitgebloeid. De bladeren vallen van de bomen. De zaden worden nu verspreid. Daar is hulp bij nodig, van bijvoorbeeld vogels of van de wind. Veel planten op de kwelder en het wad maken gebruik van de zee. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 28 oktober 2011

Al sinds de tweede helft van de jaren zestig neemt het aantal palingen in de Waddenzee af. Wetenschappers zochten met een modelstudie naar de achterliggende oorzaken. Naast een dalende aanwas - waarvan het waarom deels onopgehelderd blijft - moet een verslechtering van de leefomstandigheden voor de paling een rol hebben gespeeld. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 21 oktober 2011

Het is erg vervelend om in het donker verblind te worden door een naderende auto. Oriënteren is dan even lastig. Ook dieren op het land en in de zee hebben hiermee te maken. De gevolgen van kunstmatig licht kunnen rampzalig zijn voor vogels. Onderzoekers zijn er achter gekomen dat de ene kleur de andere niet is. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 14 oktober 2011

De vogeltrek over de Noordzee is niet zonder risico's. Uitputting ligt op de loer. Daarom gaan trekvogels massaal op reis tijdens de schaarse nachten waarop de weersomstandigheden gunstig zijn. Wetenschappers volgden deze 'massamigraties' met radarapparatuur. De vogels bleken als het weer op zee toch bar en boos was hun vluchtschema hier prima op aan te kunnen passen. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 7 oktober 2011

De dagen worden korter en de nachten langer. 's Nachts hoor je nu vogels boven de Waddenzee roepen. Het is de vogeltrek. Donkere nachten in westerse landen zijn tegenwoordig niet zo donker meer. In toenemende mate worden mensen en dieren blootgesteld aan kunstmatig licht in de nacht. Trekvogels op zee hebben hier last van. Ze worden aangetrokken door de verlichte boorplatforms. Soms met fatale afloop, zo blijkt uit onderzoek. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum 30 september 2011

Andere landen, andere gewoontes. Dat geldt ook voor krabben. Aziatische krabben van de soort Cleistostoma dilatatum gebruiken wadmodder om schoorsteenachtige torens te bouwen boven hun schuilplaatsen. Ze lijken dit te doen om uitdroging te voorkomen als het wad langere tijd droogvalt. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 23 september 2011

Stop een dier in een te klein kooitje en hij zal ander gedrag vertonen. Hetzelfde geldt voor grote natuurlijke systemen, zoals estuaria. Vastgelegde grenzen, zoals dijken en vaargeulen, leiden tot veranderingen in gedrag. Sommige veranderingen zijn onomkeerbaar. Andere zijn tijdelijk en herstellen zich. Soms kan er geen evenwicht meer gevonden worden en blijft het systeem steeds maar veranderen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 16 september 2011

De Waddeneilanden hebben een gemeenschappelijk verleden. Ze ontstonden zo'n zesduizend jaar geleden als een rij strandwallen tijdens een millennialange periode met geringe zeespiegelstijging. Bij de vorming van Texel verbond de strandwal zich met een stuwwal die tijdens de voorlaatste ijstijd was afgezet. Vandaar die bobbel in het landschap: de Hooge Berg. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 9 september 2011

Ze zijn er weer, de steltlopers. Allemaal komen ze uit het hoge noorden, waar ze broeden. Wat ze straks gaan doen, verschilt per vogel.  De een blijft maar kort in de Waddenzee en trekt daarna door naar het warmere zuiden. Anderen blijven de hele winter hier. Een ondersoort als de kanoetstrandloper hopt gedurende de wintermaanden heen en weer tussen verschillende West-Europese estuaria. Is de verspreiding van de vogels over de verschillende gebieden willekeurig of zit er een 'idee' achter? Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 2 september 2011

Het Nederlandse, Duitse en Deense waddengebied is uniek. Een honderden kilometers lang getijdengebied met daarlangs een lint van tientallen eilanden, dat vind je nergens anders. Maar er zijn wel plekken die er op lijken zoals de uitgestrekte wadplaten langs de zuid- en westkust van Zuid-Korea. Ze zijn, net als ons wad, een rustplaats voor miljoenen trekvogels. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 26 augustus 2011

Sinds de afsluiting van de Zuiderzee is de Eems de enige rivier die in het Nederlandse deel van de Waddenzee uitmondt. Het Eems-estuarium wordt, net als andere natuurlijke zoet-zoutovergangen, gekenmerkt door een hoge biodiversiteit: kwelders, zandbanken, wadplaten en duinen. Juist door dit ruime aanbod van zowel zoete, brakke als zoute habitattypen brengen veel diersoorten een deel van hun levenscyclus hier in door. Voor sommige soorten, zoals trekvissen, zijn meerdere habitattypen tijdens verschillende fasen in het leven van belang. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 8 juli 2011

De Waddenzee is continu in beweging. Exotische soorten als de Japanse oester hebben een plaats in het systeem gevonden. Deze oesters vestigen zich goed op een harde ondergrond, zoals dijken, palen en mosselbanken. Mosselen lijken verdrongen te worden, maar hebben ook een voordeeltje van de oesters. Tussen de oesters kunnen ze zich verschuilen voor de immer hongerige strandkrabben. Maar ook dat voordeel heeft z'n nadeel. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 1 juli 2011

Terwijl je eten kookt, voer je een gesprek. Een paar meter verderop kijkt iemand televisie. Dan rinkelt de telefoon. Het is moeilijk om je te blijven concentreren op het gesprek met al het lawaai om je heen. En ondertussen ook nog eten te koken. Heel herkenbaar voor velen. Ook voor vissen en zeezoogdieren. Door toegenomen gebruik van de zee, neemt onderwatergeluid toe. Horen, verstaan en begrijpen, wordt lastiger als het lawaaiig is. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 24 juni 2011

Regelmatig spoelt er plastic, hout of wier op de Noordzeestranden van de Waddeneilanden aan. Dat materiaal heeft vaak al een grote afstand afgelegd. Wetenschappers telden vanaf een schip de langsdrijvende objecten in grote delen van de Noordzee. Ze stelden vast dat veel plastic van de scheepvaart komt, wieren van de kust en takken van de rivieren. En dat door de heersende zeestromingen de Deense wateren regelmatig als afvalputje kunnen dienen. Lees het volledige bericht

Door: Romke Kats
Datum: 17 juni 2011

Witte veren, zwarte stelten en een lange, platte, lepelvormige snavel. De laatste decennia broedt de lepelaar in steeds grotere aantallen in het Waddengebied. Onderzoek op Schiermonnikoog laat zien dat lepelaars steeds terugkeren naar dezelfde voedselgebieden. Deze gebiedskennis wordt overgedragen op hun nakomelingen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 10 juni 2011

Wat is dat? De vis lijkt het zelf ook te denken. Met z'n geinige puntige snuit. In de netten van de visser is de houting te herkennen aan dit gedrag. Spyhopping heet het: even de kop boven water steken om te kijken wat er aan de hand is. In het IJsselmeer wordt de houting de afgelopen jaren weer af en toe in de vangst aangetroffen. In de Waddenzee is hij al decennia een rariteit. Maar dat zou kunnen veranderen. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 27 mei 2011

Stakingen. Euro's per kilo. Kotter. Nederlandse Mededingings autoriteit. Wat ontbreekt er in het rijtje? De hoofdrolspeler, Crangon crangon, beter bekend als de bruine of gewone  garnaal. U heeft 'm vast weleens zelf gevangen met een schepnetje op het strand, tijdens een excursie of op een kotter aan dek gekookt. Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 20 mei 2011

Hoe doen ze dat toch? Strandkrabben die precies op het juiste moment hun eitjes vrijlaten zodat deze worden meegevoerd met de getijstroom. Sommige dieren zien zelfs springtij aankomen! Maar het getij: je kunt er de klok op gelijk zetten. En dat doen krabben en vele andere wadbewoners dan ook, hun interne klok welteverstaan. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 13 mei 2011

Rot, rot, rot .... klinkt het nu op de kwelders in het waddengebied. De rotganzen werken keihard om zich voor te bereiden op het nieuwe broedseizoen. Uit onderzoek blijkt dat de ganzen verschillende persoonlijkheden hebben. Zo heeft iedere gans een eigen strategie om het doel te bereiken: een volle buik voor de trek naar het hoge noorden. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 29 april 2011

De zuurgraad (pH) van de oceanen daalt als gevolg van de toename van koolstofdioxide (CO2) in de lucht. In de Waddenzee is dit effect moeilijk waar te nemen. De pH wordt er namelijk ook, en feitelijk sterker, beïnvloed door andere biogeochemische processen. Hij hangt met name af van de verhouding  tussen algengroei en diverse bacteriële afbraakprocessen in water en wadbodem. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 22 april 2011

Heerlijk op vakantie naar 'Skylge' met familie, vrienden of geliefde. Eindelijk ontspannen en genieten. Lekker de tijd nemen om uitgebreid te tafelen. Momenteel zijn ook vele soorten wadvogels aanwezig in het waddengebied om te eten. Niet voor de leuk, maar als gedegen voorbereiding op de jaarlijkse tocht naar hun broedgebieden in het hoge noorden tussen Scandinavië en Siberië. Het is wel opletten geblazen tijdens het 'tafelen' op het wad. Roofvogels liggen op de loer. Rosse grutto's gaan verschillend om met deze dreiging. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 15 april 2011

Aan het begin van het voorjaar is vanaf de dijk bij Zwarte Haan goed te zien hoeveel slib er in de winter op de kwelders is neergedaald. De planten worden er zelfs tijdelijk mee bedekt. In een Deens kweldergebied zijn de afgelopen decennia de kwelders echter minder snel aangegroeid dan werd verwacht. Komt hiermee de bewering dat het voorlopig wel goed zit met de sedimentaanvoer naar de Waddenzee op losse schroeven te staan? Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 7 april 2011

Vlakbij de Boschplaat op Terschelling, aan de voet van de dijk, staat de Wierschuur. Hier werd op het wad 'Wier' of zeegras gewonnen dat bij de buitendijkse schuur werd gedroogd voor gebruik. Nu is zeegras een zeldzaam verschijnsel in de Waddenzee. In de Deense Waddenzee dragen watervogels bij aan het herstel en de uitbreiding van het areaal aan zeegras. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 1 april 2011

De zomertijd is ingegaan. En met het mooie weer van de afgelopen weken zit het voorjaarsgevoel er goed in, ook op het wad! Half april begint voor scholeksters het broedseizoen. Een drukke tijd waarin ze voedsel moeten verzamelen en tegelijkertijd hun legsels tegen roofvogels moeten verdedigen. Hoe combineren ze dat? Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 25 maart 2011

Het voorjaar is begonnen en de zomer lonkt. Zonnige stranden en zandkastelen. En dan de opkomende vloed...weg zand. Dit natuurlijke proces van transport van zand en slib is de basis van de Waddenzee. De geulen, platen, kwelders en duinen blijven dynamisch door het vrije transport van zand en slib. Natuurlijke kustbescherming maakt hiervan gebruik.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 18 maart 2011

Ongeveer 7300 jaar geleden ontstond de Ertebøllecultuur in Scandinavië. Deze jagers-verzamelaars-vissers leefden ook op een paar plaatsen in het oostelijke deel van het huidige Duitse waddengebied. Waar vroeger Ertebølle-nederzettingen lagen, worden vaak restanten van afvalhopen aangetroffen. In deze zogeheten køkkenmøddinger zitten veel schelpen van de Europese of platte oester. Deze oester stond dus op de menukaart van de prehistorische bewoners. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 11 maart 2011

Het voorjaar barst bijna weer los. De komende weken is het een drukte van jewelste voor vogels in de Waddenzee. Terug uit het zuiden, snel eten en weer door naar het noorden om te broeden. Of pas in mei beginnen. Voor de 'marathon' -broeder onder de wadvogels, de eidereend, is de voorbereiding op het nieuwe broedseizoen allang begonnen. Het is alles of niets! Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 4 maart 2011

In dynamisch kustbeheer wordt gebruikt gemaakt van het natuurlijke vermogen van kwelders om aan te groeien. Elk getij blijven namelijk na het overspoelen van de kwelders sedimentdeeltjes achter tussen de kwelderplantjes. Zo stijgen ze langzaam mee. Uit de langlopende meetserie aan een kweldergebied bij Esbjerg in Denemarken blijkt dat vooral bij wat grotere kreken veel sediment wordt afgezet. Of het kwelders lukt om mee te groeien met de stijging van de zeespiegel is nog maar de vraag. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 25 februari 2011

Na jaren van afwezigheid is de 'Flipper' van de Noordzee weer terug in de Nederlandse kustwateren. Een uurtje of twee turen op de dijk bij Den Helder en de kans is groot dat je bruinvissen ziet. Vooral in maart zijn ze talrijk. Boven water wordt de bruinvis gespot dankzij de hulp van vele vrijwilligers. Onder water luisteren onderzoekers de bruinvis af. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 18 februari 2011

In oude en diepe aardlagen zijn versteende gangenstelsels te vinden van prehistorische wormen en weekdieren. Sommige wormen die tegenwoordig in de bodem van de Waddenzee leven, graven gangen die sterk op deze oeroude structuren lijken. Onderzoek aan de huidige wormen en hun onderkomens kan helpen om de leefwijze van hun verre voorouders te reconstrueren. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 11 februari 2011

Broedende vogels hebben een hekel aan nattigheid. Met de klimaatveranderingen wordt de zee grilliger. De scholekster, de bekendste wadloper van de Waddenzee, loopt op de lage kwelder in de broedtijd steeds vaker het risico om natte voeten of zelfs een nat pak te halen..... Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 4 februari 2011

Op de Waddenzee monden grote rivieren uit zoals de Eems, de Weser en de Elbe. Deze voeren verontreinigende stoffen aan die schadelijk kunnen zijn voor waddenplanten en -dieren. Bij zeehonden uit het Elbe-estuarium zijn relatief hoge concentraties zware metalen in het bloed aangetroffen. Verder is hun immuunsysteem actiever, waarschijnlijk doordat er meer ziekteverwekkers in het water zitten. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 28 januari 2011

De Waddenzee is een luilekkerland voor veel soorten vis.  Boven in de waterkolom zit veel plankton. Hier zwemmen vissen in grote scholen, zoals haring, zandspiering en sprot.  Onderzoek laat zien dat sommige van deze vissoorten niet vlak onder het wateroppervlak voorkomen. Verstandig, want het gevaar komt uit de lucht vallen...... Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum 21 januari 2011

Door de stijging van het CO₂-gehalte in de atmosfeer sinds de industriële revolutie verzuren de oceanen. Dit heeft gevolgen voor ondermeer de schelpdieren in de Waddenzee. De schelpen, die grotendeels uit kalk bestaan, worden hierdoor aangetast. Wetenschappers uit Frankrijk en Nederland ontdekten dat al in de eerste levensstadia van de mossel de schelpjes kleiner blijven bij hogere CO₂-concentraties. Lees het volledige bericht.

Door: Romke Kats
Datum: 14 januari 2011

Van bepaalde keuzes in het leven zijn de gevolgen niet goed te overzien. Overwinterende vogels in het waddengebied zijn onrustig tijdens strenge winters. Het is  koud, het vriest en er ligt sneeuw. Kortom, het is tijd om een keuze te maken: blijven of vertrekken? Een beslissing over leven of dood.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 7 januari 2011

Uit poriën in de zandige delen van de wadbodem komt bij laagtij langs de waterlijn water omhoog. Het is rijk aan voedingsstoffen voor algen en planten. Deze stoffen zijn het product van bacteriële afbraakprocessen in de wadbodem. Het getij houdt deze 'bioreactor' in gang. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 16 december 2010

Het weer volgens Meteo-consult; Groningen 3 graden, noordwestenwind kracht 3, de waddeneilanden 5 graden, windkracht 6. Op de wadden meest droog; verder hier en daar een bui. Voorspellingen voor de komende periode; stijgende temperaturen en toenemende buien.  Het weer op de waddeneilanden wordt sterk beinvloedt door de zee. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 10 december 2010

Zeehonden maken bij het jagen op vis niet alleen gebruik van hun ogen. Met hun snorharen kunnen ze wervelingen in het water waarnemen. Uit onderzoek is gebleken dat gewone zeehonden met deze haren zelfs in het donker een vis moeten kunnen vangen. Als vissen niet constant zwemmen maar af en toe uitglijden, dan wordt het voor de zeehond wel wat lastiger. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 3 december 2010

Zeevonk overwintert in de Waddenzee. Deze alg vormt in de zomer algenbloeien, die 's avonds een waar lichtspel kunnen verzorgen in de branding. De aantallen van de zeevonk blijken voornamelijk te worden gecontroleerd door de aanwezigheid van kwallen en pijlwormen, die zich voeden met deze alg. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Ooijen
Datum: 26 november 2010

In Friesland heten ze terpen, in Groningen wierden. In Duitsland worden ze Wurten of Warften genoemd. Uit opgravingen in de deelstaat Sleeswijk-Holstein blijkt dat de eerste van deze door mensenhanden aangelegde heuvels er in de eerste eeuwen na Chr. verrezen. Tot in de Middeleeuwen legden bewoners Wurten aan om hoog en droog te zitten bij stormvloeden. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 19 november 2010

Het getij bepaalt grotendeels de dynamiek van de zeestromingen in de Waddenzee. Onder invloed van zon en maan dienen eb- en vloedstromen zich tweemaal per dag aan. Vanaf de veerdienst Den Helder - Texel worden deze stromingen de laatste tien jaar intensief bestudeerd. De getijdenstromingen blijken de grote motor achter de zandtransporten vanuit de Noordzee naar de Waddenzee. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum 12 november 2010

Er trekken regelmatig zware stormen over het waddengebied. De heftigste van de afgelopen decennia waren die van februari 1990 en november 2006. Op basis van reconstructies van de toenmalige weersomstandigheden hebben modelleurs de effecten op het waterpeil en de stromingspatronen in het gebied bepaald. Dit gaf inzicht in de omstandigheden waaronder de kustveiligheid in gevaar komt. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 5 november 2010

Krabben zijn geduchte predatoren. Bij hoog water stropen ze de wadplaten af, op zoek naar voedsel in en op de wadbodem. Recent is gebleken dat het dieet van strandkrabben uitgebreider is dan gedacht. In de geulen blijken ze voornamelijk garnalen te eten. Het is nu nog onbekend hoe belangrijk de predatiedruk van krabben op de garnalenpopulatie is. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 22 oktober 2010

Bodemalgen spelen een belangrijke rol in het voedselweb en in de sedimenthuishouding in de Waddenzee. Uit satellietwaarnemingen blijkt dat de algenbegroeiing in de Waddenzee en de Eems-Dollard inter-jaarlijkse variaties vertonen die synchroon lopen met de Ooster- en Westerschelde. Waarschijnlijk komt dit door de vergelijkbare wisselingen in de heersende windsituatie en golven. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 15 oktober 2010

De komende decennia zal door klimaatverandering niet alleen de zeespiegel stijgen; ook de circulatiepatronen in de atmosfeer worden beïnvloed. Naar verwachting zal de wind gemiddeld genomen in kracht toenemen. Wanneer wind en getij gezamenlijk het water een bepaalde richting opstuwen, kunnen in de toekomst risico's voor de kustveiligheid ontstaan. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 8 oktober 2010

Garnalen kunnen tijdens hun leven van sekse veranderen. Over wanneer en hoe hermafrodie optreedt, heerst nog veel onduidelijkheid. Recent onderzoek wijst er op dat mannetjes van de gewone garnaal waarschijnlijk maar zelden in een vrouwtje omturnen. Een hogere fitness lijkt dit in de huidige Waddenzee ook niet meer op te leveren. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 1 oktober 2010

Sinds de vorige eeuw is de waterkwaliteit in Nederland sterk verbeterd. Maar hoe schoon is de Waddenzee tegenwoordig? Er zijn nog steeds plaatsen in het milieu waar hoge gehaltes aan PCB's en DDT voorkomen. De productie van nieuwe chemicaliën voegt daar mogelijk een probleem aan toe. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 24 september 2010

In de Waddenzeebodem bevindt zich een belangrijk deel van ons cultureel erfgoed op scheepvaartgebied. Eeuwenoude restanten herinneren aan tijden dat zeilschepen goederen over de hele wereld transporteerden. Er zijn zorgen over de conservering van dit erfgoed, omdat door stroming soms wrakken bloot komen te liggen en razendsnel vergaan.Lees het volledige bericht.

Door Maria van Leeuwe
Datum: 17 september 2010

De afgelopen decennia is de rijkdom aan bodembewoners op de droogvallende wadplaten in de Waddenzee toegenomen; in soortenaantal zowel als in biomassa. De algehele verrijking hangt voor een belangrijk deel samen met de opwarming van de Waddenzee. Daarnaast bepalen lokale factoren, zoals de beschikbaarheid van voedingsstoffen, de uiteindelijke soortensamenstelling.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 10 september 2010

Twee havens in het waddengebied, Bremerhaven/Bremen en Hamburg, staan in de top twintig van meest bedrijvige containerhavens ter wereld. Ze zijn samen met kleinere havens van groot belang voor de economie van de Waddenregio. Regelgeving moet de impact van de grote vaart op natuur, visserij en toerisme beperkt houden. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
datum: 3 september 2010

Wie tegenwoordig de wadden bezoekt, loopt een goede kans op een ontmoeting met een zeehond. Het gaat goed met de zeehonden in de Waddenzee. De aantallen nemen al jaren gestaag toe. Een recente studie laat zien dat deze jongen steeds vroeger worden geboren. Goed nieuws voor de zeehond, minder goed nieuws voor het ecosysteem?Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 27 augustus 2010

Begin jaren tachtig werd het uitheemse schelpdier de Amerikaanse zwaardschede (Ensis directus) voor het eerst in de Waddenzee waargenomen. Sindsdien zijn de aantallen van deze tweekleppigen sterk toegenomen. Op sommige plaatsen zitten er tientallen in een vierkante meter wadbodem. Uit onderzoek blijkt dat ze inmiddels een belangrijke voedselbron voor diverse vis- en vogelsoorten van de Nederlandse kust zijn.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 21 augustus 2010

De waddeneilanden liggen niet stil. Ook deze zomer zullen bezoekers die regelmatig op de eilanden komen zich weer hebben verbaasd over de veranderingen die zich hebben voorgedaan sinds hun laatste verblijf. Met name de uiteinden van de eilanden zijn voortdurend in beweging, door de invloed van wind en getij.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 9 juli 2010

In een kwal gaat heel wat om. In elk geval veel meer dan je in eerste instantie zou denken als je er eentje sloom in het water ziet zwemmen. De gedachten van de oorkwal, een algemene soort in de Waddenzee, zijn door wetenschappers bestudeerd. Het kwallenbrein gebruikt informatie van zintuigen voor ondermeer licht, geluid en aanraking. Hiermee stuurt hij het weke lijf zo aan dat prooidiertjes worden gevangen, bedreigende situaties worden gemeden en de kwal met soortgenoten kan groeperen. Geen eenvoudige reflexen dus, maar gericht gedrag!Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 2 juli 2010

Om de mosselvisserij in de Waddenzee te verduurzamen wordt er in de toekomst niet meer op wilde mosselbanken gevist. In plaats daarvan wordt het mosselzaad opgevangen in zogeheten mosselzaad-invanginstallaties (MZI's). Wetenschappers hebben onderzocht op welk materiaal de schelpdieren het best hechten en dus het meest geschikt is voor toepassing in de MZI's. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 25 juni 2010

Toen in 1932 het laatste stroomgat in de Afsluitdijk werd gedicht, verrezen ook de eerste boerderijen en dorpshuizen in de Wieringermeer. Bij de inrichting van dit nieuwe land werd geprobeerd om een paradijselijke maatschappij te realiseren.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 18 juni 2010

De Waddenzee vormt een belangrijk tussenstation voor trekvogels. Een minder bekende kostganger is de regenwulp. Deze vogel trekt er met name 's nachts op uit om te eten en zo snel mogelijk aan te sterken voor de volgende etappe van zijn trektocht. De regenwulp lijkt geen typische wadvogel, maar zoekt evenwel de laatste jaren in steeds grotere getale de kwelders op. Met name de kwelders van Noord-Friesland Buitendijks zijn als rustgebied van groeiend belang. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 11 juni 2010

Persfoto's van de afsluiting van de Zuiderzee - voltooid in 1932 - toonden vooral kranen met hun grote grijpers met keileem. De mens bleef vrijwel onzichtbaar. In een hoofdstuk in het boek 'Getemd maar Rusteloos. De Zuiderzee verbeeld - een multidisciplinair onderzoek' wordt de nadruk op techniek verklaard. Deze paste in een tijd waarin de snelle technologische ontwikkeling onderdeel werd van de nationale trots. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 4 juni 2010

In 1932 werd de Zuiderzee afgesloten van de Waddenzee. Een historisch moment, en een staaltje waterbouw waar menig ingenieurshart nog steeds sneller van gaat kloppen. De aanleg van de Afsluitdijk betekende echter ook een enorme ecologische ingreep. Het estuarine karakter van de Waddenzee is deels verloren gegaan. Ook er ontstond er een zandhonger, welke nog steeds niet is gestild.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 28 mei 2010

De sterke stroming in de Waddenzee kan veel zand en slib loswoelen. Maar in het voor- en najaar vormen zich algenmatten op de wadbodem die dat voorkomen. Een recente studie bevestigt dat de kleverige suikers die de microalgen uitscheiden de boel goed bij elkaar houden. Daarnaast dragen waarschijnlijk ook kokkels en een aantal andere bodemdieren hun steentje bij aan de sedimentstabilisatie.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 21 mei 2010

In de Waddenzee staat het leven in en op de wadbodem in nauwe relatie tot de sedimentsamenstelling van die wadbodem. Langzaam maar zeker groeit het inzicht in de complexiteit van die relatie. Dit inzicht is noodzakelijk om de voortdurende veranderingen in de samenstelling van het bodemleven in de Waddenzee te kunnen begrijpen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 14 mei 2010

Het verleden van het Waddenland wordt al eeuwenlang door wetenschappers bestudeerd. Behalve archeologen en geschiedkundigen zorgden juist ook natuurwetenschappers voor een vooruitgang in de kennis van de historie van het gebied. Onder hen Rembertus Westerhoff (1801-1874) en Gosiwinus Acker Stratingh (1804-1876). Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 7 mei 2010

Wadlopen wordt vaak geassocieerd met een zware tocht door uitgestrekte moddervelden. Net over de dijk bij Groningen en Friesland is het inderdaad erg slikkig, maar grote delen van de wadbodem zijn juist zanderig. Het heeft allemaal te maken met de getijdenstromingen. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 29 april 2010

Kanoetstrandlopers die in het voorjaar van Afrika naar de Waddenzee trekken, kunnen letterlijk de  wind mee of tegen hebben. Ze moeten hier tijdens de tocht hun planning op aanpassen. Wetenschappers toonden met een computermodel aan dat ongunstige weersomstandigheden de reisduur kunnen verdubbelen. Tellingen aan de Franse kust lieten zien dat er daar in jaren met tegenwind ook werkelijk grote aantallen kanoeten een tussenstop maken. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 23 april 2010

Oceanen en kustzeëen zoals de Waddenzee spelen een belangrijke rol in het klimaat op aarde. Deze gebieden nemen een groot deel van het door mensen geproduceerde klimaatgas koolstofdioxide (CO₂) op. De precieze rol van de Waddenzee is nog niet duidelijk. Het gebied is biologisch zeer productief, maar of er nu netto CO₂ wordt opgenomen of juist wordt afgestaan, is nog een vraag. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 16 april 2010

Een aantal decennia geleden ontdekten wetenschappers dat virussen niet alleen op het land maar ook in zee zeer algemeen zijn. Een miljard virusdeeltjes per liter is normaal. Op het eiland Helgoland, een flink eind de Noordzee op boven de Duitse Waddenkust, hebben wetenschappers  wekelijks het  aantal deeltjes bijgehouden. Het wordt steeds duidelijker dat virussen een belangrijke rol in het mariene ecosysteem spelen.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 9 april 2010

Palingen zijn lange-afstandzwemmers. Zij leggen hun eieren ver weg op de oceaan. De jonge vislarven trekken naar Europa om hier in de binnenwateren volwassen te worden. De palingstand is de afgelopen decennia sterk achteruitgegaan. De aantasting van hun Europese leefomgeving speelt daarbij mogelijk een belangrijke rol.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 2 april 2010

In Europa zijn er naast de Nederlandse, Duitse en Deense Wadden nog een aantal andere waddengebieden. Het dichtstbijzijnde is de Wash in Engeland. Dit estuarium heeft net als de Wadden unieke natuurwaarden en krijgt speciale bescherming. Beheerders van het gebied zijn druk op zoek naar een goede balans tussen ruimte voor de natuur en voor menselijke activiteiten, zoals de schelpdiervisserij.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 26 maart 2010

Het karakteristieke noordelijke kleigebied is het resultaat van de eeuwige strijd tussen mens en zee. Vroegere boeren wisten land te onttrekken aan de zee middels een uitgebreid stelsel van landaanwinningswerken. Na een periode van verwaarlozing worden deze oude gebruiken weer nieuw leven ingeblazen. De vastelandskwelders groeien op verschillende plaatsen weer gestaag aan.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 19 maart 2010

De afgelopen achtduizend jaar is de zeespiegel in Noordwest-Europa vijftig meter gestegen. Wetenschappers hebben de  variaties in de snelheid waarmee het water in de Waddenregio steeg gereconstrueerd. Dit deden zij op basis van veen- en moerasafzettingen in de bodem en de ligging van oeroude nederzettingen.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 12 maart 2010

In de geschiedenis van de Waddenzee wisselden perioden van overstromingen en droogval elkaar af. Er is een complex getijdegebied ontstaan, met kwelders die uniek zijn op wereldschaal .De kwelders op de eilanden kennen weliswaar een geschiedenis van meer dan tienduizend jaar, maar het is de vraag hoe zij de komende periode van klimaatverandering zullen doorstaan. Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 5 maart 2010

Het ene jaar zit er meer plankton in de Waddenzee dan het andere. Ook de soortensamenstelling van zowel het plantaardig als het dierlijk plankton wisselt, evenals de timing en omvang van voorjaarsbloeien. Die variaties worden vaak toegeschreven aan jaarlijkse verschillen in de weerscondities. Een modelstudie laat echter zien dat interacties tussen de soorten ook zonder weersveranderingen tot chaos kunnen leiden.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 26 februari 2010

Kwelders horen bij het waddengebied. Ze kennen een heel eigen begroeiing, die is aangepast aan de regelmatige overspoeling door de zoute zee. Kwelders hebben niet alleen een bijzondere ecologische waarde. Ze spelen ook een rol bij de kustbescherming. Een rol die in het licht van de klimaatverandering steeds belangrijker wordt.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 19 februari 2010

De Waddenregio heeft een rijke cultuurhistorie met schitterende vertellingen die uit overlevering bekend zijn. Onlangs werden bewoners van de Duitse Waddenkust in een enquête naar hun regionale historische helden gevraagd. In Ostfriesland werd één naam met afstand het meest genoemd: Klaus Störtebeker. De vermoedelijke schedel van deze 14e eeuwse piraat werd in januari uit een museum in Hamburg gestolen.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 12 februari 2010

De Waddenzee is de kinderkamer voor veel vis uit de Noordzee. Na het uitkomen van de eieren trekken veel jonge vislarven in het vroege voorjaar de Waddenzee binnen. Het warmere zeewater, het rijke voedselaanbod en de afwezigheid van predatoren bieden de ideale omstandigheden om op te groeien. Maar voor sommige vissoorten lijkt de klimaatverandering roet in het eten te gooien. Lees het volledige bericht
.

Door: Tim van Oijen
Datum: 5 februari 2010

In de zestiende eeuw had een stuurman van een handelsschip dat over de Waddenzee voer het niet makkelijk. Hij moest zonder dat hij kon beschikken over moderne navigatiesystemen voorkomen dat het schip vastliep op een van de vele wadplaten. Enkele hulpmiddelen waren er gelukkig wel. In het in 2009 uitgegeven boek Spiegel van de Zuiderzee worden eeuwenoude zeilaanwijzingen, landverkenningen en zeekaarten gepresenteerd. Waaronder een schitterende houtsnede uit 1594 van Govaert Willemsen van Hollesloot. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 29 januari 2010

De Waddenzee kent een lange geschiedenis van exploitatie. Vanaf de eerste menselijke aanwezigheid werd er gebruik gemaakt van bijna alles wat groeide en bloeide op en langs het wad. Met de bevolkingsgroei nam de druk op de natuur gestaag toe. De afgelopen 1000 jaar kenmerken zich vooral door over-exploitatie. De laatste decennia begint het besef door te dringen dat regelgeving noodzakelijk is om het verdwijnen van veel soorten te voorkomen en herstel in de waddenregio te bevorderen. De grijze zeehond heeft zijn plek inmiddels weer gevonden.Lees het volledige bericht.

Door: Tim van Oijen
Datum: 22 januari 2010

Tot aan de jaren zeventig van de vorige eeuw bestond er in het waddengebied een actieve visserij op zeemos, of 'blomkes', zoals de vissers ze noemden. Deze hydroidpoliepen werden gebruikt als decoratie in bloemstukken en op hoeden. Omdat de markt verslapte, stopte de vangst. Dat het aantal zeemosvelden sindsdien mogelijk toch is afgenomen, komt volgens wetenschappers door eutrofiëring en veranderde stromingspatronen.Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 15 januari 2010

De afgelopen weken zijn grote delen van de Waddenzee langzaam bedekt geraakt met zeeijs. Een spectaculair gezicht. Maar wat betekent dit voor het leven in de Waddenzee? De meeste wadbewoners kunnen wel tegen een stootje. Voor algen en sommige schelpdieren is een strenge winter zelfs gunstig; zij groeien in het voorjaar des te harder. Lees het volledige bericht.

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 18 december 2009

Langzaam maar zeker krijgt de winter Nederland in zijn greep. Veel dieren vluchten voor de kou; ook in de Waddenzee staat het leven 's winters bijna stil. Tussen de migranten bevindt zich de gewone garnaal. Deze wadbewoner trekt al veertig jaar jaarlijks heen en weer tussen de Noordzee en het wad. Uit recent onderzoek blijkt dat in die periode de garnaal steeds even talrijk is gebleven. Echter, in de Waddenzee worden wel steeds kleinere exemplaren aangetroffen. De oorzaak hiervan is nog onbekend. Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 11 december 2009

De scheepvaartroutes ten noorden van de Waddeneilanden worden druk bevaren. Het transport van olie en al dan niet moedwillige olielozingen door schepen vormen een risico voor het waddengebied. Wetenschappers hebben met een computermodel onderzocht wat de gevolgen zijn van een olieramp in de Duitse Bocht. Voor meer dan 70 virtuele rampen berekenden ze de milieueffecten en de socio-economische kosten. Hieruit volgde een eenvoudige relatie tussen de hoeveelheid gelekte olie en de kosten. Dit soort berekeningen kunnen een hulpmiddel zijn bij besluiten over - al dan niet preventieve - maatregelen. Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 27 november 2009

Met het gereedkomen van de Afsluitdijk in 1932 ontstond het IJsselmeer. In de jaren die er op volgden, varieerde de waterkwaliteit van het meer flink. Paleo-ecologen hebben diens historie gereconstrueerd aan de hand van veranderingen in de soortensamenstelling van kiezelalgen oftewel diatomeeën in de bodem. Zij constateren dat het IJsselmeer begin jaren veertig al een fosfaatrijke periode kende. Lees het volledige bericht

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 20 november 2009

Parasieten komen overal voor, ook in de Waddenzee.  Ze infecteren slakken, schelpdieren, vogels en vissen. Via deze gastheren beïnvloeden zij het ecosysteem. Ondanks een aantal verschuivingen in de populaties van vogels en vissen en het verdwijnen van een aantal gastheren, is het voorkomen van parasieten in de Waddenzee de laatste veertig jaar nauwelijks veranderd.
Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 13 november 2009

De exotische schelpdiersoorten muiltje en Japanse oester verdringen in het Waddengebied inheemse oesters en mosselen. Toch zit er voor de mosselen een voordeeltje aan de aanwezigheid van deze exoten. Deense en Duitse wetenschappers hebben namelijk aangetoond dat ze gastheer kunnen zijn van larven van zuigwormen die normaal parasiteren op mosselen. Hierdoor hebben de mosselen minder last van voetinfecties. Lees het volledige bericht

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 6 november 2009

De Waddenzee heeft zich in de loop van eeuwen gevormd. Zandkorrel voor zandkorrel is op zijn plaats gelegd. Zandkorrels die ook weer keer op keer van plaats zijn veranderd door wind en getij. Het sediment is echter niet volledig overgeleverd aan deze krachten. Het bodemleven in de Waddenzee oefent namelijk ook grote invloed uit op de zand- en slibbewegingen.Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 30 oktober 2009

De wadpier is in de Waddenzee niet langer meer zomaar de wadpier. Biologen van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ) hebben ontdekt dat in de wadbodem naast de 'gewone' wadpier ook de uiterlijk vrijwel identieke Franse tap voorkomt. Wel is deze er zeldzaam; in de Noordzee is hij algemener. De zustersoorten zijn genetisch gezien verrassend verschillend en bestaan waarschijnlijk al tientallen miljoenen jaren als aparte soorten.Lees het volledige bericht

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 23 oktober 2009

Op het eerste gezicht vormen wadplaten een wat saai bruingrijzig geheel. Dit is slechts een oppervlakkige waarneming. Wie weleens voorzichtig een schep in de bodem heeft gestoken, weet namelijk beter. Het wad vertoont vaak een bijzondere gelaagdheid. Bovenin groen-grijs van kleur, en onderin de fameuze welriekende donkere laag. Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 16 oktober 2009

Duitse wetenschappers hebben in de Waddenzee klompjes van enkele tientallen bacteriën ontdekt, die zich gezamenlijk met hun zweepstaartjes voortbewegen en daarbij voor hun richtingsgevoel gebruik maken van het aardmagnetisch veld. Dit soort bacteriebolletjes waren tot nu toe alleen in Noord- en Zuid-Amerika waargenomen. Lees het volledige bericht

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 9 oktober 2009

In de volksmond heeft de duiding exotisch een positieve bijklank. "Exotisch = zoals men vindt in verre vreemde landen; een exotische schoonheid", volgens van Dale, 1976. Deze definitie stamt duidelijk uit een tijd waarin verre vreemde landen nog iets mysterieus hadden. In relatie tot de Waddenzee heeft exotisch een minder positieve lading. Organismen van exotische oorsprong worden niet zozeer beoordeeld om hun schoonheid, ze worden eerder met lichte argwaan gadegeslagen. Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 2 oktober 2009

De Waddeneilanden kennen een roerig geologisch verleden. Om de ontwikkelingen sinds de laatste ijstijd op het Deense Waddeneiland Rømø nader te onderzoeken, bepaalden geologen met behulp van grondradar de bodemstructuur tot vijftien meter diepte. Zij troffen oude duinen en strandwallen aan en sporen van een overstroming. Lees het volledige bericht

Door: Maria van Leeuwe
Datum: 25 september 2009

Wie regelmatig de Waddeneilanden bezoekt, is het waarschijnlijk opgevallen: de afgelopen zomer waren er veel kwallen in de Waddenzee. Veel meer dan de voorgaande jaren. Waar komen al die kwallen vandaan? En waar gaat dit naar toe? Lees het volledige bericht

Door: Tim van Oijen
Datum: 18 september 2009

Elke getijdenperiode giert het water door de zeegaten tussen de Waddeneilanden, bij eb het waddengebied uit en bij vloed er weer in. Onderzoekers uit Duitsland, Engeland en Denemarken onderzochten de stromingspatronen in de Ostfriese Waddenzee en bekeken hoeveel sedimentdeeltjes met het water worden meegevoerd. Lees het volledige bericht