Auteur: Kees Camphuysen
Datum: 21 juni 2013
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Dit proefschrift is het resultaat van een vergelijkend onderzoek naar de populatiedynamica van Zilvermeeuwen en Kleine Mantelmeeuwen in de westelijke Waddenzee, opgezet zodat de recente, tegenstrijdige populatietrends kunnen worden begrepen. Uitgangspunt waren drie hypothesen: (1) de Zilvermeeuw neemt af omdat zij werd verdreven van de beste voedselbronnen door de nieuwkomer, de mantelmeeuw; (2) Kleine Mantelmeeuwen profiteerden van een “lege niche” of (3) er is geen oorzakelijk verband tussen de beide trends.

Beschermende maatregelen, na een lange periode van exploitatie van kolonies in de Victoriaanse tijd, veroorzaakten een sterke groei van zeevogelpopulaties in Europa in de 20e eeuw. Ook meeuwen profiteerden daarvan. Recentelijk profiteerden meeuwen echter vooral van een verruimd onnatuurlijk voedselaanbod (met name visafval en vuilstorts). Bij het onderzoek in de Waddenzee bleken Zilvermeeuwen tegenwoordig een hoger broedsucces te hebben dan Kleine Mantelmeeuwen, maar zij hadden een veel lagere overleving in de winterperiode. De meest recente populatieontwikkelingen van Zilvermeeuw en Kleine Mantelmeeuw lijken niet met elkaar in verband te staan, althans niet als gevolg van directe competitie tussen de beide soorten. Beide populaties staan nu onder druk en ofschoon de daarvoor verantwoordelijke factoren overlappen is er geen duidelijk verband tussen de beide trends. De nieuwkomer (Kleine Mantelmeeuw) kon vermoedelijk alleen zo snel in aantal toenemen dankzij het ruime voedselaanbod bij boomkorvissers in de Noordzee sinds 1970, waar vooral deze soort toegang toe had. Verondersteld wordt dat het verdwijnen van open vuilnisbelten en een toegenomen competitie met “lokale” Zilvermeeuwen in overwinteringsgebieden aan de verminderde overleving ten grondslag ligt.

Lees het volledige proefschrift: A historical ecology of two closely related gull species (Laridae): multiple adaptations to a man-made environment (pdf 16 Mb).

Lees ook het persbericht naar aanleiding van de promotie van Kees Camphuysen: Kuikenmoord op zondag.

Bron: RUG/NIOZ.