Pioneering the edges

Auteur: Marin van Regteren
Datum: 9 oktober 2020
Universiteit: Wageningen University

Kwelders vormen de natuurlijk barrière tussen het land en de zee. Deze gebieden zorgen voor waardevolle ecosysteemdiensten zoals golfremming, CO2 opslag en unieke natuur. De toekomst van kwelders wereldwijd ligt onder druk door klimaatverandering en zeespiegelstijging die verslechtering van kwaliteit of erosie kunnen veroorzaken. Het doel van dit proefschrift was om de ecologische en fysische processen die vestiging van pioniervegetatie aan de kwelderrand beïnvloeden beter te begrijpen.
 
De focus van dit onderzoek lag op de overgangszone van kwelder naar wad. Deze transitiezone is de meest waarschijnlijke kandidaat voor kwelderuitbreiding. Kwelderuitbreiding is afhankelijk van succesvolle vestiging van pioniervegetatie. Dit wordt beïnvloed door verscheidene factoren zoals de bodemhoogte, de bodemcondities, het getij, sedimentdynamiek, omwoeling door bodemdieren en de beschikbaarheid van zaden. Al deze factoren zijn door Marin bestudeerd in een combinatie van beschrijvend en experimenteel onderzoek.
 
De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat zelfs met een zaadbron in de buurt, zaden een limiterende factor kunnen zijn voor vestiging van vegetatie. De afwezigheid van zaden in het voorjaar in de overgangszone is een belangrijke beperking voor de groei van kwelders. Het dynamische karakter van de hoogteligging van de kwelder en het wad in combinatie met winterstormen kan verlies van zaden opleveren. Het getij en de weersomstandigheden bepalen de start en de lengte van het groeiseizoen wat zich vertaald in wisselende opbrengsten van zaden voor het volgende jaar. De variërende hoogte van de bodem kan de beschikbaarheid van zaden beïnvloeden en de vestiging van planten in het voorjaar verhinderen. Bovendien beïnvloeden sediment omwoelende bodemdieren, die klein maar wel talrijk zijn, succesvolle vestiging door het destabiliseren van de jonge wortels en het begraven van de zaden dieper in de bodem.
 
Wanneer men dus gezonde en veerkrachtige kwelders tracht te stimuleren, zijn de juiste randvoorwaarden als beschikbaarheid van zaden en weinig sedimentdynamiek essentieel. Beheerders van kustsystemen zullen rekening moeten houden met de mogelijkheid dat beschikbaarheid van zaden verder daalt door klimaatverandering. Dit zal samen met effecten op hydrodynamische dynamiek de groei van kwelders kunnen belemmeren of zelfs voor kweldererosie kunnen zorgen.

Download: Pioneering the edges : unravelling how bioturbation, seeds and sediment dynamics affect initial establishment of pioneer vegetation at the salt marsh edge via the website van de WUR