In het ballastwater van drie schepen in de Eemshaven en de haven van Delfzijl zijn sporen van uitheemse organismen aangetroffen. Hiervan waren zes soorten nog niet eerder in Nederlandse wateren waargenomen, waaronder de Japanse mossel. Deze soort heeft zich vanuit de Stille Oceaan over de hele wereld verspreid met vaak negatieve gevolgen voor het lokale ecosysteem, zoals in Californië. Een dier om buiten de deur te willen houden.

De Japanse mossel (Arcuatula senhousia of Musculista senhousia) is een kleine tweekleppige die van oorsprong langs de kusten van Siberië tot aan Singapore voorkomt. Hij wordt maar zo’n twee jaar oud en kan zich snel vermenigvuldigen als hij zich eenmaal ergens heeft gevestigd. Het dier vormt een dichte laag van byssusdraden om zijn schelp heen die met de draden van soortgenoten vervlochten kunnen raken. Zo kunnen zich dichte matten vormen. De Japanse mossel heeft een voorkeur voor zachte substraten. Hij leeft in het getijdengebied tussen de hoog- en laagwaterlijn en is ook waargenomen op permanent onder water gelegen bodems tot aan 20 meter diepte.

De Japanse mossel heeft een brede zout- en temperatuurtolerantie en kan daardoor gemakkelijk in nieuwe omgevingen aarden. Vanuit zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied is de soort geïntroduceerd in Australië, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten en het Middellandse Zeegebied. Via het ballastwater van schepen of als aangroei van scheepswanden is hij vermoedelijk in Australië en Nieuw-Zeeland terecht gekomen. Bij de introductie in het Middellandse Zeegebied speelde de schelpdierkweek, in het bijzonder door de invoer van de Japanse oester, mogelijk een rol. Ook bij de introductie langs de westkust van de Verenigde Staten, is de Japanse mossel waarschijnlijk meegelift bij de import van deze oestersoort. De uitbreiding en impact in de Verenigde Staten wordt hieronder nader uitgelicht.

De Japanse mossel werd in de jaren twintig voor het eerst aan de westkust waargenomen bij Puget Sound, een zeearm in het noordwesten van de Verenigde Staten. In de jaren veertig breidde de soort zich uit naar de San Francisco Bay en in de jaren zestig werd de soort ook in Zuid-Californië waargenomen. In de decennia erna fluctueerde de populatiegrootte maar eind jaren tachtig vond er explosieve groei plaats. Op sommige plekken zaten meer dan 10.000 individuen per vierkante meter. De hoogste dichtheden werden aangetroffen op de minst gevarieerde gebieden. Dit is een indicatie dat de soort een opportunistische kolonisator van verstoorde gebieden is. Wadplaten veranderden in dichte mosselmatten. Hoewel deze matten soortenrijk waren, hadden ze ook negatieve effecten, vooral op het aanwezige zeegras. De Japanse mossel hinderde de groei van de wortelstokken en stopte de uitbreiding van het gras vanuit bestaande velden. Juist op plekken waar zeegras het moeilijk had, de bedekkingsgraad laag, en de verspreiding heel patchy was, werd de wortelgroei het sterkst aangetast. 

Slijkerman, D.M.E., S.T. Glorius, A. Gittenberger, B.E. van der Weide, O.G. Bos, M. Rensing en G.A. de Groot (2017). Monitoring Groningen Sea Ports. Non-indigenous species and risks from ballast water in Eemshaven and Delfzijl. Wageningen Marine Research report C045/17 A.

Cox, G.W. (1999). Alien species in North America and Hawaii. Impacts on natural ecosystems. Island Press. ISBN-13: 978-1559636797; ISBN-10: 1559636793.

Reusch, T.B.H. en S.L. Williams (1998). Variable responses of native eelgrass Zostera marina to a non-indigenous bivalve Musculista senhousia. Oecologia 113-3, p.428-441.

https://en.wikipedia.org/wiki/Arcuatula_senhousia

http://www.wildsingapore.com/wildfacts/mollusca/bivalvia/mytilidae/musculista.htm