Een ontdekkingsreis in 103 WadWetens

Waar moet je beginnen als je de vraag krijgt elke drie weken een stukje te schrijven over recent, aan de Wadden gerelateerd onderzoek? Natuurlijk laat je je dan in eerste instantie leiden door je eigen interesses. Mijn eerste WadWeten besteedde ik daarom aan onderzoek aan een groep dieren die schromelijk onderbelicht is: de insecten. Toevalligerwijs had ik een publicatie gekregen over de microvlinders van de kwelders in Sleeswijk-Holstein. Deze onderzoekgegevens konden mooi gekoppeld worden aan een promotieonderzoek waar uit bleek dat leuke dieren zoals vogels en zoogdieren de meeste kans op bescherming maken. Onooglijke dieren zoals insecten en andere ongewervelden krijgen veel minder aandacht. Onderzoek naar insecten in het waddengebied is nog steeds dun gezaaid. Van de 434 WadWetens die tot nu toe zijn gepubliceerd gingen er maar zes over deze zeer soortenrijke diergroep. Gelukkig stuitte ik in mei nog op een fraaie publicatie over de nachtvlinderfauna (1120 soorten) van het Lauwersmeergebied.

De zoektocht naar geschikte onderwerpen voor de rubriek WadWeten had soms iets van een ontdekkingsreis. Via online te raadplegen databases met wetenschappelijke artikelen krijg je een eerste overzicht van al het onderzoek dat heeft geleid tot publicaties. Maar dat is lang niet alles. Onderzoeksinstituten hebben hun eigen informatiekanalen en steeds meer natuurtijdschriften zijn online te raadplegen. En al surfend en klikkend ontdek je dan onderzoek of onderwerpen waarvan je het bestaan niet vermoed had. Zo stuitte ik via een publicatie in het tijdschrift Vogeljaar op het verblijf van een compagnie soldaten op Rottum gedurende de Eerste Wereldoorlog en de zorgen over de verstoring die dat veroorzaakte van de broedvogels al daar. De vroegste geschiedenis van het waddengebied openbaarde zich in publicaties over het archeologisch onderzoek op terpen. Zo langzamerhand kun je je een beeld vormen van een relatief welvarende samenleving die zich al voor onze jaartelling in het uitgestrekte en dynamische kustlandschap ontwikkeld had. 

Wat nauwelijks aandacht kreeg in de WadWeten-kolommen waren de artikelen die verschenen over de relatie bestuur en wetenschap in het waddengebied. De weerbarstige discussies rond de gaswinning en de visserij in het waddengebied inspireerden onderzoekers om de rol van de wetenschap en wetenschappers in besluitvormingsprocessen te analyseren. Een lastig naar een groot publiek te vertalen onderwerp. Onderzoek dat de mens meer centraal stelt is überhaupt wat ondervertegenwoordigd in het waddengebied. Zo besteedden maar 5 WadWeten-stukjes aandacht aan de ontwikkeling van het toerisme, toch altijd goed voor een paar miljoen bezoekers op jaarbasis.