Zeehondenstand stabiliseert

Door: Hans Revier
Datum: 22 december 2016

Het aantal gewone zeehonden (Phoca vitulina) in de internationale Waddenzee stabiliseert. Dat blijkt uit de resultaten van de jaarlijkse telling, die sinds 1975 wordt uitgevoerd. In alle delen van de Waddenzee zijn minder zeehondenpups geboren. Hieruit leiden de onderzoekers af dat voor deze zeehondenpopulatie de grenzen van de draagkracht van de Waddenzee in zicht zijn. Het aantal grijze zeehonden (Halichoerus gripus) neemt nog wel toe. De toevloed van dieren uit de Engelse populatie speelt hierbij waarschijnlijk een rol.

Luchttellingen

Sinds 1975 telt men tijdens de ruiperiode in augustus vanuit de lucht het aantal zeehonden in de internationale Waddenzee. In de periode dat de zeehonden verharen, rusten ze langere tijd op zandbanken en zijn ze uit de lucht goed zichtbaar. Om tot vergelijkbare resultaten te komen worden de tellingen in de drie waddenlanden zo veel mogelijk op elkaar afgestemd. Zo worden alle tellingen uitgevoerd op dagen dat laagwater midden op de dag valt. Vanaf 1975 laat het aantal getelde gewone zeehonden in de internationale Waddenzee een gestage groei zien. Van minder dan 5000 exemplaren bij het begin van de tellingen tot meer dan 25.000 in de laatste vier jaar.

Afname

Het aantal in 2016 getelde gewone zeehonden liet ten opzichte van het voorafgaande jaar een daling zien in Denemarken (-25%) en Sleeswijk-Holstein (-21%). In Nederland telde men 8160 dieren, een toename met 6%. Door slechte weersomstandigheden was het niet mogelijk om de telling in de Waddenzee van Nedersaksen en Hamburg uit te voeren. Op grond van tellingen eerder in het jaar schat men het aantal in deze gebieden op een kleine 7500 dieren, een aantal vergelijkbaar met voorgaande jaren. Het aantal grijze zeehonden wordt pas sinds 2008 bijgehouden. Deze soort verscheen medio jaren tachtig voor het eerst in de Waddenzee. In 2016 is voor het eerst een gebiedsdekkende telling in de internationale Waddenzee uitgevoerd. Tijdens de ruiperiode in juni telde men in totaal 4.936 grijze zeehonden.

Zeehondenpups

Naast de volwassen dieren telde men in de gehele Waddenzee in juni in totaal 7566 geboren pups van de gewone zeehond. Een afname met 11% ten opzichte van vorig jaar. In Nederland werden 1858 (-11%), in Nedersaksen/Hamburg 1902 (-2%), in Sleeswijk-Holstein 3144 (-17%) en in Denemarken 662 (-3%) pups geteld. De afname in het aantal zeehondenjongen en het stabiliseren van het totaal aantal volwassen dieren zien de onderzoekers als een teken dat de grenzen van de draagkracht van de Waddenzee voor de populatie gewone zeehonden in zicht is. De grote afname van de getelde volwassen dieren in Denemarken en Sleeswijk-Holstein zou daarnaast veroorzaakt kunnen zijn door het griepvirus dat in 2014 in dit deel van de Waddenzee veel slachtoffers eiste. Maar ook andere factoren kunnen een rol spelen. Onlangs is vastgesteld dat grijze zeehonden gewone zeehonden aanvallen en opvreten. Maar  uit het resultaat van de tellingen in Nederland blijkt niet dat deze predatie een negatief effect heeft op de populatie gewone zeehonden. Daar komt het grootste aantal grijze zeehonden voor en is het aantal gewone zeehonden licht gegroeid.

Grijze zeehonden

Van de grijze zeehond telde men in de Nederlandse Waddenzee 657 pups, 154 in Nedersaksen Hamburg, 3 in Sleeswijk-Holstein, geen enkele in Denemarken en 229 op Helgoland. Het totaal aantal getelde pups, 1113, betekende een toename met 34% ten opzichte van het vorig jaar. Een dergelijke toename is hoger dan men bij een stabiele populatie mag verwachten. Een verklaring kan zijn dat vanuit de Engelse populatie nieuwe vrouwtjes hun toevlucht zochten in het waddengebied.

Bronnen:

Anders Galatius, Sophie Brasseur, Richard Czeck, Lasse Fast Jensen, Armin Jeß, Peter Körber, Ralf Pund, Ursula Siebert, Jonas Teilmann, Sascha Klöpper. 2016. Aerial surveys of Harbour Seals in the Wadden Sea in 2016 - Population still in stagnation. CWSS. 

Brasseur SMJM, Czeck R, Jensen LF, Jeß A, Körber P, Pund R, Siebert U, Teilmann J, Klöpper S. (2016) TSEG Grey Seal surveys in the Wadden Sea and Helgoland in 2015-2016. First year of almost complete monitoring by aerial surveys. CWSS. 

Tellingen uit voorgaande jaren: http://www.waddensea-secretariat.org/monitoring-tmap/topics/marine-mammals