Ruimtelijke Ordening, Cultuurhistorie en Landschap
Hoe wordt de toekomst van ons kustlandschap? Dit moeten we met elkaar beter afspreken, bewaken en duidelijk maken, om het landschap toekomstbestendig te maken, te sturen op de kwaliteit van de leefomgeving en te behouden wat van waarde is.
Dé onderscheidende karakteristiek van het kustlandschap is de grote dynamiek die zowel het gevolg is van klimaatontwikkeling als van de investeringsagenda’s. Het slechtste scenario is het toekomstige landschap het toevallige resultaat laten zijn van sectorale en verkavelde ontwikkeling. Het landschap verdient eigen bindende doelen waarop initiatieven getoetst worden, een zogenaamde landschapstoets.
Agenda voor het Waddengebied
Ruimtelijke ordening voor de kust is decentraal geregeld, en in 2021 hebben 50 partijen zich verbonden aan de Waddenagenda 2050. Deze agenda benoemt ruimtelijke vertrekpunten die essentieel zijn voor de toekomstige ontwikkeling van het gebied. Het is echter belangrijk om te onderzoeken in hoeverre deze vertrekpunten geschikt zijn voor de toepassing van een landschapstoets. Het gaat hierbij om het vinden van een gedeeld aankomstpunt.
Integrale systeemanalyse
Kennis van de langdurige evolutie van het landschap geeft houvast voor ónze bijdrage aan die verandering. Analyse van systemen met inbegrip van historisch menselijk handelen daarin kan in veel gevallen een goede basis leggen voor gebiedsgerichte ontwikkeling. Al in de onderzoeksfase kunnen disciplines samengebracht worden, zodat bijvoorbeeld natuur- en erfgoeddoelen elkaar versterken.
Lessen uit het Verleden voor de Toekomst
Bij het visualiseren van toekomstige scenario's kijken we vaak terug naar beproefde oplossingen uit het verleden. Wat kunnen we leren van 'deep history'? Voorbeelden zijn: het teruggeven van land aan de zee, het wonen op terpen of drijvende huizen, alternatieve vormen van watermanagement, en landwinning door aanslibbingen. Hoewel niet alle historische verwijzingen even fortuinlijk zijn, kunnen ze een inspiratie vormen voor toekomstige oplossingen.
Heleen van Londen: “Bij het vormgeven van de toekomst van ons kustlandschap is het van cruciaal belang om de verschillende perspectieven en waarden te integreren, van experts tot lokale gemeenschappen. We moeten samen werken aan een dynamisch, veerkrachtig en duurzaam kustlandschap waarin natuur, cultuur en geschiedenis hand in hand gaan”.
Bekijk hier de publicaties van de Waddenacademie voor het thema Cultuurhitorie
Portefeuillehouder
Dr. Heleen van Londen
Universitair docent Archeologie bij de Universiteit van Amsterdam en adviseur van London Archeologie.