14 Miljoen waddenfans
Door: Hans Revier
Datum 27 juni 2019
Het waddengebied kan rekenen op een grote schare trouwe fans. Uit onderzoek in Nederland, Duitsland en Denemarken blijkt dat 14 miljoen mensen een speciale binding met het gebied hebben. Door online-technieken kan deze grote community van fans betrokken worden bij het vormgeven van de governance - het bestuur en het beheer - van het gebied.
Greenmapper
In discussies over de governance van werelderfgoedgebieden wordt, naast de gebruikelijke stakeholders en bewonersgroepen, ook steeds meer rekening gehouden met de groep mensen die een speciale binding met een dergelijk gebied hebben. Met behulp van greenmapper (www.greenmapper.org) is in de drie waddenlanden deze community van fans in kaart gebracht. Via deze online-tool konden respondenten hun favoriete plekken in natuurgebieden op een kaart markeren en aangeven waarom men deze plek zo aantrekkelijk, waardevol of belangrijk vindt. Naast een favoriete plek in de directe omgeving van de woonplaats, werden ook plekken in de regio (binnen 20 kilometer van de woonplaats), in het land en wereldwijd gemarkeerd. Bij het onderzoek is een marktonderzoeksbureau betrokken om zorg te dragen voor een goed ruimtelijke spreiding en representativiteit van de respondenten. In totaal reageerden 7656 inwoners van de waddenlanden, 1316 uit Nederland, 5275 uit Duitsland en 1065 uit Denemarken.
Nationale waardering
Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de waardering op nationale schaal voor het waddengebied vooral in de aangrenzende gebieden het grootst is. Een derde van de respondenten uit de provincie Fryslan noemt het gebied erg aantrekkelijk en waardevol. In Bremen is dat zelfs meer dan 50%. Hoe verder weg men woont, hoe minder aantrekkelijk men het vindt is de algemene conclusie. Maar in Duitsland kiest nog steeds 15% van de inwoners van Saarland (op 500 km afstand) de Wadden als favoriet gebied. In Nederland vindt maar 2,6% van de inwoners van Limburg en 5,7% van de Brabanders in het waddengebied een aantrekkelijk plek. Zelfs in Overijssel, op 100 km afstand van de Wadden, is dat percentage niet hoger dan 13,6 procent.
Wereldschaal
Gevraagd naar favoriete gebieden op wereldschaal blijkt dat veel respondenten plekken als de Grand Canyon, het Great Barrier Reef, Nieuw-Zeeland of de kusten van Portugal en Spanje prefereren boven het waddengebied. In tegenstelling tot Nederland en Denemarken zakt het percentage respondenten dat het waddengebied als favoriet blijft bestempelen in Duitsland niet onder nul. In Beieren markeert nog 2% het gebied als aantrekkelijk. Gebaseerd op de resultaten schatten de onderzoekers dat in Denemarken, Duitsland en Nederland 14 miljoen fans, mensen met een speciale binding met de Waddenzee, aanwezig zijn. Ruim 2 miljoen in Nederland, 11 miljoen in Duitsland en 0,5 miljoen in Denemarken. Het totaal aantal mensen dat de Waddenzee verkiest boven elke andere plek op de wereld bedraagt zo’n 3 miljoen: 160.000 in Nederland, 2,7 miljoen in Duitsland en 110.000 in Denemarken.
Werelderfgoed
Gevraagd naar de favoriete plek in het waddengebied blijkt dat de eilanden over het algemeen in de drie waddenlanden hoog scoren. Daarnaast worden het Lauwersmeergebied en het kustgebied van Nedersaksen goed gewaardeerd. De vastelandskust van Nederland, Sleeswijk-Holstein en Denemarken zijn veel minder favoriet. Uit een nadere analyse blijkt dat slechts 37% van alle genoemde aantrekkelijke plekken in het waddengebied binnen de grenzen van het werelderfgoed valt. Hieruit kun je concluderen dat de aantrekkingskracht van het waddengebied meer is dan alleen de natuurlijke waarden waaraan de werelderfgoedstatus is ontleend. Uitbreiding van het werelderfgoed Waddenzee, waarbij ook de sociaal-culturele waarden van het gebied worden meegenomen ligt volgens de onderzoekers dus voor de hand.
Governance
Het bestuur en beheer van het internationale waddengebied is complex. Een werelderfgoed, drie landen, verschillende regionale en lokale bestuurseenheden en uiteenlopende stakeholdergroepen. In Nederland vindt op dit moment een intensieve discussie plaats hoe vorm te geven aan een beheerautoriteit die recht doet aan alle belangen. Uit dit onderzoek naar de community van waddenfans blijkt dat deze 14 keer zo groot is als het aantal inwoners (rond de 1 miljoen). De onderzoekers concluderen dat voor een adequate governance van het waddengebied ook deze groep bij het vormgeven van bestuur en beheer betrokken zou moeten worden. Met behulp van online technieken kunnen deze waddenfans participeren in besluitvormingsprocessen en zo zorg dragen voor meer draagvlak voor de bescherming van het gebied.
Bronnen
Sijtsma, F. J., Mehnen, N., Angelstam, P., & Muñoz-Rojas, J., 2019. Multi-scale mapping of cultural ecosystem services in a socio-ecological landscape: A case study of the international Wadden Sea Region. Landscape Ecology, 1-18
AT Osborne, 2019. Verkenning beheerautoriteit Waddenzee