Auteur: Eric Stienen
Datum: 20 januari 2006
Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Halverwege de vorige eeuw broedde driekwart van de Europese populatie van de grote stern Sterna sandvicensis langs de Nederlandse kust. Na een lekkage van gifstoffen in de Nederlandse en Duitse kustwateren liep het aantal broedparen dramatisch terug; van 35 duizend in de jaren vijftig naar slechts 865 in 1965. Het herstel verloopt langzaam; in 1994 waren er nog maar tienduizend broedparen. Bovendien schommelt de Nederlandse populatie flink.

Eric Stienen onderzocht de oorzaak van het langzame herstel van de broedpopulatie van de grote stern na de crash in de jaren zestig en in hoeverre de populatie wordt beperkt door de beschikbaarheid van prooivissen. Het onderzoek toont aan dat de sterke schommelingen in het menu van de kuikens op het eiland Griend verband houden met de visstand. In jaren met weinig voedsel broeden er minder grote sterns in de Waddenzee.

De grote stern is een echte voedselspecialist en eet voornamelijk haringachtigen. Door deze beperkte voedselkeuze is de grote stern erg gevoelig voor veranderingen in de beschikbaarheid van hun prooivissen. In tegenstelling tot veel andere soorten zeevogels hebben grote sterns geen krop; ze transporteren hun prooi één voor één in hun geheel naar hun kuikens. Als er te weinig haring is schakelen ze over op zandspieringen, die door hun vorm makkelijk uit hun bek geroofd kunnen worden door kokmeeuwen. Om deze kleptoparasiterende meeuwen te ontlopen verplaatsen de ouders hun kuikens, of gaan beide ouders tegelijkertijd vissen om zo het prooiverlies te compenseren. Ondervoeding was de belangrijkste doodsoorzaak van de kuikens op Griend.

Download het volledige proefschrift: Living with gulls : trading off food and predation in the Sandwich Tern Sterna sandvicensis. (pdf 5,5 Mb)