Proefschriften

Auteur: Carola van der Hout
Datum: 9 december 2024
Universiteit: Universiteit Utrecht

De troebele Nederlandse kust: Het latente slibtransport naar de Waddenzee

Carola van der Hout deed onderzoek naar verhoogde concentraties van sediment dat zwevend in de waterkolom wordt getransporteerd langs de Nederlandse kust. Dit zwevend stof bestaat uit een mengsel van fijne mineralen (silt en klei), micro-organismen, algen en voedingsstoffen dat een natuurlijke troebelheid in zeewater veroorzaakt. De Nederlandse kust vormt een doorvoerzone van zwevend stof van het Nauw van Calais naar de Waddenzee. Dit sediment is cruciaal voor het ecosysteem van de Waddenzee, omdat het voedingsrijke bodems creëert en belangrijk is voor de aanslibbing van wadplaten en de kust ter compensatie van de zeespiegelstijging. Lees meer.

Auteur: Ruben Fijn
Datum: 10 oktober 2024
Universiteit: Universiteit van Amsterdam

Ruben Fijn bestudeerde de bewegingsecologie van Grote Sterns Thalasseus sandvicensis in relatie tot haar omgeving en de mogelijke gevolgen van de interactie met menselijke ontwikkelingen op zee. Lees meer.

Auteur: Marilena Mela
Datum: 26 september 2024
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Erfgoed, energie, planning en actie in de Noordzee en de Middellandse Zee

Architectuurwetenschapper Marilena Mela onderzocht de rol van erfgoed in duurzaamheidsactie over geografische verschillen heen. Als specifieke gevallen onderzocht zij de verhalen van vier archipels – de Waddeneilanden in Nederland, de Cycladen in Griekenland, Shetland in Schotland en de Eolische eilanden in Italië – om verbanden te onderzoeken tussen collectief verleden en ingebeelde toekomsten. Lees meer. 

Auteur: Guido Leurs
Datum: 4 juni 2024
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Waddengebieden wereldwijd belangrijker voor haaien en roggen dan gedacht

Waddengebieden wereldwijd zijn belangrijker voor haaien en roggen dan we voorheen dachten, maar deze soorten worden ernstig bedreigd in deze belangrijke kustecosystemen. Guido Leurs concludeert uit zijn onderzoek dat haaien en roggen een onderdeel zouden moeten zijn in het beheer van grote waddengebieden wereldwijd. Lees meer.

Auteur: Carlijn Lammers
Datum: 2 april 2024
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Negatieve effecten embryonale duinvorming op vestiging helmgras 

Duinen komen wereldwijd voor langs zandige kusten waar ze essentiële diensten verlenen zoals overstromingsbescherming, drinkwatervoorziening en recreatie. In haar proefschrift verdiepte Carlijn Lammers zich in de dynamiek van duinvorming en -ontwikkeling, waarbij zij zich richtte op de interacties tussen biobouwende duingrassen, omgevingsfactoren en landschapsmorfologie. Lees meer.

Auteur: Ana Colina Alonso
Datum: 1 maart 2024
Universiteit: TUDelft

De kusten en delta’s van de wereld bieden een veelheid aan waardevolle ecosysteemdiensten, die veiligheid tegen overstromingen en economische voordelen bieden. Veel van deze systemen staan echter onder druk door klimaatverandering en toenemende menselijke activiteiten. Het beschermen van deze systemen en het behoud van hun verschillende functies vereist een grondig begrip van hun morfodynamische gedrag. Hoewel het meeste eerdere onderzoek zich richtte op de individuele sedimentdynamiek van zand en slib, is er nog weinig bekend over hoe de gecombineerde zand-moddermorfodynamiek verschilt van de som van individuele sedimentfracties. Om de impact van antropogene interventies en klimaatverandering te kunnen beoordelen, wordt in dit onderzoek de morfodynamiek van zand-slib onderzocht. Lees meer.

Auteur: Dunia Rios Yunes
Datum: 1 maart 2024
Universiteit: Universiteit Utrecht

Stormen maken voedingsstoffen vrij uit wadbodems
Als stormen in de toekomst sterker worden door het veranderende klimaat, kan er tijdelijk meer stikstof vrijkomen uit de bodem van getijdegebieden in de Ooster- en Westerschelde. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Dunia Rios-Yunes. Lees meer.

Auteur: Jildou Schotanus
Datum: 5 februari 2024
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Creatie van droogvallende mosselbanken op locaties met veel golfslag
Jildou Schotanus onderzocht kostenefficiënte methoden voor het herstel van mosselbanken op droogvallende, eroderende slikken in de Oosterschelde. Het overkoepelende doel van het project was het creëren van nieuwe productieve locaties voor mosselkweek, het verhogen van de biodiversiteit en het verminderen van kusterosie. Lees meer.

Auteur: Suzan Christiaanse
Datum: 11 januari 2024
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Sluiting van lokale voorzieningen veroorzaken of verergeren gevoelens van verlies
Suzan Christiaanse onderzocht de onderliggende mechanismen die de overheersend negatieve perceptie van sluiting van plattelandsvoorzieningen kunnen verklaren. Lees meer.

Auteur: Emma Penning
Datum: 28 november 2023
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Vorspoedige groei Waddenzee-populatie drieteenstrandlopers dankzij garnalen
Emma Penning deed onderzoek naar de foerageer-ecologie van drieteenstrandlopers in de Waddenzee en concludeert: 'Al met al stellen we dat de recente "match" tussen de beschikbaarheid  en de aanwezigheid van garnalen waarschijnlijk verklaart waarom onze populatie drieteenstrandlopers de enige drieteenstrandloperpopulatie ter wereld is die toeneemt.' Lees meer

Auteur: Max Gräfnings
Datum: 23 mei 2023
Universiteit: Rijskuniversiteit Groningen

Zeegrassen vormen de basis van biodiverse ecosystemen in ondiepe kustzeeën over de hele wereld. Helaas zijn deze waardevolle ecosystemen de laatste eeuw sterk achteruitgegaan en bescherming van zeegrasvelden is dus urgent. Max Gräfnings ontwikkelde een succesvolle methode om velden van droogvallend groot zeegras (Zostera marina) in de Nederlandse Waddenzee te herstellen. Lees meer

Auteur: Hellen Dawo
Datum: 19 april 2023
Universiteit: Universiteit Groningen

Hellen Dawo onderzocht hoe duurzaam ondernemen wordt bedreven in beschermde gebieden, waaronder de Waddenzee. Zij zijn vaak een rijke bron van natuur en cultureel erfgoed. Tegelijk vinden er in of nabij deze gebieden nogal eens economische en sociale activiteiten plaats, zoals visserij, landbouw, mijnbouw en toerisme. Dawo gaat in op de kansen en problemen waarmee duurzame ondernemers in deze gebieden te maken hebben. Lees meer.

Auteur: Catarina Simões
Datum: 10 maart 2023
Universiteit: University of Twente

Catarina Simões deed onderzoek bij de afdeling Duurzame Procestechnologie aan de Universiteit Twente en Wetsus naar de vooruitgang op het gebied van omgekeerde elektrodialyse voor de opwekking van hernieuwbare energie. Hierbij maakte ze gebruik van natuurlijke wateren op de pilotlocatie bij de Afsluitdijk, Nederland.  Lees meer.

Auteur: Selin Ersoy
Datum: 22 november 2022
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Ondernemend kuiken wordt later een ondernemende kanoet

Individuele kanoeten hebben eigen persoonlijkheidskenmerken die consistent zijn door de tijd en gedrag beïnvloeden in verschillende situaties. Deze persoonlijkheidskenmerken hebben ecologische en evolutionaire consequenties. Selin Ersoy onderzocht de variatie in exploratief gedrag van kanoeten, de herkomst van deze variatie en hoe deze variatie behouden blijft binnen populaties. Lees meer.

Auteur: Beatriz Marin Diaz
Datum: 28 juni 2022
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Beatriz Marin Diaz laat in haar proefschrift zien dat kwelders het effect van golven op dijken sterk verminderen, zelfs als de kweldervegetatie laag is. Daarnaast vormen kwelders een sterk en heel stabiel bodemoppervlak, dat bestand is tegen zeer hoge waterstroming (zoals je ziet tijdens een dijkdoorbraak), waardoor de gevolgen van een dijkdoorbraak afnemen. Lees meer.

Auteur: Stuart Pearson
Datum: 8 maart 2022
Universiteit: Technische Universiteit Delft

Om de kust duurzaam te beheren in het licht van zeespiegelstijging en klimaatverandering is het belangrijk om te weten hoe zand en slib zich verplaatsen aan onze kust. Pearson gebruikte een combinatie van veldmetingen en computersimulaties van de buitendelta van Ameland. Pearson ontwikkelde verschillende nieuwe methoden, waaronder morfodynamische karteringstechnieken, een sedimentsamenstellingsindex (SCI) afgeleid van optische en akoestische metingen, technieken voor sedimenttracing, het sedimentconnectiviteitsraamwerk en een Lagrangiaans sedimenttransportmodel (SedTRAILS). Deze nieuwe kennis over onze kusten kan worden gebruikt voor het beheer van deze complexe natuurlijke systemen. Lees meer.

Auteur: Koen Reef
Datum: 3 maart 2022
Universiteit: Universiteit Twente

Barrièrekusten, zoals de Waddenzee, worden gekenmerkt door een schakeling van barrière-eilanden afgewisseld met zeegaten, die van het vaste land gescheiden worden door een getijdebekken. Om de functionaliteiten van barrierkusten te behouden en de natuurlijke dynamiek te beperken, worden barrièrekusten vaak beheerd en vinden menselijke ingrepen plaats. Ondanks het veelvuldig ingrijpen in deze systemen ontbreekt de noodzakelijke kennis om effectief lange-termijn beheer toe te passen. In zijn proefschrift ondersteunt Koen Reef de transitie van korte-termijn beheer naar lange-termijn door de kennis over lange-termijn evolutie van barrièrekusten te vergroten.  Lees meer.

Auteur: Laura Brakenhoff
Datum: 26 november 2021
Universiteit: Universiteit Utrecht

Om de Waddenkust te beheren en te kunnen beschermen tegen zeespiegelstijging, is het belangrijk om te weten hoe het natuurlijke systeem werkt. Zeewaarts van de zeegaten tussen de Waddeneilanden liggen relatief ondiepe zandplaten, de buitendelta´s. Tussen deze zandplaten door lopen diepere geulen. Zowel op de buitendelta´s als in de geulen is de zeebodem niet vlak: er vormen zich ritmische patronen, ofwel bodemvormen. Bodemvormen bestaan op verschillende ruimtelijke schalen, van enkele centimeters hoog en lang tot meters hoog en honderden meters lang. Deze bodemvormen beïnvloeden de stroming en het zandtransport en worden andersom ook beïnvloed door de golven en stroming op de buitendelta. Lees meer.

Auteur: Rosyta Andriana
Datum: 29 oktober 2021
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Schelpenbanken doen primaire productie op het wad verhogen
Schelpenbanken in intergetijdegebieden hebben een positief effect op de ontwikkeling en productie van biofilms op de sliblaag en daarmee op de primaire productie op het wad, constateerde Rosyta Andriana in haar proefschrift. Lees meer.

Auteur: Lonneke IJsseldijk
Datum: 2 november 2021
Universiteit: Universiteit Utrecht

Voedselkwaliteit en gezondheid essentieel voor succesvolle voortplanting bruinvissen
De voortplanting van bruinvissen komt in de problemen wanneer er onvoldoende hoogwaardig voedsel – vette vis – te vinden is, of ze in slechte conditie zijn. Dit is één van de conclusies van het promotieonderzoek van Lonneke IJsseldijk. In haar proefschrift gaat ze in op de gevaren waar bruinvissen mee te maken hebben en het belang van internationale samenwerking voor de bescherming van deze dieren. Lees meer.

Auteur: Henk-Jan van der Kolk
Datum: 23 juni 2021
Universiteit: Radboud Universiteit Nijmegen

Henk-Jan van der Kolk onderzocht de directe effecten, lange-termijn effecten en populatie-effecten van verstoring op overwinterende scholeksters (Haematopus ostralegus) in  de  Waddenzee. Het proefschrift focust in het bijzonder op vliegtuigverstoring, omdat hierover nog  relatief weinig bekend is. Lees meer.

Auteur: Sarina Jung
Datum: 8 maart 2021
Universiteit: Universiteit Utrecht

Deze studie identificeert Sarina Jung de effecten van de invasies van de Japanse oester, de Amerikaanse zwaardschede en de gewone groenworm op de trofische interacties in het voedselweb van de wadplaten, zoals koolstofstromen en interacties tussen prooi en predator. Lees meer.

Auteur: Pim Willemsen
Datum: 22 januari 2021
Uiversiteit: University of Twente

De bijdrage van kwelders aan kustbescherming door het afzwakken van golven is afhankelijk van de grootte van de kwelder en daarmee de ligging van de kwelderrand. Pim Willemsen onderzocht de de lange-termijn (50 jaar) variabiliteit van de locatie van de kwelderrand en de gerelateerde variabiliteit van de golfdempende capaciteit van kwelders. Lees meer.

Auteur: Lise Klunder
Datum: 30 oktober 2020
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Lise Klunder onderzocht de toepassing van metabarcoding methodes om de mariene bentische biodiversiteit te analyseren en menselijke invloeden op het ecosysteem te kunnen meten van de kust tot diepe zee. Lees meer.

Auteur: Marin van Regteren
Datum: 9 oktober 2020
Universiteit: Wageningen University

Marin van Regteren onderzocht de ecologische en fysische processen die vestiging van pioniervegetatie aan de kwelderrand beïnvloeden. Om gezonde en veerkrachtige kwelders te stimuleren, zijn de juiste randvoorwaarden als beschikbaarheid van zaden en weinig sedimentdynamiek essentieel. Lees meer.

Auteur: Richard Rijnks
Datum: 8 oktober 2020
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De sociaaleconomische positie van een persoon binnen een buurt is een bepalende factor voor zijn of haar geluk. Over het geheel genomen is er weinig bewijs voor een verband tussen de bereikbaarheid van voorzieningen en welbevinden. De resultaten van Rijnks, gebaseerd op data van Lifelines, bieden een mogelijke verklaring voor het uitblijven van een neerwaartse spiraal van het inwonertal na het verdwijnen van voorzieningen. Lees meer.

Auteur: Eva Kok
Datum: 4 september 2020
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Kanoeten (Calidris canutus) zijn migrerende steltlopers die het grootste deel van het jaar in intergetijdengebieden zoals de Waddenzee verblijven en in het voorjaar duizenden kilometers naar het noorden vliegen om te broeden op de Arctische toendra. Hoewel migreren en de daarmee gepaard gaande fysiologische aanpassingen, een complexe aangelegenheid is, zijn ervaren trekvogels heel consequent in bijvoorbeeld hun timing of het gebruik van rustplaatsen tijdens migratie. Eva Kok onderzocht hoe individuele kanoeten hun persoonlijke migratiestrategie ontwikkelen. Lees meer.

Auteur: Daan Wesselman
Datum: 8 april 2020
Universiteit: Universiteit Utrecht

Hoe kunnen overstromingen onze Waddeneilanden redden van zeespiegelstijging? Dat is de centrale vraag tijdens het promotieonderzoek van Daan Wesselman. Stormen en hoge waterstanden worden meestal geassocieerd met schade aan stranden, duinen of dijken, maar bij de onbewoonde delen van de Waddeneilanden kan het ook juist bijdragen aan een betere toekomst: Tijdens een overstroming kan zand achterblijven op het eiland, waardoor het op de lange termijn mee kan groeien met zeespiegelstijging. Dit proces is al eeuwenlang gaande, maar is de laatste 50 jaar onderbroken door de aanleg van kunstmatige, hoge duinen. Lees meer.

Auteur: Jennifer Welsh
Datum: 30 maart 2020
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Welsh onderzocht bij het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek belangrijke mechanismen die invloed hebben op de manier waarop niet-gastheerorganismen - organismen die niet geïnfecteerd kunnen worden, maar wel kunnen voorkomen dat parasieten een echte gastheer infecteren - op elkaar inwerken bij parasietoverdracht. Lees meer.

Auteur: Anita Engelstad
Datum: 25 oktober 2019
Universiteit: Universiteit Utrecht

In dit proefschrift zijn de hydrodynamische en zandtransportprocessen onderzocht die optreden tijdens (gedeeltelijke) inundatie van een Waddeneiland. In het kader van het onderzoek zijn een reeks van gedetailleerde veldmetingen uitgevoerd op oostpunt van het eiland Schiermonnikoog. De mate waarin de geometrie van een eiland in combinatie met de hydrodynamische processen van invloed is op de zandtransporten, is vervolgens nader onderzocht met een numeriek model. Lees meer.

Auteur: Filipe Galiforni Silva
Datum: 25 april 2019
Universiteit: University of Twente

Duinen, zeegaten en stranden behoren tot de meest dynamische omgevingen in de geomorfologie, veroorzaakt door de invloed van verschillende processen zoals golven, wind en stromingen in een relatief klein gebied. In de buurt van zeegaten kunnen strand-duinsystemen beïnvloed worden door specifieke processen die de kenmerken van het strand en daarmee de duinen veranderen. Galiforni Silva onderzocht hoe veranderingen in de zeegaten de ontwikkeling van het duin beïnvloeden. Lees meer.

Auteur: Vincent Vuik
Datum: 27 maart 2019
Universiteit: Technische Universiteit Delft

Dit proefschrift onderzoekt de werking en betrouwbaarheid van natuurlijke oplossingen voor waterveiligheid. Begroeide voorlanden, zoals schorren, kwelders, rietvelden en mangrovebossen zorgen voor een aanzienlijk lagere golfaanval op de achterliggende dijk. Deze hoeft daarom minder hoog en minder sterk te zijn. Lees meer.

Auteur: Sil Nieuwhof
Datum: 19 april 2018
Universiteit: Universiteit Twente

Mosselen (Mytilus edulis) en Japanse oesters (Crassostrea gigas) zijn tweekleppige schelpdieren die voorkomen in droogvallende kustgebieden met een gematigd klimaat. Normaliter vestigen deze schelpdieren zich op hard
substraat zoals rotsen en dijkverstevigingen, maar bij gebrek hieraan kunnen ze ook banken vormen op zachte zandbodems. In dit proefschrift worden remote sensing technieken gebruikt om de schelpdierbedden te karteren. Lees meer.

Auteur: Judith Floor
Datum: 13 april 2018
Universiteit: Wageningen Universiteit

Kennisonzekerheden zijn een belangrijke uitdaging voor natuurbescherming omdat ze de legitimiteit van besluiten kunnen ondermijnen. Toch heeft de toenemende aandacht voor kennisonzekerheden niet geleid tot een afname van wetenschappelijke expertise in natuurbescherming. Judith Floor ontrafelde deze paradox door de rol van kennisonzekerheden te analyseren in besluitvormingsprocessen rond het gebruik en herstel van de Waddenzee. Lees meer.

Auteur: Andreas Waser
Datum: 13 april 2018
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Vanwege het grote belang van mosselbanken voor biodiversiteit onderzocht Andreas Waser wat mogelijke bedreigingen van de mossel in de Waddenzee kunnen zijn. Hij keek hierbij naar de mosseleters, zoals scholekster, eidereend en strandkrab, en naar de opkomst van de uitheemse Japanse oester. Lees meer.
 

Auteur: Gwenda van der Vaart
Datum: 26 maart 2018
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Het vraagstuk hoe veerkrachtig(er) te worden is tegenwoordig op zowel maatschappelijk als gemeenschapsniveau belangrijk. Dit proefschrift onderzoekt kunst-georiënteerde gemeenschapsactiviteiten als potentieel middel voor het opbouwen van veerkracht. Lees meer.

Auteur: Wanda van Enst
Datum: 24 januari 2018
Universiteit: Universiteit Utrecht

Wanda van Enst concludeert in haar proefschrift dat in een regio als de Waddenzee het proactief inzetten van kennis–beleid-interfaces de interacties tussen kennis en beleid verbetert. Lees meer.

Auteur: Jasper Heslinga
Datum: 11 januari 2018
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Toerisme en landschapsbescherming kunnen hand in hand gaan, maar dat vergt een lange adem
Het aantal toeristen groeit wereldwijd. Dat leidt tot een toenemende stroom bezoekers van natuurgebieden. Toerisme heeft impact op natuurgebieden, maar kan onder de juiste condities ook bijdragen aan de bescherming daarvan. Jasper Heslinga onderzocht de balans tussen toerisme en natuurbescherming op Terschelling, in een zoektocht naar win-winsituaties en synergie. Lees meer.
 

Auteur: Jeroen Onrust
Datum: 15 december 2017
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Weidevogel en boer zijn gebaat bij ruige stalmest 
In agrarische graslanden spelen rode wormen een sleutelrol in de bodemvruchtbaarheid en in de voedselvoorziening van weidevogels. RUG-onderzoeker Jeroen Onrust onderzocht de wisselwerking tussen boeren, wormen en weidevogels. Lees meer.

Auteur: Martijn Manders
Datum: 12 december 2017
Universiteit: Universiteit Leiden

Hoe beheren we ons onderwatererfgoed? Dat is de hoofdvraag van het proefschrift van Martijn Manders. Zijn onderzoek richtte zich op de Waddenzee. Een werelderfgoed met veel belangen en verschillende waarden, waaronder economische en cultuurhistorische. Lees meer.

Auteur: Marinka van Puijenbroek
Datum: 8 december 2017
Universiteit: Universiteit Wageningen

Kustduinen beschermen het achterland tegen hoogwater. Spontane vorming van nieuwe duinen kan de kustverdediging verder versterken tegen zeespiegelstijging. Dit proefschrift onderzocht de ecologische en geomorphologische factoren die duinontwikkeling beïnvloeden. Lees meer.

Auteur: Lies Leewis
Datum: 30 november 2017
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Menselijke activiteiten beïnvloeden strandorganismen negatief, maar herstel is mogelijk
Directe gevolgen van zandsuppleties en het mechanische reinigen van stranden beïnvloeden strandorganismen negatief. Organismen blijken echter goed aangepast en kunnen redelijk snel herstellen van de menselijke verstoringen. Lies Leewis onderzocht het ecologisch functioneren van het strandecosysteem onder invloed van menselijke activiteiten. Lees meer.

Auteur: Anouk Goedknegt
Datum 3 november 2017
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Anouk Goedknegt onderzocht de effecten van de invasie van de Japanse oester in de Waddenzee op de inheemse schelpdieren, zoals kokkels, mosselen en nonnetjes. De Japanse oester is een voorbeeld van een exoot: soorten die niet van nature in een ecosysteem voorkomen, maar die daar door de mens terecht zijn gekomen. Lees meer.

Auteur: Jelmer Jeuring
Datum:  6 juni 2017
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Voor toerisme in Friesland valt dichtbij huis nog veel te ontdekken
De provincie Fryslân wordt vooral gepositioneerd als toeristische trekpleister voor mensen die ergens anders vandaan komen. Dat is een gemiste kans, concludeert Jelmer Jeuring. Lees meer.

Auteur: Thomas Oudman
Datum: 2 juni 2017
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Kanoeten gedragen zich in Afrika anders dan in de Waddenzee. 
In zijn proefschrift over het gedrag van kanoeten, die overwinteren op de subtropische wadplaten van de Banc d’Arguin in Mauritanië en die hij vergelijkt met kanoeten in de Nederlandse Waddenzee, laat Oudman zien dat hun keuzes een functie zijn van hun omgeving; die veroorzaakt grote verschillen. Lees meer.

Auteur: J.B. Leite Gusmao Junior
Datum: 21 april 2017
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Invloed vervuiling Waddenzee op gravende garnalen en wormen, zeegras en microalgen en mossels
Joao Leite Gusmão Junior onderzocht hoe de ecologische functie van in het sediment levende dieren, zoals kokkels en wormen, wordt beïnvloed door milieuvervuiling, veranderingen in hun habitat en de vestiging van nieuwe soorten. Hij constateerde bijvoorbeeld dat zeegrassen het voorkomen van gravende garnalen en wormen begunstigen en dat rifvormende mossels de groei van microalgen bevorderen. Lees meer.

Auteur: Laura Soissons
Datum: 31 maart 2017
Universiteit: Radboud Universiteit Nijmegen

Veerkrachtig zeegras
Zeegrassen zijn bloeiende planten die wereldwijd uitgebreide velden vormen in kustgebieden. Het zijn productieve biobouwers: hun aanwezigheid kan de ontwikkeling van andere marine organismen bevorderen. Maar, zeegrasvelden staan onder druk door een toenemend aantal bedreigingen, waarvan de meeste door mensen komen. Om de kustecosystemen beter te kunnen beschermen, is het belangrijk hun veerkracht en de kans dat zeegrassen overleven bij verandering beter te begrijpen. Lees meer.

Auteur: Jacob Capelle
Datum: 10 maart 2017
Universiteit: Universiteit Wageningen

In dit onderzoek toont Jacob Capelle aan dat het verplaatsen van mosselen naar kweekpercelen met een hoger zoutgehalte en betere voedselkwaliteit, maar waar zeesterren beperkt worden, voor een betere groei en overleving van mosselen zorgt. Hier profiteren zowel de mosselkwekers als de eidereend van. Lees meer.

Auteur: Hélène de Paoli
Datum: 10 februari 2017
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Jeugdervaringen mosselen belangrijk voor herstel mosselbanken
Helene Paoli onderzocht de processen die het herstel van een belangrijke habitat in de Waddenzee - de natuurlijke mosselbanken op getijdeplaten - beperken en, meer in het algemeen, de onderliggende mechanismen voor hun voortbestaan. Lees meer.

Auteur: Franke van der Molen
Datum: 13 januari 2017
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De Nederlandse Waddenkust is een uniek natuurgebied, dat sinds de zestiger jaren steeds sterker beschermd wordt. Het beheer van natuur botst soms met benutting van het gebied voor bijvoorbeeld visserij, recreatie en kustverdediging. Promovendus Franke van der Molen onderzocht hoe betrokken partijen, ondanks botsende belangen, toch succesvol conflicten oplossen. Lees meer.

Auteur: Wim Ridderinkhof
Datum: 8 juni 2016
Universiteit: Universiteit Utrecht

Buitendelta’s zijn zandlichamen die zich zeewaarts van zeegaten bevinden. De morfologie van buitendelta’s is dynamisch, dat wil zeggen dat hun vorm continu aan verandering onderhevig is. Met behulp van een modelstudie toonde Ridderinkhof aan dat deze zandplaten groeien en migreren door golf-gedreven sedimenttransport. Getijdestromingen remmen de migratie van zandplaten. Lees meer.

Auteur: Jimmy de Fouw
Datum: 29 april 2016
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Klimaatverandering verstoort ecosysteem zeegrasvelden
Jim de Fouw toont in zijn proefschrift aan welke grote ecologische gevolgen klimaatverandering kan veroorzaken in zeegrasgebieden. Zeegrassen zijn zogenaamde ‘biobouwers’ en vormen de basis voor veel kustecosystemen. Het Waddengebied Banc d’Arguin is zo’n kustgebied. Lees meer.
 

Auteur: Michiel Daams
Datum: 24 maart 2016
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Waarde van natuur voor woningkopers veel groter dan gedacht
Algemeen wordt aangenomen dat huizen een paar procent meer waard zijn als er binnen een straal van 500 meter tot een kilometer toegang is tot natuur, en dat vooral uitzicht op natuur tot hogere woningprijzen leidt. Een deel van het onderzoek gaat over de aantrekkelijkheid van het waddengebied. Lees meer.

Auteur: Yayu La Nafie
Datum: 8 maart 2016
Universiteit: Radboud Universiteit

Ook zeegras kan stress ervaren: bijvoorbeeld als er te weinig of juist te veel voedingsstoffen beschikbaar zijn of als er te weinig licht bij de bodem komt. Dat kan tot gevolg hebben dat zeegras breekt, en dat heeft weer consequenties voor onder meer de positieve eigenschappen van zeegras. Yayu Anugrah La Nafie laat met dit onderzoek zien dat zeegras verschillende strategieën heeft om met stressfactoren in het milieu om te gaan. Lees meer

Auteur: Stefan Hartman
Datum: 7 januari 2016
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Ontwikkeling vrijetijdseconomie in de Wadden geremd door strakke ruimtelijke planning
De vrijetijdseconomie in het Waddengebied is vooral ontstaan ondanks, en niet dankzij, een sterk planologisch regime. Stefan Hartman concludeert dat de verandering in de Waddenregio van een overwegend landbouwgebied naar een vrijetijdslandschap wordt geremd door een sterk beperkend planningsregime. Lees meer.

Auteur: Pascalle Jacobs
Datum: 4 december 2015
Universiteit: Universiteit Wageningen

Om de natuurlijke mosselbanken in de Waddenzee beter te beschermen wordt de oogst van jonge mosselen vanaf banken vervangen door mosselzaadinvanginstallaties (MZI’s). MZI’s zijn touwen die, hangend in het water, mossellarven invangen en vergroten daarmee aantal jonge mosselen in de Waddenzee. Omdat mosselen grote hoeveelheden water filtreren en daarbij plankton verwijderen, heeft Pascalle Jacobs in haar proefschrift onderzocht wat de effecten zijn van mosselfiltratie op plankton. Lees meer.

Auteur: Monique de Jager
Datum: 13 november 2015
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Eco-evolutionaire feedback belangrijk voor vorming ruimtelijke structuren mosselbanken
Monique de Jager heeft interacties onderzocht tussen ecologische patroonvorming en evolutie van patroon-gerelateerde kenmerken, gebruikmakend van experimenten en computersimulaties. Hiervoor gebruikte zij mosselbanken als belangrijkste modelsysteem, waar mossels aggregeren in labyrintachtige patronen. Lees meer.

Auteur: Kelly Elschot
Datum: 18 september 2015
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Aanstampen kwelders door vee gunstig voor CO2-opslag in de bodem
Hazen, ganzen, vee, op de Europese kwelders loopt van alles te grazen. Kelly Elschot onderzocht de effecten van kleine en grote grazers op de (diversiteit van) kwelderplanten en belangrijke kwelderprocessen, zoals sedimentinvang en koolstofopslag, die beide gewenst zijn vanwege de klimaatsverandering. Lees meer.

Auteur: Allert Bijleveld
Datum: 19 juni 2015
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Voedseldichtheid op het wad geen goede voorspeller voor verspreiding kanoet
Het leek altijd zo logisch: dat dieren zich concentreren op plekken waar voor hen veel voedsel te vinden is. Toch ligt het niet zo simpel, ontdekte Allert Bijleveld. Eigenlijk ook weer niet zo verwonderlijk, als je weet dat er grote individuele verschillen zijn in het voedselzoekgedrag van bijvoorbeeld de kanoet (Calidris canutus), zoals Bijleveld aantoonde. Lees meer.

Auteur: Jasper Donker
Datum: 20 mei 2015
Universiteit: Universiteit Utrecht

Mosselbanken kunnen maar op een beperkt aantal plekken in Nederland vestigen en overleven. Dat is afhankelijk van de blootstelling aan golven. Promovendus Jasper Donker onderzocht hoe dat zit de Nederlandse Waddenzee. Lees meer.

Auteur: Rosemarie Kentie
Datum: 9 januari 2015
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Hoe is het mogelijk dat de grutto, een icoonsoort van het Nederlandse weidelandschap, al jaren in aantal afneemt, ondanks de miljoenen euro’s aan overheidssubsidies? Intensivering van de landbouw is de hoofdoorzaak, maar om de achteruitgang beter te begrijpen, is het noodzakelijk om de populatiedynamica te doorgronden. Lees meer.

Auteur: Sjoerd Duijns
Datum: 22 december 2014
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Afnemende aantallen rosse grutto's concentreren zich in Waddenzee
Ondanks een toename van rosse grutto’s in de Nederlandse Waddenzee sinds 1990, laat deze soort een sterke afname zien langs de gehele Oost-Atlantische trekroute. ‘Het lijkt erop dat er een herverdeling plaatsvindt naar de Nederlandse Waddenzee,’ stelt ecoloog Sjoerd Duijns van het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. Hij promoveerde op maandag 22 december aan de Rijksuniversiteit Groningen. Lees meer.

Auteur: Chris Seijger
Datum: 17 december 2014
Universiteit: Universiteit Twente

Om kustgebieden duurzaam en toekomstbestendig te houden of maken is interactieve kennisontwikkeling met alle betrokkenen hard nodig. Wetenschappelijke kennis alleen is nooit voldoende want dan sluit de oplossing niet aan bij de wensen van beleidsmakers en andere maatschappelijke partijen. Interactief kennis ontwikkelen zorgt voor een beter passende oplossing. Chris Seijger onderzocht hoe de kennisontwikkeling  in drie kustprojecten verliep.  Lees meer.

Auteur: Laura Govers
Datum: 12 december 2014
Universiteit: Radboud Universiteit Nijmegen

Zeegrasvelden vormen belangrijke ecosystemen in kustgebieden over de hele wereld. Ze dragen bij aan een hoge biodiversiteit en leveren een breed scala aan ecosysteemdiensten. Helaas worden zeegrasvelden ernstig bedreigd door menselijke activiteiten in kustgebieden. Laura Govers onderzocht de effecten van verschillende stressoren op het functioneren van dit ecosysteem: een teveel aan voedingsstoffen in het water, giftige concentraties van sulfide (de typische ‘rotte eierenlucht’) en zware metalen. Lees meer.
 

Auteur: Petra Booij
Datum: 12 december 2014
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

De Europese norm van een aantal chemische stoffen zou moeten worden aangescherpt om microalgen, de basis van de voedselketen, in kustzones beter te beschermen. Ook kan met de huidige risicoanalyse de toxiciteit van chemische stoffen worden onderschat omdat niet alle factoren die de toxiciteit bepalen worden meegenomen. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Petra Booij (VU-IVM/Deltares), zij heeft de precieze samenstelling van het complexe mengsel aan chemische stoffen onderzocht en het effect hiervan op microalgen. Lees meer.

Auteur: Sacha Sjollema
Datum: 25 november 2014
Universiteit: Universiteit van Amsterdam

Veel wateren langs de kust zijn vandaag de dag bevuild met gifstoffen, zoals afvalstoffen die uit rivieren naar zee stromen en verf die wordt gebruikt in de scheepvaart. Sascha Sjollema analyseert welke gifstoffen voorkomen in Nederlandse kustwateren. Ook kijkt ze welke schadelijke effecten deze stoffen hebben op microalgen in zee en daarmee op de draagkracht van het ecosysteem. Lees meer.

Auteur: Jantsje van Loon
Datum: 8 oktober 2014
Universiteit: Universiteit Wageningen

Het proefschrift van Jantsje van Loon richt zich vooral op het Waddengebied. Innovatieve concepten, die functies zoals natuur en landschap combineren met het beschermen tegen overstroming, worden verkend. Hierbij wordt met name gefocust op de rol van kwelders. Deze vormen en overgangszone tussen zee en land, door een met zouttolerante planten begroeide bodem. Ze vormen zo een natuurlijke waterkering. Lees meer.

Auteur: Sofia Saraiva
Datum: 8 oktober 2014
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Nieuw wiskundig model voor het functioneren van mosselen in kustgebieden. Het ecosysteem van het Balgzand in de Nederlandse Waddenzee is beter te begrijpen na het ontwikkelen van een nieuw modelgereedschap. Promovendus Sofia Saraiva heeft met haar modelleerwerk een eerste stap gezet voor het beter kunnen beheren van populaties tweekleppige schelpdieren in kustecosystemen. Lees meer.

Auteur: Meindert Schroor
Datum: 25 september 2014
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Nieuw licht op bevolking en financiën 17e en 18e-eeuwse Groningen
Tijdens de 17e en 18e eeuw was er sprake van een sterkere bevolkingsdynamiek in de stad Groningen dan tot nu toe werd verondersteld. Dat is een van de conclusies van promovendus Meindert Schroor, die bevolking, migratie en financiën van de stad Groningen in de zeventiende en achttiende eeuw heeft onderzocht. Lees meer.

Auteur: Roel van Klink
Datum: 20 juni 2014
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Graasbeheer op kwelders kan insect- en spinvriendelijker In tegenstelling tot plantensoortenrijkdom, die vaak positief reageert op beweiding door grote grazers, wordt de rijkdom aan insecten en andere ongewervelden hierdoor vaak negatief beïnvloed, concludeert Roel van Klink uit zijn promotieonderzoek. Lees meer.

Auteur: Mans Schepers
Datum: 15 mei 2014
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De vegetatie in het Nederlandse kustlandschap wordt in de huidige archeologische literatuur te simplistisch beschreven. De kwestie van saliniteit (zoutgehalte van het water) krijgt te veel aandacht, terwijl brakke graslanden tot op heden volledig over het hoofd worden gezien. Dat stelt promovendus Mans Schepers op basis van zijn proefschrift. Lees meer.

Auteur: Els van der Zee
Datum: 28 maart 2014
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Effecten van biobouwers als mosselen, oesters, zeegras en krabben langs de kustlijn
Biobouwers zijn soorten die hun omgeving sterk veranderen. Door dit te doen, kunnen ze het aantal en de verspreiding van andere soorten beïnvloeden. Els van der Zee ontdekte dat de aanwezigheid van rifvormende schelpdieren (mosselen en oesters), zeegras en krabben, het aantal soorten en de samenstelling van de voedselketen sterk kunnen veranderen, zowel in de ruimte als over de tijd. Lees meer.

Auteur: David Vermaas
Datum: 17 januari 2014
Universiteit: Universiteit Twente

RED (Reverse Electrodialysis) is een technologie waarbij elektrische energie wordt opgewekt door het mengen van bv. rivierwater en zeewater. David Vermaas, die op 17 januari cum laude promoveerde, hield zich bezig met de verbetering van deze technologie. Hij optimaliseerde de manier waarop het water langs de membranen stroomt en bedacht een aantal manieren om vervuiling van de membranen te verminderen. Lees meer.

Auteur: Stefanie Nolte
Datum: 24 januari 2014
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Nolte voerde een experiment uit op de vastelandskwelder Noord-Friesland Buitendijks om de effecten van verschillende soorten vee en beweidingdichtheden op de vegetatie te bestuderen. Zij concudeerde: Een koe is geen paard en de ene kwelder is de andere niet.Een zorgvuldige keuze voor beweiding door koe of paard kan op kwelders de biodiversiteit bevorderen. Lees meer.

Auteur: Freek Mandema
Datum: 24 januari 2014
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De kernvraag die Mandema stelt in zijn proefschrift is ‘Hoe kunnen we beweiding gebruiken in het natuurbeheer van vogels in termen van de keus voor het soort vee en de keus van veedichtheden? Daarbij maakte hij gebruik van een uniek grootschalig beweidingsexperiment met vijf verschillende beweidingsregimes. Hij concudeert onder ander dat veel verschil in beweidingsregimes gunstig is voor vogels op de kwelder. Lees meer.

Auteur: Serena Donadi
Datum: 15 november 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Op het wad wordt hard gewerkt: kokkels graven, mossels bouwen riffen en wadpieren werpen sedimenthopen op. Onderzoek naar ecosystemen te land en ter zee heeft aangetoond dat dergelijke biobouwers een ecosysteem sterk kunnen beïnvloeden doordat ze hun omgeving veranderen. Lees meer.

Auteur: Quan-Xing Liu
Datum: 15 november 2013
Universiteit: Rijksuniversteit Groningen

Begrip van de natuurlijke veerkracht van ecosystemen is van cruciaal belang voor het beheer en de bescherming van de natuur. Quan-Xing Liu gebruikte mosselbedden als modelsysteem om te onderzoeken hoe ruimtelijke zelforganisatie de veerkracht van het ecosysteem beïnvloedt. Zijn onderzoek gaat over patroonontwikkeling op verschillende ruimtelijke schalen. Lees meer.

Auteur: Matthijs van der Geest
Datum: 15 november 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De vele kanoetstrandlopers die overwinteren in Banc d’Arguin, een waddengebied in Mauritanië, kunnen daar amper genoeg voedsel vinden. Ze zijn afhankelijk van een complex voedselweb, waar zeegras, zwavelbacteriën en verschillende soorten schelpdieren deel van uit maken. Lees meer.

Auteur: Tamar Lok
Datum: 15 november 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Lepelaar trekt verder dan goed voor hem is
Trek, de jaarlijkse verplaatsing tussen broed- en overwinteringsgebieden, komt voor bij veel dieren. Maar er zijn enorme verschillen. Sommige dieren trekken helemaal niet, terwijl anderen jaarlijks de hele wereld rondreizen. Tamar Lok deed onderzoek naar de evolutionaire drijfkrachten van deze variatie. Lees meer.

Auteur: Juliette LY
Datum 10 oktober 2013
Universiteit: Universiteit van Amsterdam

Minder algengroei door minder fosfaat
In het westelijke deel van de Waddenzee wordt de hoeveelheid algen beperkt door een verlaging van de hoeveelheid anorganisch fosfaat in het zeewater. Dat is een conclusie uit het proefschrift van Juliette Ly van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), waarop zij op 10 oktober 2013 promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam, bij het Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics (IBED). Lees meer.

Auteur: Kees Kuiken
Datum: 3 oktober 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Anders dan de plaatselijke overlevering wil is Het Bildt niet in 1505 bevolkt door een invasie van dijkwerkers. De ‘ontfriesing’ van eigennamen na 1506 in Het Bildt wijst in de richting van geleidelijke kettingmigratie. Dat concludeert promovendus Kees Kuiken op basis van onderzoek voor zijn promotie in de voormalige universiteitsstad Franeker. Lees meer.

Auteur: Kees Camphuysen
Datum: 21 juni 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Waarom worden meeuwenkuikens vooral op zondag vermoord? Hoe beïnvloedt de mens de grootte van meeuwenpopulaties? Deze en vele andere vragen worden beantwoord in het proefschrift van Kees Camphuysen Hij promoveerde op 21 juni aan de Rijksuniversiteit Groningen. Lees meer.

Auteur: Roos Veeneklaas
Datum: 14 juni 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De afgelopen decennia is zeekweek (Elytrigia atherica) op de kwelders langs de Noordzeekust sterk toegenomen, wat heeft geleid tot een eentonige ruige vegetatie met een lage diversiteit aan planten, broedvogels en insecten. Roos Veeneklaas heeft aangetoond dat de snelle toename van zeekweek op de vasteland- en eilandkwelders grotendeels een gevolg is van successie. Lees meer.

Auteur: Albert Postma
Datum: 30 mei 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Respondenten van een onderzoek onder bewoners van Terschelling, Ameland en Curaçao vinden de negatieve ervaringen die zij hebben met de toeristische sector niet opwegen tegen de voordelen van toerisme op het eiland. Toch zien zij op Terschelling en Curaçao onder voorwaarden mogelijkheden voor verdere ontwikkeling van toerisme, terwijl de respondenten op Ameland en Aruba vinden dat het verzadigingspunt is bereikt of overschreden. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Albert Postma. Lees meer.

Auteur: Okka Jansen
Datum: 8 maart 2013
Universiteit: Wageningen University

Kustwateren zijn rijke mariene ecosystemen. In de Nederlandse kustwateren zijn bruinvissen de meest voorkomende kleine walvisachtigen. De aantallen en verspreiding van bruinvissen zijn in de afgelopen decennia sterk veranderd. De vraag is waarmee deze veranderingen samenhangen. Promovenda Okka Jansen onderzocht in dat kader de voedselecologie van de bruinvis in de Nederlandse kustwateren. Lees meer.

Auteur: Rixt Bijker
Datum: 17 januari 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Het dominante beeld van migratie naar het platteland is dat van de welvarende stedeling op zoek naar een nieuw leven in een idyllische plattelandsomgeving. Recentelijk wordt in de wetenschappelijke literatuur dit bestaande beeld kritisch bekeken. Dit proefschrift sluit hierbij aan door migratie naar minder populaire plattelandsgebieden in Noord-Nederland te onderzoeken. Lees meer.

Auteur: Henrike Andresen
Datum: 8 januari 2013
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Een klein verschil in lichaamsgrootte heeft een grote invloed op de overlevings­kans van jonge schelpdieren, concludeert Henrike Andresen in haar proefschrift. Zij onderzocht predatie door kreeftachtigen op tweekleppige schelpdieren in de vroege fase van het bodemleven. Lees meer.

Auteur: Ali Dastgheib
Datum: 12 november 2012
Universiteit: TU Delft

In deze studie tracht Ali Gastheib het hiaat in kennis op te vullen over de tijdschaal (> decaden en < eeuwen). Deze tijdschaal is van belang voor een duurzaam beheer van de kustzone. De Nederlandse Waddenzee dient als case studie om de vraag te beantwoorden of proces gebaseerde modellen betrouwbare lange termijn ontwikkelingen kunnen reproduceren. Lees meer. 

Auteur: Rob Roggema
Datum: 2 oktober 2012
Universiteit: TU Delft

Klimaatverandering is relatief onvoorspelbaar en ‘ontembaar’; ruimtelijke planning past zich tot nu toe dan ook moeilijk aan klimaatverandering aan. Dit komt vooral omdat plannen voor ruimtelijke ordening uitgaan van een ‘constante situatie’ in plaats van een dynamische. Roggema ontwierp daarom een flexibelere planning methode waarbij wordt geanticipeerd op (toekomstige) dynamiek van o.a. klimaatverandering. Lees meer.

Auteur: Andreas Zipperle
Promotiedatum: 1 oktober 2012
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Het kleine zeegras (Zostera noltii) in de noordelijke Waddenzee is veel veerkrachtiger dan men dacht. Veranderende omstandigheden in de zee zijn dan ook geen grote bedreiging voor deze soort. Een nieuw ontdekte overlevingsstrategie blijkt daarbij van belang. Dat concludeerde Andreas Zipperle uit zijn promotieonderzoek naar de voortplantingsstrategie van het kleine zeegras in de Waddenzee. Lees meer. 

Auteur: Maarten Schrama
Datum: 29 juni 2012
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Grote grazers stampen de kweldergrond van Schier soortenrijk.
Maarten Schrama onderzocht de ecologische systemen op de kwelders van Schiermonnikoog in verschillende stadia van rijpheid. Hij ontdekte onder meer dat de grote grazers de kwelder soortenrijk houden door de grond aan te stampen. Dit effect is uniek voor kwelders en verklaart tevens waarom natuurbeheer met grote grazers vaak veel minder goed werkt in andere natuurgebieden. Lees meer. 

Auteur: Eelke Folmer
Datum: 20 april 2012
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Hypes op het wad; Steltlopers imiteren elkaar
De huidige verspreidingsmodellen voor sociale dieren schieten tekort omdat ze geen rekening houden met het feit dat er naast competitie ook aantrekking tussen soortgenoten plaatsvindt, concludeert Eelke Folmer in zijn proefschrift. Hij deed onderzoek naar ‘zelforganisatie’ op wadplaten, onder andere bij voedselzoekende steltlopers. Lees meer.

Auteur: Jasper Dijkstra
Datum: 6 maart 2012
Universiteit: Technische Universiteit Delft

Waterplanten -ook wel aquatische macrofyten genoemd- spelen zowel in ecologisch als in waterbouwkundig opzicht een belangrijke rol in natte ecosystemen. Een veld waterplanten levert verschillende ecosysteem diensten: fysieke oeverbescherming, verbetering van de waterkwaliteit en huisvesting van vele andere organismen. Echter, zeegrasvelden, schorren en mangrovebossen nemen af onder druk van menselijke invloeden, ondanks kostbare inspanningen voor bescherming en herstel. Lees meer.
 

Auteur: Viktor Venhorst
Datum: 1 maart 2012
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Geen 'brain drain' uit studentensteden
Afgestudeerden van Nederlandse universiteiten en hbo-instellingen kunnen gunstige effecten hebben op de economische ontwikkeling van de betreffende regio’s. Daarom is er veel aandacht van beleidsmakers voor de locatiekeuze van deze zeer mobiele groep hoger opgeleiden. Het proefschrift van Viktor Venhorst gaat in op de individuele en regionale determinanten van ruimtelijke mobiliteit. Lees meer.

Auteur: Kim van Nieuwaal
Promotiedatum 10 november 2011
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Effecten van overheidsinterventie kunnen niet van tevoren worden bepaald maar krijgen vorm in een interactieproces. Zowel overheid als bedrijfsleven kunnen dit inzicht aangrijpen om hun doelstellingen in dat proces te verwezenlijken. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Kim van Nieuwaal. Lees meer.

Auteur: Jutta Leyrer
Datum: 3 oktober 2011
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Overwintering in West-Afrika gevaarlijker dan gedacht voor de kanoet.
Het lijkt erop dat niet de ultralange trektocht van de kanoet de hoogste tol eist onder de populatie, zoals algemeen gedacht werd, maar dat de meeste sterfte pas optreedt na aankomst in het overwinteringsgebied, concludeert Jutta Leyrer. Zij bracht de gevaarlijke en voorspoedige momenten in de jaarlijkse levenscyclus van de steltloper in kaart. Lees meer.

Auteur: Karin Baakman
Datum: 9 september 2011
Universiteit: Universiteit Tilburg

Internationale natuurbeschermingsverdragen niet effectief
De vijf belangrijkste internationale natuurbeschermingsverdragen zijn niet effectief. Ze missen op dit moment de capaciteit om het probleem waarvoor ze in het leven zijn geroepen op te lossen. Dat blijkt uit een analyse van deze verdragen aan de hand van een speciaal ontwikkelde Effectiviteitstest, waarop Karin Baakman op 9 september 2011 promoveerde aan Tilburg University. Lees meer.

Auteur: Ellen Weerman
Promotiedatum: 11 mei 2011
Universiteit: Radboud Universtiteit Nijmegen

Golvende getijdenplaten mooi maar ook nuttig
We denken bij landschappen vaak aan bergen en beken, waar de geologie bepaalt welke planten op welke plek kunnen groeien. Maar het kan ook andersom gebeuren: dat planten de ingenieurs zijn van een ecosysteem en door interacties met de omgeving het landschap juist vormgeven. Lees meer.

Auteur: Ciska Veen
Datum: 29 april 2011
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Onder- en bovengrondse organismen staan met elkaar in verbinding via planten. Ze eten plantenmateriaal en veranderen de nutriëntenkringloop in de bodem. Dit heeft een belangrijke invloed op plantengroei en de soortensamenstelling in de plantengemeenschap. Ciska Veen onderzocht hoe het samenspel tussen bovengrondse gewervelde herbivoren en bodemorganismen de plantengemeenschap beïnvloedt. Een deel van het veldwerk werd uitgevoerd op Schiermonnikoog. Lees meer.

Auteur: Arjen de Vos
Promotiedatum: 20 april 2011
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Van zoute kwel naar zilte bron
Door het telen van zouttolerante gewassen kan verzilting ook als een kans voor duurzame zilte landbouw worden opgevat, in plaats van als een probleem dat bestreden moet worden. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Arjen de Vos. Bodemverzilting vormt een serieuze bedreiging voor landbouwgronden. Ongeveer een kwart van Nederland is gevoelig voor verzilting en het is al nodig om deze gebieden door te spoelen met (kostbaar) zoet water om de verzilting tegen te gaan. Lees meer.

Auteur: Piet van den Hout
Promotiedatum: 17 december 2010
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Een slimme steltloper is op zijn predator voorbereid.
Hoewel roofvogels weinig invloed hebben op het sterftecijfer onder steltlopers als kanoeten en steenlopers, wordt het gedrag en de lichaamseigenschappen van de individuele prooivogel wel sterk beïnvloed door het predatiegevaar. Piet van den Hout onderzocht de vraag welke invloed predatoren zoals valkachtigen hebben op populaties en individuen van niet-broedende steltlopers. Lees meer.

Auteur: Danny Gerrets
Promotiedatum: 16 december 2010
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

'Frisia' complexe Keltisch-Germaanse samenleving
De regio 'Frisia' onderscheidde zich in de Romeinse tijd weinig van andere Keltisch-Germaanse samenlevingen in Noordwest-Europa. Dat blijkt uit onderzoek van promovendus Danny Gerrets. Bovendien stelt Gerrets dat de Friezen uit de Romeinse tijd niet de Friezen zijn die genoemd worden in de Vroege Middeleeuwen. Lees meer.

Auteur: Andreas Dänhardt
Promotiedatum: 19 november 2010
Universiteit: Universität Oldenburg

In dit proefschrift wordt de invloed van verspreidingspatronen van vis in tijd en ruimte op de reproductie van Visdief Sterna hirundo onderzocht.
Lange termijn veranderingen in het broedsucces kunnen verklaard worden door de aanwezigheid van Noordzee haring Clupea harengus. Lees meer.

Auteur: Joost Veerman
Promotiedatum: 1 oktober 2010
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De grens tussen zoet en zout water kan in tien procent van onze elektriciteitsbehoefte voorzien. Het opwekken van deze 'blauwe' energie werkt echter nog niet optimaal. Verkorting van waterstromen en het aanpassen van de stroomrichting van het zoete en zoute water kan de elektrische opstellingen efficiënter maken. Chemicus Joost Veerman promoveert 1 oktober 2010 op onderzoek naar de optimalisatie van deze duurzame energieopwekking. Een verschil in zoutgehalte kan energie opleveren, zogenaamde blauwe energie. Veerman onderzocht de optimalisatiemogelijkheden van reverse electrodialysis (RED), een systeem waarbij zout en zoet water tussen stapels ionenwisselende membranen stroomt. Lees meer.

Auteur: Annelies Hommersom
Promotiedatum: 28 juni 2010
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Waterkwaliteit in extreem troebele Waddenzee eindelijk goed in kaart te brengen. Het monitoren van waterkwaliteit in de Waddenzee en andere extreem troebele gebieden met optische remote sensing (via satellietbeelden) is veelbelovend. Hiermee kunnen we - bij onbewolkt weer- een paar keer per week een overzichtskaart van de waterkwaliteit in het hele gebied maken en zo gemakkelijk veranderingen opmerken. Dit concludeert Annelies Hommersom in haar onderzoek waarop ze 28 juni promoveerde aan het Instituut voor Milieuvraagstukken van de VU. Lees meer.

Auteur: Deniz Haydar
Promotiedatum: 18 juni 2010
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Natuurlijke ecosystemen bestaan niet in de Noord-Atlantische Oceaan. De omvang van mariene bioinvasies is veel groter dan algemeen wordt aangenomen, en natuurlijke ecosystemen bestaan niet in de Noord-Atlantische Oceaan, concludeert Deniz Haydar uit haar promotieonderzoek naar het vóórkomen van exoten in de Noordzee. We blijken mogelijk honderden mariene bioinvasies over het hoofd te hebben gezien. Dat kunnen ook soorten zijn die een belangrijke rol spelen in ecosystemen. Lees meer.

Auteur: Pedro Lourenço
Promotiedatum: 14 juni 2010
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Voor grutto's belangrijke Portugese rijstvelden verdienen bescherming
Voor grutto's (Limosa limosa) van de limosa-ondersoort zijn de rijstvelden van het Iberische schiereiland belangrijke pleisterplaatsen op hun jaarlijkse trek van West-Afrika naar Noord-Europa. Om de bescherming van deze gebieden te garanderen stelt Pedro Lourenço de volgende beheersmaatregelen voor: houd een gedeelte van de rijstvelden onder water gedurende de winter en wijs de meest belangrijke rijstgebieden voor grutto's aan als beschermd (natuur)gebied. Lees meer.

Auteur: Casper Kraan
Promotiedatum: 26 april 2010
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

In dit proefschrift is de voedselbeschikbaarheid in de Nederlandse Waddenzee onderzocht voor twee ondersoorten van de kanoet, de Calidris canutus islandica en de Calidris canutus canutus. De islandica broedt op de Canadese en Groenlandse toendra en vliegt daarna naar het Waddengebied om te overwinteren. De canutus broedt in Siberië en gebruikt de Waddenzee om aan te sterken voor de laatste etappe naar westelijk Afrika. De twee ondersoorten hanteren dus een verschillende strategie, maar hebben hetzelfde probleem: de afnemende voedselvoorraad in de Nederlandse Waddenzee. Lees meer

Auteur: Mathilde Jansen
Promotiedatum: 8 april 2010
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

Is dialectgebruik op Ameland uniek in Nederland? Een buitenstaander zal het nauwelijks opvallen, maar het Amelander dialect wordt nog door een meerderheid van de Amelandse bevolking gesproken. Sociolinguïst Mathilde Jansen deed onderzoek naar dit Hollands-Friese dialect en ontdekte dat het hoge dialectgebruik wordt veroorzaakt door de honkvastheid van de Amelanders en een sterke identiteitsbehoefte. Lees meer

Auteur: Abel Gyimesi 
Promotiedatum: 29 januari 2010
Universiteit: Universiteit Utrecht

Zwanen verklappen waar ze worden verstoord
Op welke plekken zwanen verstoring door recreanten ervaren, is af te lezen aan de hoeveelheid voedsel die ze achterlaten. Tenminste, als je corrigeert voor andere milieufactoren zoals bodemsoort en waterdiepte. Dat blijkt uit onderzoek, waarop onderzoeker Abel Gyimesi van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) op vrijdag 29 januari promoveerde aaan de Universiteit Utrecht. Lees meer

Auteur: Teun Terpstra
Promotiedatum: 15 januari 2010
Universiteit: Universiteit Twente

De kans op een overstroming in Nederland is niet groot, máár als er een plaatsvindt, weet de Nederlandse burger niet wat hij moet doen. Dat komt naar voren uit onderzoek van communicatiewetenschapper Teun Terpstra. 'De overheid benadrukt te veel dat we veilig zijn en communiceert te weinig over de mogelijke gevolgen van overstromingen, en over wat we moeten doen als het toch fout gaat.' Lees meer.

Auteur: Eva Remke
Promotiedatum: 14 januari 2010
Universiteit: Radboud Universiteit Nijmegen

De luchtverontreiniging met zuren en meststoffen (stikstofverbindingen) wordt sinds de tachtiger jaren onderkend als een groot probleem, toen bossen in Europa op grote schaal begonnen af te sterven. Sindsdien zijn in een aantal ecosystemen (heiden, kalkgraslanden) de gevolgen van de luchtvervuiling onderzocht. In dit onderzoek van Eva Remke is de kwetsbaarheid van korstmosrijke duingraslanden voor vermesting vanuit de lucht vastgesteld. Zij bekeek de effecten van stikstofdepositie in zowel sterk aangetaste gebieden als Terschelling als op nagenoeg intacte locaties rondom de Oostzee. Lees meer

Auteur: Julia Schröder
Promotiedatum: 11 januari 2010
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Fatale vergrijzing onder grutto's in Nederland
Het zal niet lang meer duren voor de grutto in Nederland een zeldzame broedvogel is. Als er niet snel ingrijpende maatregelen worden genomen, tenminste. Dat stelt Julia Schröder naar aanleiding van haar onderzoek naar fitnesscorrelaties bij de grutto. Er is, met name, niet genoeg jonge aanwas. Lees meer

Auteur: Marc Hijma
Promotiedatum: 23 december 2009
Universiteit: Universiteit Utrecht

De verwachte snelle zeespiegelstijging in de komende eeuw zal wereldwijd verdrinking veroorzaken van laaggeleden gebieden. Dit is niets nieuws, in het verleden gebeurde dit al regelmatig en onderzoek hiernaar kan ons veel leren over hoe kustgebieden zullen gaan reageren op een stijgende zee. Lees meer

Auteur: Tjisse van der Heide
Promotiedatum: 14 december 2009
Universiteit: Radboud Universiteit Nijmegen

Zeegrasvelden hebben een sleutelfunctie in veel kustgebieden: ze bieden voedsel en beschutting aan talloze diersoorten en beschermen de kustlijn bij zware stormen. In de afgelopen eeuw is er ook in Nederland veel zeegras verloren gegaan, vaak door menselijk ingrijpen. Lees meer

Auteur: Jan Post
Promotiedatum: 3 november 2009
Universiteit: Wageningen University

Energie opwekken op grote schaal uit het mengen van zoet en zout water is technisch en praktisch mogelijk. Wereldwijd is de potentie van deze schone energie - 'blauwe stroom' - zeer groot. Ook in Nederland kunnen over minimaal tien jaar blauwe stroomcentrales worden geplaatst, onder meer aan de Afsluitdijk, die samen de helft van de huidige elektriciteitsbehoefte kunnen dekken. Lees meer

Auteur: Alma de Groot
Promotiedatum: 23 oktober 2009
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Kwelders, begroeide gebieden die periodiek door de zee worden overspoeld, staan in de belangstelling vanwege hun bijdrage aan kustbescherming en biodiversiteit. Om deze dynamische gebieden goed te kunnen beheren is inzicht nodig in de opslibbing en ontwikkeling van kwelders op lange termijn. Lees meer

Auteur: Karin Troost
Promotiedatum: 9 oktober 2009
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

In dit proefschrift wordt onderzocht waardoor de Japanse oester zich zo snel heeft kunnen vestigen in Nederland en wat daarvan de gevolgen zijn voor inheemse schelpdieren. Tegenwoordig komen verscheidene niet-inheemse diersoorten voor in Nederland, waarvan de Japanse oester een van de meest succesvolle is. Lees meer

Auteur: Joana Campos
Promotiedatum: 10 september 2009
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam

De bruine of gewone garnaal Crangon crangon is een van de meest voorkomende soorten in Europese ondiepe kustwateren en belangrijk voor de Noordzeevisserij. Joana Campos bevestigt in haar promotieonderzoek dat vrouwelijke garnalen sneller groeien dan mannelijke en dat de trends voor beide geslachten apart bestudeerd moeten worden. Hun groei is misschien langzamer dan eerder werd aangenomen maar zij presenteert in haar proefschrift voorstellen om het visserijbeheer te verbeteren. Lees meer.

Auteur: Giles Lesser
Promotiedatum: 4 juni 2009
Universiteit: Technische Universiteit Delft

Dit proefschrift beschrijft de ontwikkeling en validatie van een nieuw driedimensionaal sediment transport en morfologisch numeriek model geschikt voor kustgebieden. Het proefschrift behandelt de modellering van zowel gesuspendeerd als bodemtransport van niet-cohesief sediment, en beschrijft de implementatie van een bodemveranderingsschema dat gebruik maakt van nieuwe methodes voor het modelleren van morfologische versnelling en (rivier)bank erosie. Lees meer

Auteur: Debbie Buehler
Promotiedatum: 7 november 2008
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Immuniteit kanoet varieert tijdens jaarcyclus
"Hoe gaan trekvogels om met het risico ziek te worden en hoe verdelen ze de hulpbronnen die nodig zijn voor de immuunfuntie tijdens hun drukke jaarcyclus?" Het proefschrift van Debbie Buehler probeert ons begrip van de jaarcyclus van immuunfunctie in verschillende omgevingen te vergroten. Kanoeten, waadvogels die over lange afstand trekken, werden gebruikt als modelsoort voor experimentele- en veldstudies. Lees meer.

Auteur: Han Nijdam
Promotiedatum: 2 oktober 2008
Universiteit: Universiteit Leiden

Uit bestudering van Oudfriese boeteregisters, een soort letselschadelijsten, blijkt hoezeer eer en lichaam met elkaar verbonden waren in de ideologie van de middeleeuwse Friezen. Uit het onderzoek is een model van eer voortgekomen dat toepasbaar is op meerdere culturen en tijdperken. Op 2 oktober 2008 promoveerde Han Nijdam aan de Universiteit Leiden. Lees meer.

Auteur: Götz Eichhorn
Promotiedatum: 23 juni 2008
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

De flexibiliteit van de brandgans
Een zo optimaal mogelijke management van tijd en (voedsel)energie is erg belangrijk voor het maximeren van de fitness van het individu (dus op de overleving en het voortplantingssucces). Götz Eichhorn onderzocht de aspecten van de tijdsplanning en het verkrijgen en benutten van voedselbronnen bij de brandgans Branta leucopsis tijdens de voorjaarstrek en tijdens het broedseizoen. Hij constateerde een opmerkelijke flexibiliteit van deze gans in zijn trek- en broedgedrag. Lees meer.

Auteur: Meinte Engelmoer
Promotiedatum: 7 januari 2008
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

In dit proefschrift wordt het het numerieke en functionele belang van de Waddenzee voor 12 soorten steltlopers in de afgelopen 30 jaar behandeld. De resultaten van tellingen en vangsten van deze twaalf steltlopersoorten worden behandeld. Lees meer

Auteur: Maarten Buijsman
Promotiedatum: 10 oktober 2007 
Universiteit: Universiteit Utrecht

Dit proefschrift beschrijft analyses van stroomsnelheden en bodemstructuren in het Marsdiep, het zeegat tussen Den Helder en Texel in de westelijke Waddenzee. De metingen zijn van begin 1998 tot eind 2005 gedaan met een 'acoustic Doppler current profiler' (ACDP) die onder de veerboot 'Schulpengat' werd gemonteerd.  Lees meer

Auteur: Ingrid Tulp 
Promotiedatum: 5 oktober 2007 
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Ingrid Tulp beschrijft in een boeiend proefschrift het harde leven van arctische broedvogels, vanaf het moment dat zij uitgeput arriveren op de toendra totdat zij enkele maanden later met hun kroost naar het Zuiden trekken. De Arctis is voor een bioloog een vergrootglas; want in deze extreme omstandigheden is de timing van aankomst en broeden van de steltlopers nog crucialer dan in gematigder gebieden. En de gevolgen van de klimaatverandering zouden er ook wel eens beter zichtbaar kunnen zijn. Tulp promoveerde op 5 oktober 2007 aan de Rijksuniversiteit Groningen. Lees meer

Auteur: Joana Cardoso
Promotiedatum: 21 september 2007
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Groei en overleving van tweekleppigen in de Waddenzee
In de Waddenzee treden grote verschillen in omgevingsfactoren op, zoals watertemperatuur, zoutgehalte, voedselaanbod, stroming, die de groei, overleving en voortplanting van bodemdieren beïnvloeden. Joana Cardoso onderzocht het effect van omgevingsfactoren op de groei en voortplanting van vijf algemene schelpdiersoorten: het nonnetje, de kokkel, de mossel en de strandgaper, maar ook de Japanse of Pacific oester, een soort die recentelijk in de Waddenzee verschenen is en momenteel in aantal toeneemt. Lees meer.

Auteur: Isabel Smallegange
Promotiedatum: 5 september 2007
Universiteit: Universiteit van Amsterdam

In dit proefschrift wordt het foerageergedrag van de strandkrab - één van de toppredatoren van de Waddenzee - bestudeerd. De rol die competitie en prooiaanbod spelen in de plekkeuze en de ruimtelijke verspreiding van foeragerende predatoren stond daarbij centraal. Lees meer

Auteur: Romke Kats
Promotiedatum: 20 april 2007
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Sterfte eidereenden direct gevolg mosselentekort
De afgelopen vijftien jaar is regelmatig grote sterfte opgetreden onder eidereenden. De oorzaak hiervan is rechtstreeks terug te voeren op het magere aanbod van zowel diepwatermosselen als droogvallende mosselbanken in het waddengebied, ontdekte Romke Kats. De mosselen zijn zelfs zo belangrijk voor eidereenden, dat Kats de eenden beschouwt als een belangrijke indicatorsoort voor de mosselstand in de Waddenzee. Lees meer.

Auteur: Johan van der Wal
Promotiedatum: 1 maart 2007
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Dit proefschrift behandelt het leven op Terschelling in bezettingstijd. Het bestaat uit drie delen. In het eerste deel wordt een historisch perspectief geschetst van Terschelling.Het tweede deel beschrijft de gebeurtenissen tijdens de Duitse bezetting op het eiland. In het derde deel wordt ingegaan op de zeelieden. Lees meer

Auteur: Lennart de Nooijer
Datum: 17 januari 2007
Universiteit: Universiteit Utrecht

Foraminiferen verraden veranderingen in mariene ecosystemen
Menselijk ingrijpen heeft een grote invloed op de dynamiek van ecosystemen als de Noordzee en de Waddenzee. Dat is één van de conclusies uit het proefschrift van Lennart de Nooijer. Zijn onderzoek richtte zich op het achterhalen van de natuurlijke variaties in deze ecosystemen door bijvoorbeeld klimaatveranderingen, om zo de bijdrage van menselijke activiteiten te kunnen kwantificeren. Lees meer.

Auteur: Jeroen Reneerkens
Datum: 12 januari 2007
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Was om veren mee te poetsen verandert van samenstelling

Jeroen Reneerkens onderzocht de redenen voor de chemische veranderingen van de was waarmee strandlopers hun veren poetsen. De samenstelling van de was past zich aan aan het seizoen, maar ook vlak voor de grote trek van de strandloper naar zijn broedplaats. Lees meer.

Auteur: Esther Chang
Promotiedatum: 10 november 2006
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Storm van grote invloed op zaadverspreiding kwelderplanten
Esther Chang onderzocht de invloed van  zaadverspreidingsfactoren op de soortensamen­stelling binnen plantengemeenschappen op de kwelder, in het bijzonder op Schiermonnikoog. Zij concludeert onder andere dat het grote vermogen van stormen om zaden te kunnen verbreiden het vóórkomen van soorten op meer groeiplaatsen lijkt te versterken, maar tevens het aantal individuen van soorten te beperken door het wegspoelen van veel zaden uit bronpopulaties. Lees meer.

auteur: Frans Sijtsma
Promotiedatum: 19 oktober 2006
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Evaluaties duurzaamheidsprojecten moeten en kunnen scherper
Irrelevante vragen, teveel criteria en te beperkte gezichtspunten. Volgens onderzoeker Frans Sijtsma gaat er veel mis bij de evaluatie van grote duurzaamheids­projecten. "Het is onmogelijk om het helemaal goed te doen, maar het moet scherper. En het kan scherper." Lees meer.

Auteur: Martijn van de Pol
Promotiedatum: 14 juli 2006
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Scholekster met goed huwelijk succesvoller
Scholeksters zijn langlevende (soms wel 35 jaar) kust- en weidevogels, die ieder jaar hetzelfde territorium verdedigen en daar hun jongen grootbrengen. Veel van deze zwart-witte steltlopers blijven hun hele leven bij dezelfde partner, al is overspel en scheiding zeker geen onbekend fenomeen. Op het eerste gezicht mogen de vogels gelijk lijken, ze blijken allemaal een ander levensverhaal te hebben, afhankelijk van hun afkomst, de keuzes die ze maken en het lot. Lees meer.

Auteur: Mineke Wolters
Promotiedatum: 1 mei 2006
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Spontaan herstel van kwelders na dijkdoorbraak
Kwelders zijn eeuwenlang ingepolderd en geschikt gemaakt voor landbouwkundig gebruik. Tegenwoordig is inpoldering echter financieel weinig aantrekkelijk en is de functie van kwelders voor natuurbehoud en kustverdediging prominent geworden. Deze omslag komt tot uiting in het besluit om verschillende voormalig ingepolderde gebieden terug te geven aan de zee, middels het doorbreken van dijken of zomerkades (ontpoldering). Kwelders zijn, met name in de winter, belangrijke voedselbronnen voor vogels en vormen een belangrijke kustverdediging. Lees meer.

Auteur: Cornelia Wuchter
Promotiedatum 27 februari 2006
Universiteit: Universiteit van Utrecht

Oerbacteriën spelen belangrijke rol in koolstof- en stikstofcycli van de zee 
Cornelia Wuchter deed bij het Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) onderzoek naar een aantal zeer basale vragen in de microbiologie: waar in zee komen oerbacterien voor en wat zijn de koolstofbron en de energiebron waarvan zij leven? Daarnaast bekeek zij of veranderingen in de samen-stelling van de unieke vetten van deze organismen gebruikt kan worden om de temperatuur van de bovenste laag van het zeewater in het verre verleden te herleiden.  Lees meer

Auteur: Sandra van der Graaf
Promotiedatum: 10 februari 2006
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Brandganzen flexibel bij veranderingen in klimaat en grasland
De brandgans is in staat zich aan te passen aan de huidige veranderingen in het klimaat en op graslanden. Dit blijkt uit onderzoek van promovenda Sandra van der Graaf. De ganzen zullen dan ook niet uit het Nederlandse kustgebied verdwijnen. Wel zal de populatie kleiner worden. Lees meer.

Auteur: Eric Stienen
Datum: 20 januari 2006
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Halverwege de vorige eeuw broedde driekwart van de Europese populatie van de grote stern Sterna sandvicensis langs de Nederlandse kust. Na een lekkage van gifstoffen in de Nederlandse en Duitse kustwateren liep het aantal broedparen dramatisch terug; van 35 duizend in de jaren vijftig naar slechts 865 in 1965. Het herstel verloopt langzaam; in 1994 waren er nog maar tienduizend broedparen. Bovendien schommelt de Nederlandse populatie flink. Lees meer.

Auteur: Bart van der Aa
Promotiedatum: 26 mei 2005
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Werelderfgoed in gevaar - Verdrag biedt geen garantie voor bescherming
UNESCO's lijst van werelderfgoed zou de 'meest waardevolle' monumenten en natuurlijke gebieden van de wereld moeten omvatten. En het werelderfgoedverdrag zou dit belangrijkste erfgoed moeten beschermen. Of ze dat ook doen, is nog maar de vraag. Promovendus Bart van der Aa deed in zes landen onderzoek naar 67 werelderfgoedsites. Zijn conclusie: 'De UNESCO mag wel vaker de tanden laten zien. Maar dat kan pas als de lijst daadwerkelijk wordt gebaseerd op kwaliteit.' Lees meer. 

Auteur: Willem Dekker
Datum: 11 oktober 2004
Universiteit: Universiteit van Amsterdam 

Paling op rand van afgrond    
Als er niets gebeurt, is de Europese paling over vijf jaar uitgestorven, meent palingkenner Willem Dekker. In het proefschrift waarop hij 11 oktober 2004 in Amsterdam promoveerde, wijst hij er nog eens op dat bescherming van de paling een race tegen de klok zal worden. Het is al veel later dan vijf voor twaalf en de klok blijft tikken. Lees meer.

Auteur: Gregor Scheiffarth 
Datum: 25 april 2003 
Universiteit: Universität Oldenburg

Gregor Scheiffarth heeft in zijn onderzoek aan de universiteit van Oldenburg de verschillen onderzocht tussen de Europese Afro - Siberische rosse gruttos'in de Noordelijke Waddenzee. Lees meer.

Auteur: Johan Gerrit Hiddink
Datum: 8 november 2002
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Nonnetjes zijn een belangrijke voedselbron voor veel wadvogels, garnalen en jonge platvis. Jan Geert Hiddink toont aan dat het hoge wad (dat droogvalt bij laag water) heel belangrijk is voor de overleving van het nonnetje. Deze kennis is van belang voor het beheer van de Waddenzee. Het nonnetje migreert tussen de kinderkamers voor de jonge nonnetjes op het hoge wad en de leefgebieden van volwassen dieren op het lage wad.  Lees meer.

Auteur: Daan Bos
Promotiedatum: 25 oktober 2002
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Rotganzen zijn, samen met brandganzen, de meest talrijke ganzen in het internationale Waddengebied. Ze foerageren beide op kwelders en in polders langs de kust. Met name de voorjaarsperiode is voor rotganzen belangrijk omdat ze in die periode moeten opvetten ter voorbereiding van de trek naar de broedgebieden en het broedseizoen zelf. Lees meer.

Auteur: Gerbrig Tromp
Promotiedatum: 17 december 2001
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

In deze studie wordt een beeld geschetst van het politiek handelen in de provinciale politiek, op verschillende manieren, op verschillende niveaus en over verschillende onderwerpen. Dat gebeurt aan de hand van twee empirische onderzoeken en een theoretisch onderzoek, die ieder een eigen probleemstelling kennen. Het eerste onderzoek is een empirisch onderzoek naar het functioneren van een geïnstitutionaliseerd bestuurlijk overleg voor het Nederlandse Waddengebied in de periode 1987 - 1993. Lees meer

Auteur: Zwanette Jager
Promotiedatum: 20 april 1999
Universiteit: Universiteit van Amsterdam

Het proefschrift van Zwanette Jager, getiteld 'Floundering - Processes of tidal transport and accumulation of larval flounder (Platichthys flesus L.) in the Ems-Dollard nursery', beschrijft de processen van getijden­transport en ophoping van botlarven in de kinderkamer. Lees meer

Auteur: Pieter Honkoop
Promotiedatum: 11 december 1998
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

In dit proefschrift worden de effecten van winterse omstandigheden op de reproductie van de tweekleppige Macoma balthica (het nonnetje) bestudeerd. Lees meer.