Investeren in sociale economie Wad is nodig
Het Waddenfonds is opgericht om een duurzame en kwalitatieve impuls te geven aan zowel de ecologie als de economie van het Waddengebied. Via het Programma Rijke Waddenzee zijn al belangrijke stappen gezet op het terrein van de ecologie. De resultaten voor de versterking van de economie blijven daar sterk bij achter.
En toch is er alle aanleiding om daar in te investeren, want met name het kustgebied kampt met serieuze sociaal-economische problemen. De participatiegraad en het inkomen in het kustgebied zijn laag en de werkloosheid is hoog. De werkgelegenheid loopt in bijna alle sectoren terug, de bevolking krimpt en de woningmarkt zit op slot. Dat zet druk op de voorzieningen waardoor nog meer banen verdwijnen.
De cruciale vraag is in welke sectoren investeringen uit het Waddenfonds in het kustgebied een significante en blijvende bijdrage kunnen leveren aan de versterking van de sociaal-economische positie van de inwoners van dit gebied, zonder de unieke natuurwaarden van het Waddengebied als Unesco Werelderfgoed aan te tasten en het liefst te versterken.
In de optiek van de Waddenacademie leent het kustgebied zich niet voor verdere uitbreiding van grootschalige industriële bedrijvigheid, afgezien van de bestaande clusters zoals Delfzijl-Eemshaven, maar ook dan is voorzichtigheid geboden vanwege cumulatieve effecten en risico's voor de natuurwaarden.
Dat betekent dat de nadruk zal moeten liggen op andere vormen van werkgelegenheid in het kustgebied, waarbij aansluiting wordt gevonden bij de kwaliteiten van het gebied en bij de kwaliteiten van de mensen. De Waddenacademie heeft het Waddenfonds geadviseerd om te investeren in projecten op het terrein van (1) voedselvoorziening, (2) toerisme en (3) zakelijke en persoonlijke diensten.
Bij voedselvoorziening gaat het om producten die de gezondheid bevorderen en duurzaam zijn. Te denken valt aan in zeewater geteelde voedselproducten zoals schelpdieren, zeewier, algen en op zilte gronden geteelde gewassen voor consumptie, maar ook voor de export van pootaardappelen. Ook glastuinbouw, mits de lichtoverlast wordt beperkt, biedt kansen.
Cruciaal voor het succes en de economische impact is dat het gaat om activiteiten die passen bij het gebied en banen opleveren die passen bij het opleidingsniveau van de bewoners. Daartoe moet zo veel mogelijk waarde in de keten in het kustgebied zelf worden toegevoegd. Garnalen moeten in het Waddengebied worden verwerkt tot een vers kwaliteitsproduct en niet in Marokko worden gepeld en met conserveringsmiddelen in de supermarkt terechtkomen.
Voor zilte teelten valt ook te denken aan het opzetten van een internationaal research- en demonstratiecentrum.
Bij toerisme gaat het er vooral om de meerwaarde van de Werelderfgoedstatus van het trilaterale Waddengebied beter te benutten. De strategische uitgangspunten zijn in februari 2014 vastgelegd op de Trilaterale Ministersconferentie in het Deense Tonder. Het Waddenfonds kan nu helpen bij het ontwikkelen van een actieplan om deze strategische uitgangspunten middels gerichte investeringsprojecten te implementeren.
Het gebied moet aantrekkelijker worden gemaakt voor toeristen. Voor Fryslân valt te denken aan investeren in bijvoorbeeld het waterfront van Harlingen of in Holwerd aan Zee.
Een derde lijn is het bevorderen van kleinschalige zakelijke en persoonlijke dienstverlening, waarvoor het kustgebied een aantrekkelijke vestigingsplaats is. Dat geldt ook voor natuur-neutrale industriële of ambachtelijke productie-activiteiten. Het kan gaan om diensten en producten die gemakkelijk te transporteren te zijn, bijvoorbeeld diensten via een snelle internetverbinding.
Het aanbieden van vergader- en trainingsfaciliteiten voor bedrijven of wellness en (na)zorgactiviteiten voor particulieren in combinatie met faciliteiten voor toerisme kunnen elkaar versterken.
Om een Rijke Waddenkust te realiseren kan het Waddenfonds zich richten op het faciliteren en stimuleren van bovengenoemde sectoren, het bevorderen van de synergie tussen projecten en het beschikbaar stellen van algemene faciliteiten (snel internet bijvoorbeeld), die voor deze bedrijven van belang zijn.
Lees ook het integrale advies van de Waddenacademie aan het Waddenfonds.
Het artikel: Investeren in sociale economie Wad is nodig is ook verschenen op de website van het Friesch Dagblad, hier vindt u ook de mogelijkheid om te reageren op het artikel.
Bekijk ook het overzicht van alle sinds mei 2011 verschenen opinieartikelen.