Oerol 2016
Kunst en wetenschap stellen beiden de verbeelding centraal. En die hebben we nodig om ons de toekomst of het verleden voor te kunnen stellen. Met de kunstenaars als leidraad, reflecteren wetenschappers ook tijdens Oerol 2016 op actuele vraagstukken en prikkelen zo de verbeelding van Oerol-bezoekers.
Dagelijks vonden er, net als in eerdere jaren, tijdens Oerol gesprekken plaats tussen kunstenaars, wetenschappers en publiek, om de thematiek van een voorstelling of expeditieproject van context te voorzien. Vanuit hun persoonlijke expertise en passie vertelden deelnemers hun verhaal en stelden elkaar vragen. Zo borrelden er een hoop nieuwe manieren op om grote vraagstukken inzichtelijk te maken. Verder kijken dan je neus lang is dus. Interessant!
De Oerol colleges 2016 werden gepresenteerd door Erik Willems, mede mogelijk gemaakt door de Waddenacademie en de Jonge Akademie. Dagelijks in de Serre op De Westerkeyn van 14.00-15.00 uur. De presentaties komen beschikbaar via deze pagina.
Korte updates en de eerste foto's plaatsten we dagelijks op onze Facebook pagina. Onderaan op deze pagina vindt u een korte samenvatting en de pdf's van de presentaties van de Oerolcolleges.
10 juni 2016
Oerol project: Metawad (Jos Thie) Knooppunt Waddenzee: hoe wadvogels alle hoeken van de wereld met elkaar verknopen.
Wetenschapper: Prof. dr. Theunis Piersma - Hoogleraar Trekvogelecologie
Theunis Piersma gaf het eerste OerolCollege van 2016. De Serre op Westerkeyn was tot de laatste stoel gevuld. Aan de hand van de verhalen van vijf soorten wadvogels – de rotgans, drieteenstrandloper, kanoet, rosse grutto & lepelaar, allen tot in detail bestudeerd in het Metawadproject – en de biotopen waarin ze leven (the 5 places) werd duidelijk dat de Waddenzee de spil is in het leven van deze vogels, én dat de gesteldheid van deze trekvogels een goed beeld geeft van de (on)gezondheid van allerlei aspecten het wad.
Bekijk de presentatie van Theunis Piersma (pdf 5 Mb) en het filmpje op Youtube over het Metawad seminar.
11 juni 2016
Oerol project: Soundings (onderzoek is in het kader van LWD2018) In hoeverre is onze zintuiglijke waarneming te sturen? (Theun Mosk)
Wetenschapper: Dr. Stefan van der Stigchel –Docent experimentele psychologie Universiteit Utrecht
Stefan van der Stigchel ging in het college in op de vraag wat onder aandacht wordt verstaan en hoe informatie door onze hersenen wordt gefilterd. Hoe kunnen we de gigantische hoeveelheid informatie waarmee we worden gebombardeerd zodanig transformeren dat we de voor ons zinvolle informatie overhouden?
De discussie onder leiding van Erik Willems met kunstenaar Theun Mosk richtte zich op de vraag hoe het landschap wordt beleefd tijdens een wandeling en hoe de aandacht tijdens bijvoorbeeld een wandeling gemanipuleerd en gestuurd kan worden.
Bekijk de presentatie van Stefan van der Stigchel (pdf 5 Mb).
12 juni 2016
Oerol project: Kiemkracht Is verandering goed of slecht? (Gienke Deuten)
Wetenschapper: Prof. dr. Rien Aerts - VU Faculteit der aard- en levenswetenschappen (subafdeling systeemecologie)
Ooit gehoord van de wereldzadenbank in Spitsbergen? Diep onder de grond ligt een kluis waar alle plantenzaden ter wereld opgeslagen liggen. Klinkt misschien als een fabeltje, maar dat is het zeker niet. Waarom die kluis er is? Voor als het misgaat. Een kernramp of een ecologische ramp, bijvoorbeeld.
In het derde Oerolcollege tijdens Oerol Terschelling vertelde prof. dr. Rien Aerts over deze plek n.a.v. de voorstelling Kiemkracht van Gienke Deuten. De voorstelling gaat over zaken als patentering, octrooien en over de vraag wanneer het tijd is om in te grijpen en wie eigenlijk bepaalt wanneer die tijd is.
Het levendige nagesprek met de kunstenaar en wetenschapper bracht onder meer aan het licht dat in de voorstelling ook daadwerkelijk zaden uit Spitsbergen zijn gebruikt.
Bekijk de presentatie van Rien Aerts (pdf 3 Mb).
13 juni 2016
Oerol project: Wachter Taalvariatie en taalverandering in Nederland (Nynke Laverman)
Wetenschapper: Dr. Martijn Wieling; Universitair Docent, Informatiekunde, Rijksuniversiteit Groningen
Martijn Wieling liet in zijn presentatie onder meer zien dat er in Nederland heel veel dialecten zijn en dat er vloeiende overgangen zijn tussen de verschillende dialecten. Hoe verhouden de dialecten zich tot het ABN was ook een vraag die aan de orde kwam. Hoe verder van de randstad, des te groter ook de afstand tot het ABN, zo blijkt uit onderzoek.
Taal en dialect veranderen ook in de loop van decennia. Taal is dus geen statisch gegeven, maar verandert onder invloed van de ontwikkelingen in de maatschappij. Zo wordt bijvoorbeeld het aantal lidwoorden minder in de loop van de tijd. Zeker met de nieuwe media, als twitter en Facebook, gaan de taalveranderingen steeds sneller.
Hoe gebruik je taal? Gebruik je soms ook woorden die vooral vanwege de klank mooi klinken? Is er verschil tussen de Friese en Nederlandse identiteit? Dit soort van vragen kwamen in het nagesprek onder leiding van Erik Willems met Nynke Laverman en Martijn Wieling aan de orde.
Bekijk de presentatie van Martijn Wieling (pdf 4 Mb).
14 juni 2016
Oerol project: 36.5/ A durational performance with the sea (Sarah Cameron Sunde)
Wetenschapper: Prof. dr. ir. Pier Vellinga; portefeuillehouder Klimaat en Water bij de Waddenacademie
Lees ook het nieuwsbericht: Waddenacademie steunt Oerol project.
Hoe moet het nu in tijden van klimaatverandering met de toekomst van het waddengebied? Kunnen onze kinderen en kleinkinderen nog naar Oerol of zijn de eilanden dan verdronken? Deze wezenlijke vragen kwamen in het Oerolcollege van Pier Vellinga aan de orde. En het zorgelijke is dat de klimaatopwarming te wijten is aan menselijk handelen. Maar het positieve hiervan is dat het dus ook de mens is die deze zorgelijke ontwikkeling nog ten goede kunnen keren. van kunstenaar Sarah Cameron Sunde.
In het nagesprek met de kunstenaar Sarah Cameron Sunde (in het Engels omdat Sarah Amerikaanse is) werd allereerst gesproken over de vraag hoe Sarah tot haar project was gekomen. Zijn er overeenkomsten tussen de 'strijd' die een kunstenaar moet voeren om een bestaan op te bouwen en de strijd van de mens tegen het water? Overeenkomst tussen het project van Sarah en de stijging van de zeespiegel is dat beiden weliswaar heel langzaam gaan, maar wel doorgaan zonder dat je het direct merkt. De huidige klimaatproblemen stimuleren het denken in oplossingen, dat is de positieve kant van de zaak.
Bekijk de presentatie van Pier Vellinga (pdf 4 Mb)
15 juni 2016
Oerol project: Re-enactment of the now. Wat hadden we kunnen doen om klimaatverandering te voorkomen? (Davy Pieters)
Wetenschapper: Dr. Michiel Helsen, Klimaatwetenschapper aan de Universiteit Utrecht.
'Ergens door geraakt worden is nodig om ergens iets aan te willen doen' Dit werd gezegd tijdens het #Oerolcollege door Michiel Helsen, klimaatwetenschapper van de Universiteit Utrecht. In het college naar aanleiding van de voorstelling Re-enactment of the now van Theater Utrecht/Davy Pieters werd aan het publiek gevraagd wat zij bewust bijdragen aan duurzaamheid. En heeft dat zin? Ja, de optelling van alle bijdragen heeft zin!
Bekijk de presentatie van Michiel Helsen (pdf 24 Mb).
16 juni 2016
Oerol project: Instant Happiness. Is internationale textielproductie ontwikkeling of uitbuiting? (Cello8ctet & Dagmar Slagmolen)
Wetenschapper: Prof. Wiebe E. Bijker, Professor of Technology and Society, Maastricht University
Hoe kan de Nederlandse wetenschapper bijdragen aan de verbetering van de wereld? Is dat überhaupt wel een taak voor een wetenschapper? In zijn Oerolcollege ging Wiebe Bijker aan het hand van het voorbeeld van Indiase weefdorpen in op dit soort van essentiële vragen.
De wereld ziet er anders uit dan je op het eerste gezicht zou denken, dat laat de wetenschap elke keer weer zien. De 17 sustainable development goals die in de VN zijn afgesproken zijn alleen te realiseren als alle partijen samen optrekken. Dus wetenschap, bedrijfsleven, overheden en ngo's moeten elkaar weten te vinden. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd.
In de discussie met Dagmar Slagmolen van Cello8ctet werd ingegaan op de vraag of het de taak van de wetenschap is om maatschappelijke problemen, zoals bijvoorbeeld klimaatverandering, op de agenda te zetten en zo mogelijk ook op te lossen? Of is het toch vooral het nieuwsgierigheid gedreven onderzoek dat voorrang zou moeten hebben? In de discussie was er wel overeenstemming dat beide invalshoeken van belang zijn en dat het geen keuze tussen beide zou moeten zijn. Ook werd opgemerkt dat kunst veel beter dan wetenschap maatschappelijke problemen op de publieke agenda kan zetten.
Bekijk de presentatie van Wiebe Bijker.
17 juni 2016
Oerol project: Oer Over het omarmen of weerstaan van verlangens (BOG)
Wetenschapper: Lieneke Janssen, onderzoeker aan de Radboud Universiteit
Mindfulness: hype of daadwerkelijk effectief? Dat actuele onderwerp stond centraal in het Oerolcollege van vandaag. Ook onderzoekers houden zich er mee bezig, zo blijkt uit het college van Lieneke Janssen dat ze gaf naar aanleiding van de voorstelling van OER van collectief BOG. op Oerol.
Het is moeilijk om gewoontes te doorbreken. Het kan, maar onderzoek laat zien dat ons brein geprogrammeerd is om bepaalde dingen op een vaste manier uit te voeren. Aanpassingen in gedrag betekenen dus ook aanpassingen in het brein.
Wachten is beter dan direct consumeren, zo blijkt uit onderzoek. Het lijkt toch wel zo te zijn dat mensen die aan meditatie doen een betere controle hebben als het gaat om het uitstellen van directe consumptie.
Ben je een gewoontedier? Deze vraag van gespreksleider Erik Willems leidde tot een interessante discussie tussen makers, inleider en publiek. Kun je volledig in het moment leven en hoe doe je dat dan? Is het oefenen in niet-nadenken een contradictie? Dit soort van vragen kwam aan de orde, zonder dat er concrete antwoorden werden gegeven. Geconcludeerd werd dat de natuur ingaan ok een heel goede invulling van mindfulness kan zijn.
Bekijk hier de slides van de presentatie van Lieneke Janssen.(pdf 2 Mb). De volledige tekst van haar verhaal is ook beschikbaar (pdf 0,2 Mb).
18 juni 2016
Oerol project: Walden (Ro theater). Wat is kwaliteit van leven en wat bepaalt iemands geluk? Voor wie geldt hoe ouder, hoe wijzer en gelukkiger en voor wie geldt dat niet?” (met Jack Wouterse)
Wetenschapper: Prof. dr. Hilde Geurts: Neuropsycholoog
Hoe word je gelukkig? Daarover ging het laatste Oerolcollege van neuropsycholoog Hilde Geurts. Samen oud worden en in gezondheid oud worden, dat zijn belangrijke parameters voor geluk.
Is oud worden een probleem? Als je de titels van boeken mag geloven, is dat het geval. Bijvoorbeeld 'Oud worden zonder het te zijn', is dat echt wat we willen vraagt Hilde Geurts zich af.
Uit onderzoek blijkt dat we vanaf ons 30e al achteruit gaan, en vanaf ons 55e ook de hersenen echt minder gaan functioneren. Van de 81 jaar die mensen gemiddeld in Nederland leven zijn ze 61,7 jaar gelukkig. In Afrika zijn deze cijfers dramatisch veel lager. Er is verschil tussen gelukkig zijn op een bepaald moment en een meer algemeen gevoel hoe gelukkig je je voelt, bovendien is 40 procent van gelukkig zijn genetisch bepaald. Voordeel van ouder worden is dat de stress afneemt, maar fysiek ongemak neemt weer toe.
In het nagesprek werd de vraag gesteld: Maakt toneelspelen gelukkig? Volgens Jack Wouterse zeker, tenminste als het lukt. Ongeluk en geluk horen er ook beide bij, alleen gelukkig zijn kan niet. Dat komt ook in de voorstelling Walden aan bod.
Geluk moet je ook zien. Het moment pakken, dat is van belang.
Bekijk de presentatie van Hilde Geurts (pdf 0,7 Mb).
Meer over Oerol
Lees ook het interview met Joop Mulder dat op 5 juni in Trouw werd gepubliceerd: Mr. Oerol komt op voor het Noorden.