De Boschplaat is de eilandstaart van Terschelling. Mede door de aanleg van de stuifdijk in de jaren ’30 is het vrije spel van wind en water in het westelijke deel van de Boschplaat beperkt en de kweldervegetatie vergrast. De oostkant is, na een periode van beperkingen, nu weer een en al dynamiek, met erosie van de kust en sedimentatie op het eiland. Op grond van een advies van het OBN-Deskundigenteam Duin- en Kustlandschap is een Boschplaatvisie voor 2050 gemaakt met mogelijkheden voor meer dynamiek, diversiteit en klimaatbestendigheid.

De Nederlandse bewoonde Waddeneilanden hebben allemaal ongeveer dezelfde opbouw (zie de WadWeten van 26-04-2018). De eilandstaart is van deze onderdelen het meest dynamische deel en ligt aan de oostkant van de eilanden. Hier zijn grote overgangen van zout naar zoet, zand naar slik, laag naar hoog, nat naar droog en van open naar luw. Dit komt vooral door verstuiving, het getij en sedimentatie en erosie.

De Boschplaat bestaat al zeker sinds de 18e eeuw. In de loop der tijd heeft zich op de kale zandvlakte een vijftal duincomplexen ontwikkeld. In de jaren ’30 van de 20e eeuw werd de negen kilometer lange Derk Hoekstra-stuifdijk aangelegd vanaf paal 19. Daarna begroeide het deel ten zuiden van de stuifdijk met een kweldervegetatie. Aan de noordkant van de dijk vormden zich embryoduintjes met kleine washover-systemen. In de jaren ‘80 werden er stuifdijkjes aangelegd bij paal 26 en ontstond de Cupido’s polder.

Twintig jaar na aanleg van de stuifdijk was er een rijke kwelderbegroeiing ontstaan met veel soorten en gradiënten. Daarna nam de dynamiek en diversiteit steeds meer af en ontwikkelde zich een climaxvegetatie met zeekweek als dominante soort. Aan de noordoostkant is de dynamiek nog heel groot. Door erosie is in de laatste vijftig jaar tijd zo’n 200 ha onder water gekomen. Door sedimentatie en verstuiving zijn plaatselijk delen opgehoogd.

Verkennend onderzoek van het OBN-Deskundigenteam Duin- en Kustlandschap heeft uitgewezen dat de successie op het land zal doorgaan, waardoor de kwelder nog verder zal vergrassen. Aan de westkant zal rietmoeras en struweel zich uitbreiden door de zoetwaterinvloed. Om de biodiversiteit te vergroten zou daar het in verstuiving brengen van de stuifdijk een oplossing kunnen zijn. Aan de oostkant is nog wel grote dynamiek, maar door de erosie verdwijnen de pioniersoorten snel. Openingen in het oostelijke deel van de stuifdijk zouden zand langer kunnen vasthouden en meer tijd geven voor het ontwikkelen van vegetatie. In het middendeel van de Boschplaat zouden kerven en overspoelingszones voor meer dynamiek , biodiversiteit en klimaatbestendigheid kunnen zorgen.

Op grond van dit advies heeft Staatsbosbeheer met stakeholders onlangs een Boschplaatvisie gepresenteerd, wat de provincie Fryslân kan gebruiken voor het nieuwe beheerplan van Terschelling. Dit schetst een toekomstbeeld van een veilige, beleefbare, gradiënt- en soortenrijke Boschplaat in 2050, waarbij het herstel van de natuurlijke dynamiek en biodiversiteit centraal staan.