Citizen science en het waddenonderzoek

Ook in het waddengebied maken onderzoekers soms gebruik van waarnemingen van amateurs en niet-professionele wetenschappers. Zo riepen onderzoekers in 2003 gebruikers van het wad op waarnemingen van de Japanse oester per mail door te geven en kon snel een beeld gevormd worden van de invasie door deze exoot. Al decennialang tellen vrijwilligers meerdere keren per jaar verspreid over het gehele waddengebied de aantallen broed- en trekvogels. Het project Walter (Wadden Sea long-term ecosystem reseach) concludeert dan ook dat dergelijke citizen-science projecten een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het volgen van ontwikkelingen in de Waddenzee. Uitbreiding naar het door vrijwilligers monitoren van bodemdieren of het in kaart brengen van het recreatief medegebruik van de Waddenzee ligt dus voor de hand.

In 2008, het jaar van de scholekster, namen Vogelbescherming Nederland en Sovon Onderzoek Nederland het initiatief om met behulp van een citizen-science project migratiepatronen van de scholekster in kaart te brengen en de overlevingscijfers per seizoen in verschillende regio’s van Nederland in te schatten. Vrijwilligers kregen een training in het vangen en ringen van scholeksters, het aflezen van de aangebrachte kleurringen en het doorgeven van de gegevens. De scholeksters zijn door de kleurringen individueel te herkennen, zodat de verplaatsingen en de overleving van deze vogels gevolgd kunnen worden. De onderzoekers, voor het grootste deel ‘burgerwetenschappers’, lazen in negen jaar 51.000 kleurringen af en verkregen zo gegevens over meer dan 4600 individuele scholeksters. Uit de onderzoeksresultaten komt naar voren dat de in het waddengebied en de Zeeuwse Delta  broedende scholeksters daar het hele jaar blijven. De scholeksters van het binnenland migreren altijd en zoeken in de winter het meest nabij gelegen kustgebied op. Deze binnenlandbroeders hebben in de winter de laagste overlevingskans.